Języki Papui-Nowej Gwinei

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dwujęzyczna tablica (Lae War Cemetery)

Zgodnie z klasyfikacją SIL na terenie Papui-Nowej Gwinei funkcjonuje 851 języków[1]. Mowa tu nie o dialektach, tj. odmianach różnych języków, lecz o zupełnie odrębnych bytach językowych[2], niekoniecznie wzajemnie spokrewnionych[3]. Papua-Nowa Gwinea ma największą liczbę języków spośród krajów świata[4], przy czym często posługują się nimi niezbyt liczne społeczności[5].

Autochtoniczne języki Papui-Nowej Gwinei rozpatruje się w ramach dwóch grup: austronezyjskiej i papuaskiej (nieaustronezyjskiej)[5][6]. Języki papuaskie zostały wprowadzone przez osadników ludzkich ok. 40 tys. lat temu[6]. Nie mają wspólnego prajęzyka – dzielą się na dziesiątki niespokrewnionych rodzin i szereg izolatów, o niestwierdzonym pokrewieństwie z innymi językami. Języki austronezyjskie, pochodzące z Tajwanu, pojawiły się w tym regionie 3,5 tys. lat temu[6]. W przeciwieństwie do języków papuaskich tworzą zdefiniowaną rodzinę językową, sprowadzającą się do wspólnego przodka[5][6]. O ile występują licznie wzdłuż wybrzeży Nowej Gwinei oraz na okolicznych wyspach, to ogółem stanowią w kraju mniejszość[7].

Językami urzędowymi Papui-Nowej Gwinei są angielski, tok pisin i hiri motu. Ponadto w 2015 r. statusem języka urzędowego objęto język migowy (Papua New Guinean Sign Language). Tok pisin należy do języków kreolskich opartych na angielskim. Jest najbardziej rozprzestrzenionym językiem w kraju i stanowi środek komunikacji międzyetnicznej (lingua franca)[6]. Hiri motu wywodzi się z austronezyjskiego języka motu, przy czym od lat 70. XX wieku traci na znaczeniu jako lingua franca[8]. Inne języki kontaktów międzyetnicznych to m.in.: dobu, suau, kâte, boiken (o znacznie mniejszym znaczeniu niż tok pisin)[5]. Spośród autochtonicznych języków kraju największą liczbę użytkowników ma język enga[5].

Podział lingwistyczny Papui-Nowej Gwinei
Podział lingwistyczny Papui-Nowej Gwinei

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Papua New Guinea, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2020-05-01] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-18] (ang.).
  2. ↑ Grand Chief, Sir Michael T. Somare, GCL GCMG CH CF KStJ Prime Minister of Papua New Guinea: Statement at the World Leaders Forum, Columbia University, New York [online], Office of the Prime Minister of Papua New Guinea, 21 września 2006 [zarchiwizowane z adresu 2008-03-18] (ang.).
  3. ↑ David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Papua New Guinea – Languages, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2020-05-01] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-03] (ang.).
  4. ↑ Hammam Riza, Resources Report on Languages of Indonesia [online], The 6th Workshop on Asian Language Resources, 2008 [zarchiwizowane z adresu 2020-03-18] (ang.).
  5. ↑ a b c d e Kenneth M. Sumbuk: Is Tok Pisin a threat to Sare?. W: Francis Byrne, John A. Holm (red.): Atlantic Meets Pacific. A Global View of Pidginization and Creolization. Amsterdam: John Benjamins Publishing, 1993, s. 309–317. ISBN 978-90-272-5232-6. OCLC 644535231. (ang.).
  6. ↑ a b c d e Papua New Guinea’s incredible linguistic diversity. „The Economist”, 2017-07-20. [dostęp 2020-05-01]. [zarchiwizowane z adresu 2019-09-02]. (ang.). 
  7. ↑ Motu. [w:] Junior Worldmark Encyclopedia of World Cultures [on-line]. Encyclopedia.com, 2020-05-31. [dostęp 2020-06-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-03)]. (ang.).
  8. ↑ David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Motu, Hiri, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-06-05] (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Języki_Papui-Nowej_Gwinei&oldid=73037648”