Cuba (1911)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Cuba
Ilustracja
„Cuba” w 1937
Klasa

kanonierka
(oficjalnie: krążownik)

Historia
Stocznia

Cramp, Filadelfia Stany Zjednoczone

Wodowanie

10 października 1911

 Kuba
Nazwa

Cuba

Wejście do służby

ok. 1912

Wycofanie ze służby

1971

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

2055 ts

Długość

79,3 m

Szerokość

11,8 m

Zanurzenie

4,3 m

Napęd
maszyny parowe o mocy łącznej 6000 KM, kotły parowe, śruby
Prędkość

18 węzłów

Uzbrojenie
• 2 armaty 102 mm (2 × I)
• 4 armaty 57 mm (4 × I)
• 4 armaty 47 mm (4 × I)
• 4 armaty 37 mm (4 × I)
• 2 km
Załoga

145

Cuba – kanonierka marynarki wojennej Kuby z pierwszej połowy XX wieku, oficjalnie klasyfikowana jako krążownik. Pojedyncza jednostka zbudowana w 1911 roku w USA, największy okręt bojowy w historii Marynarki Wojennej Kuby. Służyła podczas I i II wojny światowej, wycofana z czynnej służby w 1961 roku, a ostatecznie skreślona w 1971 roku.

Uzbrojenie główne stanowiły dwa działa kalibru 102 mm uzupełnione przez działa mniejszego kalibru. Wyporność wynosiła 2055 ton. Napędzały ją maszyny parowe, pozwalające na osiąganie prędkości 14 węzłów.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Podstawowymi jednostkami Marynarki Wojennej Kuby, utworzonej w 1909 roku, stały się kanonierki, z których pierwszą była 500-tonowa „Baire” zbudowana w 1906 roku w Gdańsku[1]. W 1910 roku uchwalono pierwszy program rozbudowy marynarki, w wykonaniu którego zamówiono dwie duże i dwie małe kanonierki za granicą, przez co kubańska marynarka stała się jedną z najsilniejszych w Ameryce Środkowej[1]. Największym ze zbudowanych okrętów była kanonierka „Cuba” o wyporności ponad 2000 ton, klasyfikowana oficjalnie jako krążownik (hiszp. crucero), wraz z mniejszą kanonierką „Patria”[1][2]. W literaturze natomiast okręt ten opisywany jest jako kanonierka[3] lub slup wojenny[4], a po II wojnie światowej – fregata[2].

Budowę okrętu zamówiono w amerykańskiej stoczni Crampa w Filadelfii[4]. Według części publikacji, konstrukcyjnie był on wzorowany na małych krążownikach typu Montgomery budowanych dla marynarki amerykańskiej w latach 90. XIX wieku[3]. Znana jest bliżej jedynie data wodowania okrętu 10 października 1911 roku, razem z kanonierką „Patria”, w dzień niepodległości Kuby[a]. Okręt otrzymał imię „Cuba” (hiszp. Kuba). Matką chrzestną okrętu w dniu wodowania została młodsza córka prezydenta Kuby José Gómeza Mariana Gómez[5]. Po wyposażeniu, próby morskie miały się odbyć wiosną 1912 roku[6]. Koszt budowy wynosił około 510 tysięcy dolarów[5].

Opis konstrukcji[edytuj | edytuj kod]

Architektura i kadłub[edytuj | edytuj kod]

Okręt miał gładkopokładowy kadłub o wysokich burtach[7]. Początkowo miał dziobnicę taranową i dwa cienkie kominy[8]. Wyróżniającym elementem była rozbudowana nadbudówka dziobowa[8]. Sylwetkę uzupełniały dwa maszty palowe, rufowy z gaflem[8].

W latach 1936–37 okręt został zmodernizowany[2]. Zastosowano wówczas prostą lekko wychyloną dziobnicę i pojedynczy szerszy lekko pochylony komin, a na nadbudówce dziobowej ustawiono masywniejszy maszt trójnożny z platformą[7]. Podczas modernizacji w 1956 roku zmodyfikowano nadbudówki, zamieniono maszt trójnożny na lekki palowy, obniżono wysokość masztów i zastosowano ścięty kołpak na kominie[2].

Wyporność normalna była podawana jako 2055 ts (ton angielskich)[b]. Długość między pionami wynosiła 79,2 m[c]. Szerokość wynosiła 11,9 m, a zanurzenie do 4,3 m[4].

Załoga liczyła 145 osób[3].

Uzbrojenie i wyposażenie[edytuj | edytuj kod]

Główne uzbrojenie artyleryjskie stanowiły dwa działa kalibru 102 mm (4 cale)[4]. Umieszczone były w pojedynczych stanowiskach na pokładzie dziobowym i rufowym[8].

Artylerię średniego kalibru i pomocniczą tworzyły początkowo cztery armaty kalibru 57 mm (6-funtowe), cztery armaty kalibru 47 mm (3-funtowe) i cztery armaty kalibru 37 mm (jednofuntowe)[9]. Po przystąpieniu do I wojny światowej, w 1918 roku uzbrojenie to zostało zmodyfikowane w USA (bliższe szczegóły nieznane)[10]. Po modernizacji w 1937 roku uzbrojenie składało się z sześciu armat kalibru 76 mm, czterech armat 57 mm i czterech armat kalibru 47 mm[11]. Według niektórych źródeł, podczas II wojny światowej uzbrojenie stanowiła jedna armata przeciwlotnicza kalibru 76 mm i sześć armat kalibru 57 mm[3]. Z kolei rocznik flot z 1953 roku podaje dwa bliżej nieokreślone działa kalibru 76 mm, jedno działo kalibru 76 mm o długości lufy 23 kalibry (L/23) i cztery działa kalibru 57 mm[12]. Od 1956 roku uzbrojenie stanowiły dwa działa kalibru 76 mm, cztery działa kalibru 57 mm i pięć działek przeciwlotniczych 20 mm[2].

Podczas II wojny światowej okręt otrzymał amerykańskie miotacze bomb głębinowych[3]. W 1953 roku na uzbrojeniu nadal wykazywano dwa miotacze bomb głębinowych[12]. Uzbrojenie uzupełniały dwa karabiny maszynowe[9]. Podczas II wojny światowej wskazywano na uzbrojeniu cztery karabiny maszynowe[3], a w 1953 roku trzy karabiny maszynowe[12].

Podczas II wojny światowej, po 1941 okręt wyposażono w amerykański sonar i instalację demagnetyzacyjną, zdemontowane po wojnie[3]. W 1956 roku okręt otrzymał radar[2].

Napęd[edytuj | edytuj kod]

Okręt napędzały pionowe maszyny parowe potrójnego rozprężania o mocy łącznej 6000 shp[4]. Parę dostarczały pierwotnie kotły parowe Babcock opalane węglem[3]. Siłownia pozwalała na osiąganie prędkości 18 węzłów[9]. Zapas węgla wynosił 250 ton[9].

W latach 1936–37 dokonano modernizacji siłowni, instalując dwa kotły trójwalczakowe typu Foster-Wheeler, opalane paliwem płynnym[2]. Prędkość okrętu do 1961 roku spadła do 14 węzłów[d].

Służba[edytuj | edytuj kod]

„Cuba”, klasyfikowana jako krążownik, stała się po wejściu do służby największym okrętem bojowym marynarki kubańskiej[1]. Była zarazem największym okrętem bojowym w jej historii[13]. W kwietniu 1917 roku Kuba przystąpiła do I wojny światowej po stronie państw Ententy i jej marynarka wraz z amerykańską patrolowała wokół Karaibów, bez starć z wrogiem[4]. W 1918 roku „Cuba” przeszła w tym celu niewielką modernizację w USA i modyfikację uzbrojenia według amerykańskich standardów[3].

W latach 1936–37 okręt przeszedł dużą modernizację przy okazji wymiany kotłów na opalane paliwem płynnym[2]. Unowocześniono przy tym formę dziobu, dwa kominy zastąpiono jednym szerszym i ustawiono maszt trójnożny[7]. W trakcie II wojny światowej, Kuba również w grudniu 1941 roku wypowiedziała wojnę państwom Osi[3]. „Cuba” została wówczas wyremontowana i doposażona w Galvestonie, otrzymując sonar i miotacze bomb głębinowych[3]. Marynarka kubańska wraz z amerykańską pełniła podczas wojny zadania eskortowe i patrolowe na Karaibach[3].

Po wojnie okręt kontynuował służbę w marynarce kubańskiej. W 1956 roku przeszedł remont połączony z niewielką modernizacją, podczas której otrzymał wyposażenie radarowe[2]. Ze zmian wizualnych, zamieniono wówczas maszt trójnożny na lekki palowy oraz zastosowano ścięty kołpak na kominie[2]. W 1961 roku okręt zakończył czynną służbę i został przekształcony w hulk koszarowy, a w 1971 roku został wycofany ze służby[3].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Tak źródła z epoki (Launching of Cuba′s ship, "Cuba" and "Patria". „Bulletin of the Pan American Union”, s. 865, listopad 1911. , International Marine Engineering 1912 ↓, s. 12). Część nowszych opracowań powiela błędną datę wodowania 10 sierpnia 1911 (Gardiner, Gray (red.) 1985 ↓, s. 413, Patianin, Barabanow i Mitiukow 2008 ↓, s. 26).
  2. ↑ Wyporność 2055 ts (bez bliższego określenia) w Jane’s Fighting Ships of World War I 1919 ↓, s. 305 i Gardiner, Gray (red.) 1985 ↓, s. 413; podobnie Patianin, Barabanow i Mitiukow 2008 ↓, s. 26 podają 2058 ton.
  3. ↑ Długość między pionami 79,2 m (260 stóp) podawana m.in. w Jane’s Fighting Ships of World War I 1919 ↓, s. 305 i Gardiner, Gray (red.) 1985 ↓, s. 413; natomiast podobnie Patianin, Barabanow i Mitiukow 2008 ↓, s. 26 podają długość 79,3 m bez bliższego określenia.
  4. ↑ Prędkość maksymalną oficjalnie zmniejszono do 14 w według Jane’s Fighting Ships 1961-62 ↓, s. 51, lecz nie wiadomo od kiedy. Rocznik Jane’s Fighting Ships 1953-54 ↓, s. 165 podawał nadal prędkość 18 w. Opracowanie Patianin, Barabanow i Mitiukow 2008 ↓, s. 26 dotyczące okrętów II wojny światowej podaje prędkość 14 w.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d Patianin, Barabanow i Mitiukow 2008 ↓, s. 26-28.
  2. ↑ a b c d e f g h i j Jane’s Fighting Ships 1961-62 ↓, s. 51
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m Patianin, Barabanow i Mitiukow 2008 ↓, s. 26
  4. ↑ a b c d e f Gardiner, Gray (red.) 1985 ↓, s. 413
  5. ↑ a b Launching of Cuba′s ship, "Cuba" and "Patria". „Bulletin of the Pan American Union”. XXXIII (5), s. 865-870, listopad 1911. (ang.). 
  6. ↑ International Marine Engineering 1912 ↓, s. 14.
  7. ↑ a b c Na podstawie rysunku Patianin, Barabanow i Mitiukow 2008 ↓, s. 26
  8. ↑ a b c d Na podstawie sylwetki i fotografii Jane’s Fighting Ships of World War I 1919 ↓, s. 305
  9. ↑ a b c d Jane’s Fighting Ships of World War I 1919 ↓, s. 305; Gardiner, Gray (red.) 1985 ↓, s. 413
  10. ↑ Jane’s Fighting Ships of World War I 1919 ↓, s. 30.
  11. ↑ Jane’s Fighting Ships 1940 ↓, s. 141.
  12. ↑ a b c Jane’s Fighting Ships 1953-54 ↓, s. 165
  13. ↑ Na podstawie Gardiner, Gray (red.) 1985 ↓, s. 413-414, Gardiner, Chumbley (red.) 1995 ↓, s. 71-72, 395, 565, IHS Jane’s Fighting Ships 2015–2016. Stephen Saunders (red.). IHS, 2015, s. 191-193. ISBN 978-0-7106-3143-5. (ang.)..

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Conway's All the world’s fighting ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). Londyn: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
  • Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
  • Jane’s Fighting Ships 1940. Francis McMurtrie (red.). Londyn: Sampson Low, Marston & Co, 1941. (ang.).
  • Jane’s Fighting Ships 1953-54. Raymond Blackman (red.). Londyn: Sampson Low, Marston & Co, 1953. (ang.).
  • Jane’s Fighting Ships 1961-62. Raymond Blackman (red.). Londyn: Sampson Low, Marston & Co. Ltd., 1961. (ang.).
  • Jane’s Fighting Ships of World War I. John Moore (wstęp). Wyd. 2001 (reprint). Londyn: Studio Editions, 1919. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).
  • Siergiej Patianin, Michaił Barabanow, Nikołaj Mitiukow. Korabli Wtoroj mirowoj wojny. WMS stran Łatinskoj Amieriki i Azji. „Morskaja Kampanija”. 04(17)/2008, maj 2008. Moskwa: Izdatielstwo Kollekcyja. (ros.). 
  • Launching of Cuba′s ship, "Cuba" and "Patria". „Bulletin of the Pan American Union”. XXXIII (5), s. 865-870, listopad 1911. (ang.). 
  • Two New Naval Vessels under Construction for Cuba. „International Marine Engineering”. 17, s. 12-14, styczeń 1912. Nowy Jork. (ang.). 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cuba_(1911)&oldid=71844974”