Indywidualny zestaw autostrzykawek
Indywidualny zestaw autostrzykawek, skr. IZAS – zestaw leków umieszczonych w autostrzykawkach, które przeznaczone są do stosowania u ludzi narażonych na zatrucie związkami o działaniu paralityczno-drgawkowym, tj. związkami V (np. VX), związkami G (np. tabunem, sarinem, somanem) czy pestycydami fosforanoorganicznymi. Zestaw ten wydawany jest głównie żołnierzom Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej podczas operacji wojskowych poza granicami kraju. Jest również na wyposażeniu niektórych służb państwowych (Służby Ochrony Państwa)[1][2].
IZAS-05[edytuj | edytuj kod]
Zawartość[edytuj | edytuj kod]
Indywidualny Zestaw Autostrzykawek z 2005 roku (IZAS-05) jest modyfikacją wcześniejszych wersji: IZAS-02 z 2002 roku i IZAS-95 z 1995 roku[potrzebny przypis]. W jego skład wchodzą trzy autostrzykawki umieszczone w zbiorczym opakowaniu z tworzywa sztucznego i oznaczone różnymi kolorami: brązowa z żółtą nakrętką zawiera atropinę i pralidoksym, żółta – atropinę, a szara – diazepam. Ponadto, na indywidualnym wyposażeniu w osobnym opakowaniu znajduje się również czerwona autostrzykawka z morfiną[3][4][5].
| Kolor | Oznaczenie | Zawartość | Opis |
|---|---|---|---|
| brązowa z żółtą nakrętką | PRALIDOKSYM+ATROPINA | 2 mg siarczanu atropiny i 600 mg chlorku pralidoksymu | atropina: działanie cholinolityczne (przeciwne do acetylocholiny), pralidoksym: reaktywacja acetylocholinoesterazy |
| żółta | ATROPINA | 2 mg siarczanu atropiny | dodatkowa dawka w przypadku wystąpienia objawów zatrucia po podaniu pierwszej dawki atropiny |
| szara | DIAZEPAM | 10 mg diazepamu | działanie przeciwdrgawkowe, rozluźniające mięśnie i uspokajające |
| czerwona | MORFINA | 20 mg siarczanu morfiny | silne działanie przeciwbólowe |
Wcześniejsze wersje IZAS-05 posiadały inne opakowania (np. opakowanie z tworzywa przypominało pudełko na okulary) bądź inne kolory (autostrzykawka z atropiną i pralidoksymem była koloru zielonego, a z diazepamem – niebieskiego). Zamiast pralidoksymu stosowano również obidoksym[6][7][8].
-
Indywidualny zestaw autostrzykawek IZAS-05 -
Indywidualny zestaw autostrzykawek treningowych IZAS-05 (poza futerałem treningowa niebieska)
Zasady użycia[edytuj | edytuj kod]
Leki w autostrzykawkach podaje się domięśniowo w udo lub w pośladek, przy czym możliwe jest podanie leków zarówno przy odsłoniętej skórze, jak i przez odzież (co może skrócić czas potrzebny na podanie leków). Opróżnienie autostrzykawek po wkłuciu następuje w czasie do 10 sekund. W zależności od nasilenia objawów zatrucia środkami paralityczno-drgawkowymi, możliwe jest samodzielne użycie autostrzykawek przez poszkodowanego (przy łagodnym zatruciu) bądź też konieczna jest pomoc drugiej osoby (tzw. buddy aid)[3][9].
W pierwszej kolejności stosowana jest autostrzykawka brązowa, zawierająca atropinę i pralidoksym. Kolejna dawka atropiny z żółtej autostrzykawki może być podana, jeżeli w ciągu 10–15 minut od poprzedniej dawki nadal występują objawy zatrucia środkami paralityczno-drgawkowymi, jednak nie powinna być podana w przypadku, gdy w ciągu 5–10 minut od poprzedniej dawki wystąpiło znaczne przyspieszenie pracy serca u poszkodowanego oraz znaczna suchość w ustach[3][9].
Diazepam zawarty w szarej autostrzykawce podaje się wyłącznie w przypadku ciężkich zatruć środkami paralityczno-drgawkowymi, w sytuacji, gdy u poszkodowanego pojawiły się drgawki bądź też jeszcze się nie pojawiły, ale otrzymał on trzy dawki atropiny (łącznie z dawką z brązowej autostrzykawki). Podanie diazepamu wymaga pomocy drugiej osoby[3][9].
Morfinę w czerwonej autostrzykawce podaje się w przypadku znacznego bólu („ciężkiego do zniesienia”) w związku z poważnymi obrażeniami ciała (np. rozległymi ranami, złamaniami, oparzeniami). Leku tego nie podaje się w przypadku zatrucia środkami paralityczno-drgawkowymi[3][9], a także w przypadku obrażeń układu oddechowego (postrzał okolicy klatki piersiowej, oparzenia dróg oddechowych)[10].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stanisław Stachowiak, Tactical Combat Casualty Care jako pierwsza pomoc w warunkach działań specjalnych Policji, Katowice: Szkoła Policji w Katowicach, 2014, s. 56 [dostęp 2022-08-02].
- ↑ Artur Grabowski, Zbigniew Aszkielaniec, Anita Podlasin, Wyposażenie medyczne żołnierzy i personelu medycznego Sił Zbrojnych RP oraz państw członkowskich NATO, Łódź: Wojskowe Centrum Kształcenia Medycznego w Łodzi, 2015, s. 18 [zarchiwizowane z adresu 2019-08-19].
- ↑ a b c d e f Radosław Ziemba, Use of individual auto-injector kits ‘IZAS-05’ on the contemporary battlefield, „Medical Science Monitor”, 18 (1), 2012, s. SR1–SR8, DOI: 10.12659/MSM.882188, PMID: 22207129, PMCID: PMC3560671.
- ↑ a b Charakterystyka produktu leczniczego. Indywidualny Zestaw Autostrzykawek przeciwko Bojowym Środkom Trującym IZAS-05, Zakład Produkcji Sprzętu Medycznego Ravimed [dostęp 2022-08-02].
- ↑ a b Charakterystyka produktu leczniczego. Autostrzykawka morfina przeciwko bólowi, Zakład Produkcji Sprzętu Medycznego Ravimed [dostęp 2022-08-02].
- ↑ Paweł Maciejewski, Robert Pich, Współpraca wojsk chemicznych i elementów podsystemu niemilitarnego podczas likwidacji skażeń po użyciu „brudnej bomby” – analiza możliwości sprzętu wojskowego, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych”, nr 2 (152), 2009, s. 133–143.
- ↑ Paweł Maciejewski, Waldemar Robak, Mariusz Młynarczyk, Indywidualne środki ochrony przed skażeniami w Wojsku Polskim, „Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza”, 37 (1), 2015, s. 107–118, DOI: 10.12845/bitp.37.1.2015.9.
- ↑ Poradnik szeregowego zawodowego oraz szeregowego Narodowych Sił Rezerwowych, Warszawa: Dowództwo Wojsk Lądowych, 2011 [zarchiwizowane z adresu 2016-04-25].
- ↑ a b c d Indywidualne wyposażenie żołnierza, ratownika pola walki. IZAS-05, Autostrzykawka Morfina 20, materiał szkoleniowy dla uczestników kursu doskonalącego z zakresu CLS – ratownika pola walki, Łódź: Wojskowe Centrum Kształcenia Medycznego.
- ↑ Instrukcja użycia zestawu IZAS-05, Warszawa: Inspektorat Wojskowej Służby Zdrowia.
