Irena Aleksaitė (tłumacz)
| Data i miejsce urodzenia |
1 stycznia 1952 |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
tłumaczka |
| Odznaczenia | |
| |
Irena Aleksaitė (ur. 1 stycznia 1952 w Wilnie) – tłumaczka na język litewski z polskiego i rosyjskiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Ukończyła w 1983 roku Moskiewski Instytut Literatury im. Gorkiego. Następnie pracowała jako redaktor w Komitecie Prasowym, wydawnictwie Vyturys i innych. Od 2007 nie pracuje zawodowo, zajmując się tłumaczeniami. Przetłumaczyła ponad 60 książek, 30 filmów, artykuły, sztuki teatralne i inne[1].
W 2006 roku otrzymała dofinansowanie w ramach Programu Translatorskiego ©POLAND na tłumaczenie książki Doroty Terakowskiej Córka czarownic (Raganų duktė), która została wydana przez wydawnictwo Gimtasis Zodis[2]. W 2013 roku była koordynatorką projektu Rok Literatury Polskiej na Litwie. W jego ramach litewscy czytelnicy wybrali najbardziej popularną polską powieść przetłumaczoną na język litewski spośród 24 książek wytypowanych przez Litewską Bibliotekę Narodową im. Martynasa Mažvydasa, zorganizowano Międzynarodowe Targi Książki w Wilnie i spotkania[3].
Tłumaczenia Gombrowicza[edytuj | edytuj kod]
Irena Aleksaitė według Teresy Daleckiej ma „monopol na przekłady tekstów tego autora”. Tłumaczenie książek Gombrowicza nie jest łatwe, jednak litewska tłumaczka „opanowała (..) malowniczość określeń Gombrowiczowskich”, a w przekładach „udało się (jej) uchwycić ironię Gombrowiczowską”. Aleksaitė w wydanych tłumaczeniach Gombrowicza wykorzystała dzięki odwołaniu się do zasobów litewskiego folkloru „możliwości słowotwórcze języka litewskiego”[4].
Tłumaczenia literatury polskiej[edytuj | edytuj kod]
Przetłumaczone utwory Gombrowicza[4][edytuj | edytuj kod]
- 1996 – Pornografia
- 1999 – trzy tomy Dziennika
- 2004 – Ferdydurke
- 2008 – Kosmos
- 2009 – Transatlantyk
Inne[edytuj | edytuj kod]
- Rodziewiczówna M. Dewajtis (Dievaitis)(1993), Między ustami a brzegiem pucharu (Plevėsos meilė) (1994), Macierz (Moteris) (1995)[1]
- Alex J. Powiem Wam jak zginął (Tikrai jį nužudžiau) (1994)[1]
- Kraszewski J.I. Lalki (Lėlės) (1994), Czarna perełka (Juodasis perliukas) (1996), Ada (2010)[1]
- Dołęga-Mostowicz T. Złota maska. Wysokie progi (Aukštieji slenksčiai) (1998)[1]
- Konwicki T. Mała apokalipsa (Mažoji apokalipsė) (2001)[1]
- Terakowska D. Córka Czarownic (Raganų duktė) (2006), Tam gdzie spadają Anioły (Ten, kur krenta angelai) (2007), Ono (Belytis) (2007)[1]
- Nowak K. T. Moja mama czarownica (Mano mama – ragana) (2008)[1]
- Witkiewicz M. Opowieść niewiernej (Neištikimosios istorija) (2016)[1]
Nagrody[edytuj | edytuj kod]
- 2012 – nagroda św. Hieronima[5]
- 2018 – nagroda tłumacza roku na Litwie za przekład książki Witolda Gombrowicza „Wspomnienia polskie"[6] przyznawana przez Litewskie Centrum PEN wraz z Ministerstwem Kultury Republiki Litewskiej[7]
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- w styczniu 2019 roku za rozwijanie współpracy kulturalnej polsko-litewskiej i popularyzowanie literatury polskiej została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi RP[8]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i Aleksaitė, Irena [online], llvs.lt [dostęp 2019-07-06] (lit.).
- ↑ Polska literatura za granicą [online], instytutksiazki.pl, 29 czerwca 2006 [dostęp 2019-07-06] (pol.).
- ↑ Rok Literatury Polskiej na Litwie [online], Wilnoteka [dostęp 2019-07-06] (pol.).
- ↑ a b Dalecka T. Recepcja twórczości Witolda Gombrowicza na Litwie W: Literatura Polska na świecie T. IV Oblicza światowości Katowice 2012 ISBN 978-83-63268-07-7 s. 89–95
- ↑ Litewska tłumaczka Gombrowicza ponownie wyróżniona [online], Wilnoteka [dostęp 2019-07-06] (pol.).
- ↑ Nagroda Tłumacza Roku na Litwie za przekład książki W. Gombrowicza [online], dzieje.pl [dostęp 2019-07-06] (pol.).
- ↑ Metų vertėjo krėslas [online], penlithuanian.eu [dostęp 2019-07-06] [zarchiwizowane z adresu 2019-07-06] (lit.).
- ↑ Ilona Lewandowska, W Pałacu Paców odznaczono zasłużonych dla rozwoju polsko-litewskiej współpracy [online], kurierwilenski.lt, 23 stycznia 2019 [dostęp 2024-04-30] [zarchiwizowane z adresu 2024-04-30] (pol.).