Goleniowy
50°38′01″N 19°52′38″E/50,633611 19,877222| wieś | |
 Kościół pw. Narodzenia NMP | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
310 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
624[2] |
| Strefa numeracyjna |
34 |
| Kod pocztowy |
42-445[3] |
| Tablice rejestracyjne |
SZA |
| SIMC |
0146258 |
Położenie na mapie gminy Szczekociny  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu zawierciańskiego  | |
| 50°38′01″N 19°52′38″E/50,633611 19,877222[1]
| |
Goleniowy – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, w gminie Szczekociny.
Wieś leży przy drodze krajowej nr 78.
W latach 1954–1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Goleniowy, po jej zniesieniu w gromadzie Szczekociny. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.
W przeszłości obszar ten administracyjnie należał do powiatu lelowskiego, jędrzejowskiego i włoszczowskiego. Goleniowy należą do wschodniej części obszaru geomorfologicznie przynależnej do Niecki Nidziańskiej. Położone są na wysokości 310 m n.p.m. Wieś liczy ponad 600 mieszkańców i 200 gospodarstw (w tym także wysokorozwiniętych). Charakterystyczną cechą wsi jest to, że jest ona położona nad rozległymi łąkami poprzecinanymi drobnymi ciekami wodnymi. Zalegają pod nimi grube pokłady torfu, które sięgają do 3 metrów. Na łąkach biją źródła tj.: Kagan Duży, Średni i Mały.
Większość ludności wsi Goleniów to rolnicy (około 95%) zajmujący się uprawą ziemi (żyto, pszenica, jęczmień, kukurydza) i hodowlą (głównie świnie, krowy i drób).
Po 1660 roku w Goleniowach zamieszkiwał[4] aż do śmierci (1700 rok) poeta polskiego baroku Wespazjan Kochowski, prawdopodobnie pochowany w miejscowym kościele parafialnym[5].
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Nazwa miejscowości notowana była w formach Golenni (1307 rok), Golenow (lata 1346-58), Golenowy oraz Golyenyowa (lata 1470-80), Goleniowy (1629 rok). Jest to nazwa dzierżawcza od nazwy osobowej Goleń[6].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
1633-1700
W Goleniowach znajdują się następujące zabytki:
- kościół parafialny pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny z ogrodzeniem cmentarza kościelnego z bramkami, wpisany do rejestru zabytków[7],
- żelazny krzyż na mogile rtm. Aleksandra Edelsteina i 17 powstańców styczniowych, poległych w boju pod Sprową 4 grudnia 1863 roku przy drodze Goleniowy – Przybyszów,
- na wschód leżą wsie: Wywła, Przybyszów i Chebdzie – pole bitwy pod Szczekocinami.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 34445
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-07].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 321 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Miejsce założenia dworskiego przy figurze św. Jana Nepomucena.
- ↑ Według tradycji do 1944 w kościele znajdował się portret Wespazjana Kochowskiego.
- ↑ Kazimierz Rymut: Nazwy miejscowe północnej części dawnego województwa krakowskiego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1967, s. 52.
- ↑ Rejestr zabytków województwa śląskiego. Szczekociny. wkz.katowice.pl. [dostęp 2015-09-14].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Goleniowy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 655.
- Goleniowy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 512.
- Mogiła Powstańców Styczniowych w Goleniowach. Muzeum Historii Kielc. [dostęp 2009-10-01]. (pol.).
| Siedziba gminy | |
|---|---|
| Wsie | |
| Kolonie | |
| Osada leśna | |
| Integralne części wsi |
|
