Choroby neurogenetyczne
Choroby neurogenetyczne – jednostki chorobowe, które charakteryzują się udziałem czynników genetycznych w zaburzeniach formowania lub funkcjonowania układu nerwowego.
Choroby neurogenetyczne należą do zaburzeń wywoływanych przez zaburzenia w jednym lub więcej genów kodujących białka neuroektodermy i jej pochodnych. Od lat 80. XX wieku kiedy zidentyfikowano pierwsze geny, wiele z nich okazało się mieć swój udział w chorobach układu nerwowego. Opis zmian genetycznych, a przede wszystkim poznanie większej ich liczby, bardzo skomplikowało klasyfikację genetycznych zaburzeń dziedziczonych – genetycznie heterogenicznych chorób, które cechuje różnorodność fenotypów klinicznych, elektrofizjologicznych i patologicznych. W wyniku poznania nowych mutacji opisano nowe choroby neurogenetyczne. Obecnie uważa się również, że zaburzenia mózgu reprezentują nawet do 60-70% wszystkich zaburzeń genetycznych w klinicznej neurologii dziecięcej.
Typowym przykładem obrazującym złożoność problemu chorób neurogenetycznych jest choroba Charcota-Mariego-Tootha (dziedziczne neuropatie ruchowo-czuciowe) – najczęstsze dziedziczone zaburzenie obwodowego układu nerwowego (występujące 1/1214), charakteryzujące się udziałem ponad 70 genów i bardzo różnorodnym zestawem fenotypów, przez co system klasyfikacji poszczególnych chorób stał się niezwykle skomplikowany, a jego zrozumienie sprawia trudności nawet ekspertom w tej dziedzinie[1].
Pod względem klinicznym jest to bardzo zróżnicowana grupa chorób o charakterze neurologicznym. Wszystkie choroby mają charakter przewlekły, ale różny czas ujawniania się.
Obecnie uważa się, że rozwój neuronów, funkcjonowanie mózgu i zachowanie są zakodowane na poziomie genów, ale dziedziczenie większości fenotypów neuronalnych jest poligenowe i bardzo złożone. Także środowisko ma ogromny wpływ na mózg i zachowanie poprzez zależne od aktywności modyfikacje synaps i szlaków neuronalnych, a także poprzez epigenetyczne modyfikacje DNA i chromatyny. Zmiany genetyczne i epigenetyczne w neuronach mogą w mocno zaburzyć rozwój, funkcjonowanie i plastyczność mózgu, co może prowadzić do zaburzeń neurologicznych i psychicznych[2].
Neurologia[edytuj | edytuj kod]
Neurologia dzieci i młodzieży[edytuj | edytuj kod]
- Zaburzenia neurorozwojowe
- Choroby neurometaboliczne
- Choroby nerwowomięśniowe
- Postępujące dziecięce choroby neurodegeneracyjne
- Choroby neurologiczne wieku dziecięcego o podłożu poligenowym
Neurologia dorosłych[edytuj | edytuj kod]
- Postępujące choroby neurodegeneracyjne wieku późnego
- Postępujące choroby nerwowomięśniowe
- Choroby neurologiczne o podłożu poligenowym
Klasyfikacja ze względu na miejsce ekspresji genu[edytuj | edytuj kod]
Typ I – wynik zaburzenia prawidłowej ekspresji genu w neuroektodermie (choroby zwyrodnieniowe, choroby nerwowo-mięśniowe, zaburzenia rozwojowe mózgu)
Typ II – charakter neurologiczny choroby jest powodowany pośrednio przez defekt genu, który nie ulega ekspresji w tkance nerwowej (choroby metaboliczne, fakomatozy; dysplazje kostne z objawami neurologicznymi)[3][4]
Podłoże genetyczne[edytuj | edytuj kod]
- choroby jednogenowe o dziedziczeniu mendlowskim
- zaburzenia chromosomowe
- choroby mitochondrialne
- choroby poligenowe
- choroby wieloczynnikowe
- choroby o nieznanej etiologii
Choroby neurogenetyczne[edytuj | edytuj kod]
- dziedziczne choroby z zaburzeniami ruchowymi (movement disorders)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ J.-M. Vallat i inni, Classifications of neurogenetic diseases: An increasingly complex problem, „Revue Neurologique”, 172 (6-7), s. 339–349, DOI: 10.1016/j.neurol.2016.04.005 [dostęp 2017-06-28].
- ↑ Wei-Dong Yao, Chun-Fang Wu, Exploring the Genetic Underpinnings of Brain and Behavioral Disorders, „Journal of Neurogenetics”, 28 (1-2), 2014, s. 1–4, DOI: 10.3109/01677063.2014.908875, ISSN 0167-7063, PMID: 24684502, PMCID: PMC4417620 [dostęp 2017-06-27].
- ↑ Jean-Michel Vallat i inni, Too many numbers and complexity: time to update the classifications of neurogenetic disorders?, „Journal of Medical Genetics”, 53 (10), 2016, s. 647–650, DOI: 10.1136/jmedgenet-2015-103477, ISSN 0022-2593, PMID: 26518709 [dostęp 2017-06-28] (ang.).
- ↑ U. Müller i inni, Molecular basis and diagnosis of neurogenetic disorders, „Journal of the Neurological Sciences”, 124 (2), 1994, s. 119–140, ISSN 0022-510X, PMID: 7964863 [dostęp 2017-06-28].
