Dirrhagofarsus
| Dirrhagofarsus | |||
| Fleutiaux, 1935 | |||
 Dirrhagofarsus ernae | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
Dirrhagofarsus | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Microrhagus lewisi Fleutiaux, 1900 | |||
| Synonimy | |||
| |||
Dirrhagofarsus – rodzaj chrząszczy z rodziny goleńczykowatych i podrodziny Melasinae.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcze o wydłużonym ciele. Mają kulistawą głowę[1] z poprzeczną przepaską gęstego owłosienia na ciemieniu i parą podłużnych żeberek umieszczonych na czole, w pobliżu dużych oczu złożonych. Czułki mogą być od niemal nitkowatych po piłkowane[2]; osadzone są w na przodzie czoła, w oddaleniu od żuwaczek i oczu złożonych[1]. Drugi człon czułków jest zawsze krótszy od czwartego. Przedplecze jest mniej więcej tak długie jak szerokie i ma krawędzie boczne równoległe[2]. Żuwaczki są krótkie, silne i ostro zakończone[1]. Położone na przedtułowiu bruzdy do chowania czułków mają krawędzie równoległe, odgraniczone bocznymi żeberkami[2]. Wierzchołek tarczki jest zaokrąglony[1]. Episternity i epimeryty śródtułowia zlane są ze sobą. Episternity zatułowia są bardzo wąskie, od siedmiu do dziewięciu razy dłuższe niż szerokie i mają niemal równoległe boki. Pokrywy w widoku bocznym odznaczają się silnie wypukłymi wierzchołkami. Płytka bioder tylnej pary odnóży jest pośrodkowo silnie rozszerzona. Odnóża mają smukłe golenie i stopy oraz niezmodyfikowane pazurki. W tylnej ich parze stopy mają człon pierwszy półtora raza dłuższy niż człony od drugiego do czwartego razem wzięte. Odwłok ma widoczne sternity (wentryty) stożkowate, a piąty z nich zaostrzony w widoku brzusznym. Narządy kopulacyjne samca cechuje spłaszczony grzbietobrzusznie, trójpłatowy edeagus. Płat środkowy, czyli prącie jest na szczycie rozdwojony. Paramery (płaty boczne) są nieprzyrośnięte do płytki wentralnej, smukłe i silnie zwężone w częściach wierzchołkowych[2].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcze saproksylofagiczne, rozwijające się w gnijącym, wilgotnym, martwym drewnie drzew[3][1]. Rozwój larwalny przebiega z nadprzeobrażeniem – larwą pierwszego stadium jest nie przyjmujący pokarmu, zdolny do aktywnego ruchu w płynnym środowisku trójpazurkowiec. Kolejne stadia larwalne są już beznogie[4]. Wyrośnięta larwa jest stadium zimującym[2][4].
Rozprzestrzenienie[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj holarktyczny. W Nearktyce stwierdzono 2 gatunki, a we wschodniej Palearktyce 3 gatunki[3][2]. W Europie[3], w tym w Polsce, występuje tylko skrajnie rzadki[5], klasyfikowany jako krytycznie zagrożony lub zagrożony wyginięciem goleńczyk szczupły[6][7][8].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj ten wprowadzony został w 1935 roku przez Edmonda Jean-Baptiste’a Fleutiaux jako monotypowy, dla gatunku znanego wcześniej jako Microrhagus lewisi. W 1975 roku Aldo Olexa utworzył nowy rodzaj Attenuorhagus, w którym gatunkiem typowym został goleńczyk szczupły[3]. Takson ten traktowany był także jako podrodzaj w obrębie Rhacopus[1]. W 1993 roku Jyrki Muona zsynonimizował Attenuorhagus z Dirrhagofarsus[9].
Do rodzaju należy 7 opisanych gatunków[2]:
- Dirrhagofarsus attenuatus (Mäklin, 1845) – goleńczyk szczupły
- Dirrhagofarsus ernae Otto et al., 2014
- Dirrhagofarsus ferrugineus (Reitter, 1889)
- Dirrhagofarsus foveicollis Otto et al., 2016
- Dirrhagofarsus lewisi (Fleutiaux 1900)
- Dirrhagofarsus modestus (Fleutiaux, 1923)
- Dirrhagofarsus unicolor (Hisamatsu, 1960)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Bolesław Burakowski: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 35 - 37 Cerophytidae, Eucnemidae, Throscidae, Lissomidae. Wrocław: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1991.
- ↑ a b c d e f g Seung Jinbae, Jyrki Muona, Seunghwan Lee. Taxonomic review of the genus Dirrhagofarsus in Korea (Coleoptera, Eucnemidae). „ZooKeys”. 781, s. 97-108, 2018. DOI: 10.3897/zookeys.781.22335.
- ↑ a b c d Robert L Otto, Jyrki Muona, Jim McClarin. Description of Dirrhagofarsus ernae n. sp. with a key to the known Dirrhagofarsus species (Coleoptera: Eucnemidae). „Zootaxa”. 3878 (2), s. 179-84, 2014. DOI: 10.11646/zootaxa.3878.2.4.
- ↑ a b B. Burakowski. Hypermetamorphosis of Rhacopus attenuatus (Maeklin) (Coleoptera, Eucnemidae). „Annales Zoologici”. 42 (5), s. 165-180, 1989.
- ↑ B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Buprestoidea, Elateroidea i Cantharoidea. „Katalog Fauny Polski,”. XXIII (10), 1985.
- ↑ Juha Siitonen, Petri Martikainen. Occurrence of rare and threatened insects living on decaying Populus Tremula: A comparison between Finnish and Russian Karelia. „Scandinavian Journal of Forest Research”. 9 (1-4), s. 185-191, 1994. DOI: 10.1080/02827589409382830.
- ↑ Jiří Ch. Vávra, Eucnemidae (dřevomilovití), [w:] Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík (red.), Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates, „Příroda”, 36, Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2017, ISSN 1211-3603.
- ↑ Lech Buchholz, Małgorzata Ossowska: Rhacopus attenuatus (Maeklin, 1845). Goleńczyk szczupły. [w:] Polska Czerwona Księga Zwierząt. Bezkręgowce [on-line]. IOP PAN, 2004-2009. [dostęp 2020-02-21].
- ↑ J. Muona. Review of the phylogeny, classification and biology of the family Eucnemidae (Coleoptera). „Entomologica Scandinavica Supplement”. 44, s. 1–133, 1993.