HMAS Wato

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
„Wato” około 1940/41 jeszcze jako statek cywilny

HMAS Wato – australijski holownik wodowany w 1904 dla Adelaide Steam Tug Company, w okresie II wojny światowej służył w Royal Australian Navy (RAN). „Wato” został złomowany w 1955.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Holownik „Wato”[a][1][2] został zbudowany w angielskiej stoczni JT Eltringham & Co Ltd w South Shields na zamówienie adelajdzkiej firmy Adelaide Steam Tug Company[2][3]. Statek mierzył 125 stóp długości, 23,7 stóp szerokości i miał 12,4 stopy zanurzenia (38 x 7,2 x 3,8 m), pojemność brutto wynosiła 292 tony[b][4]. Napęd stanowiła maszyna parowa potrójnego rozprężania o mocy 660 IHP (132 NHP)[2], średnica cylindrów wynosiła 17, 28 i 44 cale (432, 711 i 1117 mm), a skok cylindra - 30 cali (762 mm)[4][5]. Holownik miał jedną śrubę[2][4].

„Wato” był wodowany 14 lipca 1904[2][3][5] i ukończony w sierpniu tego roku[2]. 7 września holownik opuścił Wielką Brytanię udając się w podróż do Adelajdy[3] gdzie przybył 29 października[5].

W okresie I wojny światowej „Wato” został wynajęty przez Admiralicję i służył na akwenie Morza Śródziemnego oraz przynajmniej raz płynąc do Archangielska (zapewne w czasie wojny domowej w Rosji)[c][6][7].

Po wybuchu II wojny światowej holownik został zarekwirowany przez RAN 19 kwietnia 1941 i wszedł do służby 11 maja jako HMAS „Wato” (W127)[8], w czasie wojny „Wato” był najstarszym zarekwirowanym przez RAN okrętem. „Wato” został uzbrojony w pojedyncze działo Oerlikon 20 mm i dwa karabiny maszynowe Vickers (7,7 mm)[8][9].

Po wejściu do służby okręt został wysłany do Darwin, gdzie przebywał w czasie pierwszego bombardowania Darwin. Po ataku „Wato” udał się na pomoc przycumowanemu do głównego nabrzeża drobnicowcowi „Barossa”. Do burty „Barossy” przycumowana była lichtuga olejowa, która zapaliła się w wyniku jest ostrzelania przez japońskie samoloty. Sytuację pogarszał fakt, że tuż obok przycumowany stał, także już płonący, motorowiec MV „Neptuna” z ponad 200 tonami bomb głębinowych i innych materiałów wybuchowych na pokładzie. „Wato” najpierw odholował płonącą lichtugę, a następnie powrócił aby odholować także „Barossę”. Tuż po odciągnięciu „Barossy” na bezpieczną odległość „Neptuna” eksplodowała. „Wato” oddał akcję ratunkową „Barossy” trałowcowi HMAS „Tolga” który ugasił pożary na jej pokładzie, a sam „Wato” powrócił do portu w poszukiwaniu potrzebujących pomocy marynarzy[10][11][12].

W późniejszym czasie „Wato” służył na wodach Nowej Gwinei aż do 1944 kiedy został przeniesiony do Sydney w grudniu tego roku i tam służył do końca wojny. Po zakończeniu wojny został wycofany do rezerwy 12 listopada 1945 i zwrócony Adelaide Steam Tug Company 27 maja 1946[10]. Za służbę w okresie wojny otrzymał battle honour „Darwin 1942”[13].

W latach 1946-49 holownik ponownie służył Adelajdzie, około czerwca 1949 udał się do Fremantle, gdzie służył jeszcze w latach 50. Został złomowany 2 grudnia 1955[2].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Nazwa rzekomo wywodząca się z jednego z aborygeńskich języków i znacząca „pochwycić”, „brać” (ang. take hold).
  2. ↑ Dane za wpisem z Rejestru Lloyda, źródła różnią się szczegółami co do wymiaru statku.
  3. ↑ Znajdujące się w niektórych źródłach informacje jakoby „Wato” służył w Royal Navy w okresie I wojny światowej nie znajdują potwierdzenia w konfrontacji z materiałami prasowymi z epoki i listami okrętów brytyjskich. Ships of the Royal Navy ani Conway's All the world's fighting ships, 1906-1921 nie wymieniają żadnego okrętu o nazwie HMS „Wato”, a materiały prasowe z epoki mówią o tym, że „Wato” był wynajęty (chartered) przez Admiralicję brytyjską. Najprawdopodobniej nawet w czasie wojny obsadzony był załogą cywilną i służył pod banderą marynarki handlowej (tzw. Red Ensign).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Out Among the People. „The Advertiser”, s. 4, 1949-06-24. [dostęp 2012-03-07]. 
  2. ↑ a b c d e f g A History of Tugs on the Rive Tyne. tynetugs.co.uk. [dostęp 2012-03-07]. (ang.).
  3. ↑ a b c The New Tug Wato. „The Sydney Morning Herald”, s. 8, 1904-09-07. [dostęp 2012-03-07]. 
  4. ↑ a b c Lloyd’s Register of Shipping. plimsollshipdata.org, 1930. [dostęp 2012-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-25)]. (ang.).
  5. ↑ a b c A New Tugboat. „The Advertiser”, s. 6, 1904-10-31. [dostęp 2012-03-07]. 
  6. ↑ Soldier Notes. „The Courier Mail”, s. 9, 1939-06-16. [dostęp 2012-03-07]. 
  7. ↑ Local and General News. „Albany Advertiser”, s. 3, 1920-11-03. [dostęp 2012-03-07]. 
  8. ↑ a b Ross Gillett: Australian & New Zealand Warships, 1914-1945. Sydney: Doubleday, 1983, s. 229. ISBN 0-86824-095-8.
  9. ↑ Michael Wilson: Royal Australian Navy - 21st Century Warships - Naval Auxiliaries 1911 to 1999 (Including Defence Maritime Services). Profile No. 4. Marrickville: Topmill Pty Ltd, 2001, s. 74. ISBN 1-876270-72-1.
  10. ↑ a b Royal Australian Navy: HMAS Wato. navy.gov.au. [dostęp 2012-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-05)]. (ang.).
  11. ↑ Peter Grose: An Awkward Truth: the Bombing of Darwin, February 1942. Sydney: Allen & Unwin, 2009. ISBN 978-1-74175-643-2.
  12. ↑ G Hermon Gill: Volume I – Royal Australian Navy, 1939–1942 (1st edition, 1957). Wyd. 1. 1957, s. 593. [dostęp 2012-02-17].
  13. ↑ Royal Australian Navy: Royal Australian Navy Ship/Unit Approved Battle Honours. navy.gov.au, 2010-03-01. [dostęp 2012-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-31)]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • JJ Colledge, Ben Warlow: The Complete Record of All Fighting Ships of the Royal Navy. 2009. ISBN 978-1-935149-07-1. (ang.).
  • Robert Gardiner (red.): Conway's All the World's Fighting Ships 1906-1921. London: 1986. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=HMAS_Wato&oldid=71531119”