Hydria

Hydria attycka ze sceną kobiet u źródła (VI wiek p.n.e.)

Kalpis z początku V wieku p.n.e.

Hydria (stgr. ὑδρία, od ὕδωρ hydōr – woda, lm. hydriai) – w starożytnej Grecji naczynie służące do pobierania, przenoszenia i przechowywania wody, w użyciu od VII do III wieku p.n.e.

Typologia

Charakteryzowało się pękatym brzuścem z niską stopką, niewysoką, przewężoną szyją z niezbyt szerokim wylewem i trzema imadłami (uchwytami). Dwa poziome służyły do podnoszenia naczynia napełnionego wodą, zaś pionowe – przy nalewaniu, jak i do przytrzymywania wazy, noszonej przeważnie na ramieniu lub głowie.

Starszy typ naczynia, funkcjonujący od okresu archaicznego, cechowało wyraźne zaznaczenie ramion oddzielonych załamaniem od dzwonowatego brzuśca naczynia o nieco kanciastym korpusie. W okresie klasycznym wykształcił się typ mniejszej hydrii brzuchatej, o opływowym konturze i pozbawionej trzeciego uchwytu, zwany kalpis (κάλπις), a typowy dla okresu zdobienia malarstwem czerwonofigurowym.

Zdobnictwo i funkcje

Duża powierzchnia hydrii umożliwiała dekorowanie jej wielopostaciowymi scenami mitologicznymi lub z życia kobiet. Przeznaczenie naczynia bezspornie potwierdziły liczne przedstawienia kobiet czerpiących wodę ze studni. Do najbardziej znanych należy okazała południowoitalska (lukańska) hydria z IV w. p.n.e., pochodząca ze zbiorów markiza Campana (obecnie w Ermitażu), zwana Regina Vasorum, z przedstawieniem orszaku bóstw eleuzyjskich.

Wysmuklone hydrie z okresu późnoklasycznego i hellenistycznego wykonywano często z brązu powlekanego złotem lub miedzią dla nadania okazalszej aparycji. Bardziej ozdobny wygląd zyskały też uchwyty naczynia, modelowane w kształcie figur ludzkich bądź zwierzęcych. Dekoracyjna hydria metalowa mogła także służyć (podobnie jak amfora) jako nagroda zwycięstwa.

W źródłach pisanych naczynie wymieniane jest też jako urna, z której ciągniono losy albo składano w niej głosy (sędziów lub podczas głosowania w plebiscycie). Obiekty z wykopalisk również dowodzą, iż nierzadko używano go (jak pelike) w charakterze urny grobowej na popioły zmarłego; wówczas hydrię zasklepiano (gliną, ołowiem) ponad ramionami naczynia.

Nazwą hydriskos określano niewielkie naczynie (użytku domowego, toaletowego) w kształcie zminiaturyzowanej hydrii.

Zobacz też

• hydrie Hadra

Bibliografia

• Encyklopedia sztuki starożytnej. Warszawa: WAiF / Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 287. ISBN 83-01-12466-0 (PWN), ISBN 83-221-0684-X (WAiF).
• Maria L. Bernhard: Greckie malarstwo wazowe. Wrocław: Ossolineum, 1966, s. 16.
• Thomas Mannack: Griechische Vasenmalerei. Eine Einführung. Darmstadt: Von Zabern, 2012, s. 44.

Linki zewnętrzne

• Colette Hemingway, Sean Hemingway: Greek Hydriai and Their Artistic Decoration [dostęp 2019-09-14]