Ineczka maskowa
| Incaspiza personata[1] | |||
| (Salvin, 1895) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
ineczka maskowa | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Ineczka maskowa[4][5] (Incaspiza personata) – gatunek niewielkiego ptaka z rodziny tanagrowatych (Thraupidae), występujący w zachodniej części Ameryki Południowej – jest endemitem zachodnich zboczy peruwiańskich Andów. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern)[3].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Pierwszego naukowego opisu gatunku dokonał angielski przyrodnik Osbert Salvin w 1895 roku, nadając mu nazwę Haemophila personata. Opis ukazał się na łamach czasopisma „Novitates Zoologicae”. Jako miejsce typowe autor wskazał okolice Cajamarca w Peru[2][6]. Takson ten był niekiedy łączony w jeden gatunek z ineczką wspaniałą (Incaspiza pulchra) i ineczką szaroskrzydłą (Incaspiza ortizi)[7], ale badania genetyczne wykazały znaczące różnice między nimi i są one obecnie traktowane jako osobne gatunki[8]. Nie wyróżnia się podgatunków[9][10][11].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Incaspiza: Inkowie, rdzenni mieszkańcy Peru w czasie hiszpańskiej konkwisty; greckie σπιζα spiza – „zięba” < σπιζω spizō – „ćwierkać”[12].
- personata: łac. personatus – „maskowy"[13].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Niewielki ptak o silnym, dosyć smukłym, szpiczastym i lekko zaokrąglonym żółtym dziobie. Nogi pomarańczowo-żółte. Tęczówki brązowe. Głowa w kolorze szarym, z lekkim brązowawym przebarwieniem na tyle korony i karku. Podgardle, gardło i przestrzeń pomiędzy dziobem a okiem czarne. Za okiem cieniutka czarna linia. Szyja i pierś szare. Dolna część brzucha biaława, boki płowoszare. Pokrywy skrzydeł rdzawobrązowe, grzbiet i kuper brązowawe. Ogon czarniawy z białawymi zewnętrznymi krawędziami sterówek. Nie występuje dymorfizm płciowy. Młode osobniki są bardziej matowo ubarwione niż osobniki dorosłe, nie mają czarnych elementów na głowie, dziób i nogi matowożółte[8][7].
Długość ciała 16,5–18 cm, masa ciała 29,5–33 g[8][7].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Ineczka maskowa występuje na niewielkim obszarze zachodniego i północno-zachodniego Peru, na zachodnich stokach Andów w górnym biegu rzeki Marañón (w regionach Ancash, Cajamarca, we wschodniej części La Libertad i zachodniej części Huánuco). Jest gatunkiem osiadłym[8]. Zasięg jego występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje tylko około 91,8 tys. km²[14].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Jego głównym habitatem są suche zbocza z kaktusami i agawami oraz z pują Raimondiego. Występuje na wysokościach 2300–4000 m n.p.m.[8]; BirdLife International podaje zakres wysokości: 1800–3000, sporadycznie do 4000 m n.p.m.[14] Długość pokolenia jest określana na 3,8 roku[14]. Żeruje samotnie lub w parach, głównie na ziemi[8].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Niewiele wiadomo o rozrodzie tego gatunku. Samce w kondycji lęgowej obserwowano pomiędzy końcem marca a czerwcem, a podloty w maju[8].
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN ineczka maskowa jest klasyfikowana jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako rzadki i rozmieszczony punktowo. Trend populacji uznawany jest za stabilny, z powodu braku widocznych zagrożeń związanych ze zmniejszaniem się habitatu[3][14].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Incaspiza personata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Denis Lepage: Rufous-backed Inca-Finch Incaspiza personata (Salvin, O 1895). Avibase, 2022. [dostęp 2022-12-16]. (ang.).
- ↑ a b c Incaspiza personata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: THRAUPIDAE Cabanis, 1847 - TANAGROWATE - TANAGERS (wersja: 2022-08-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-12-16].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 371, 1999.
- ↑ O. Salvin. On birds collected in Peru by Mr. O. T. Baron. „Novitates zoologicae : a journal of zoology in connection with the Tring Museum”. 2, s. 8, 1895. (ang. • łac.).
- ↑ a b c Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 620–621. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Alvaro Jaramillo: Rufous-backed Inca-Finch Incaspiza personata, version 1.0. [w:] Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, and E. de Juana, Editors) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-11-16]. (ang.).
- ↑ Alan P. Peterson, PASSERIFORMES (Wersja: 2021-12-25) [online], Zoonomen Nomenclatural data, 2022 [dostęp 2022-12-15] (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tanagers and allies. IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-12-16]. (ang.).
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6b [online], lipiec 2022 [dostęp 2022-12-16].
- ↑ Incaspiza, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-12-15] (ang.).
- ↑ personata, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-12-16] (ang.).
- ↑ a b c d Rufous-backed Inca-finch Incaspiza personata. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-12-16]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].