Jan Wołosz

Jan Wołosz

Data i miejsce urodzenia	5 marca 1937 Majdan Królewski
Zawód, zajęcie	bibliotekarz
Odznaczenia

Jan Wołosz (ur. 5 marca 1937 w Majdanie Królewskim) – polski bibliotekarz, redaktor, wicedyrektor Biblioteki Narodowej w l. 1991-1998, przewodniczący Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich w l. 2001-2005.

Życiorys

Urodził się w rodzinie chłopskiej, w 1955 r. ukończył Liceum Ogólnokształcące w Nowej Dębie i rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego, ale zrezygnował i przeniósł się na Wydział Filologiczny, gdzie odbył studia w zakresie bibliotekoznawstwa, uzyskując w 1961 r. tytuł magistra. W 1960 r. podjął pracę w Instytucie Książki i Czytelnictwa w Bibliotece Narodowej, gdzie kierował Zakładem Bibliotekoznawstwa, którego pracownicy zajmowali się badaniami nad organizacją i działalnością bibliotek publicznych i ich wykorzystaniem czytelniczym. W 1975 r. został przeniesiony na stanowisko sekretarza naukowego – członka Dyrekcji Biblioteki Narodowej, odpowiedzialnego za współpracę zagraniczną i międzynarodową oraz działalność naukową Biblioteki Narodowej. W 1976 r. otrzymał półroczne stypendium Fundacji Kościuszkowskiej w Stanach Zjednoczonych, aby zapoznać się z działalnością i organizacją bibliotek amerykańskich. Funkcję sekretarza naukowego pełnił do 1991 r., w latach 1991-1998 był zastępcą dyrektora Biblioteki Narodowej, odpowiedzialnym za sprawy bibliografii, automatyzacji, konserwacji, informacji i udostępniania zbiorów. W latach 1998-2005 pełnił funkcję pełnomocnika Dyrektora Biblioteki Narodowej ds. bibliotek publicznych. W 2005 r. przeszedł na emeryturę.

Od 1965 r. członek Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. Wielokrotnie reprezentował Bibliotekę Narodową i Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich na kongresach IFLA oraz w instytucjach krajowych. Jest autorem ok. 900 publikacji (artykułów, recenzji, felietonów, sprawozdań, 9 książek). Publikował na łamach ok. 40 czasopism polskich i zagranicznych. Tematyka jego prac to m.in.: problematyka bibliotek publicznych i narodowych w kraju i za granicą (Szwecja, USA, Dania, Holandia, Hiszpania, Słowacja, Turcja), Biblioteka Narodowa w Warszawie, polityka biblioteczna, zarządzanie w bibliotekarstwie, standaryzacja w bibliotekarstwie europejskim, współpraca międzynarodowa bibliotek, zawód bibliotekarza, kształcenie zawodowe bibliotekarzy, Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich i IFLA, rynek wydawniczy, społeczna rola książki i czytelnictwa.

Rodzina: żona Maria Teresa (zm. 1998), synowie: Tomasz i Marek.

Funkcje społeczne

• Wiceprzewodniczący Zarządu Głównego Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich (1985-1993),
• Przewodniczący Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich (2001-2005),
• Sekretarz Polskiego Komitetu Współpracy z IFLA (1984-1990),
• Redaktor naczelny „Bibliotekarza” (1991-2011),
• Zastępca redaktora naczelnego „Rocznika Biblioteki Narodowej” i „Polish Libraries Today” (1991-1996),
• Członek Krajowej Rady Bibliotecznej przy ministrze właściwym do spraw kultury i dziedzictwa narodowego (2003-2008) i jej wiceprzewodniczący (2007-2010),
• Wiceprzewodniczący Rady Naukowej Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy Biblioteki Głównej Województwa Mazowieckiego (2000-2016),
• Członek Rady Naukowo-Programowej Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie (2000-2019),
• Przewodniczący Podkomisji Bibliotecznej Programu Wspierającego Szkolnictwo Wyższe w Fundacji im. Stefana Batorego (1993-1994),
• Członek Zespołu Komitetu Badań Naukowych ds. Krajowej Polityki w Zakresie Informacji Naukowej (1994-1997),
• Członek Zespołu ds. Bibliotek w Radzie Upowszechniania Kultury przy Ministrze Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Ministrze Kultury (1999-2002),
• Członek Rady Pozarządowych Organizacji Kulturalnych przy Ministrze Kultury i Ministrze Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2005-2008).

Publikacje

Książki (wg chronologii)

• Charakterystyka obsługi bibliotecznej gromady. Warszawa: BN, 1966 (współautor Jerzy Maj),
• Obowiązki i czynności personelu powiatowej i miejskiej biblioteki publicznej. Warszawa: BN, 1974,
• Organizacja biblioteki i kierowanie jej działalnością. Warszawa: Państwowy Ośrodek Kształcenia Korespondencyjnego Bibliotekarzy, 1974,
• Biblioteka i jej organizacja. Warszawa: Centralna Biblioteka Wojskowa, 1980,
• Organizacja biblioteki i kierowanie jej działalnością. Wyd. 2 zm. i uzup. Warszawa: SBP; Centrum Ustawicznego Kształcenia Bibliotekarzy, 1981, ISBN 83-00001-49-2
• Biblioteczna współpraca międzynarodowa. Wybrane problemy. Warszawa: Centrum Informacji Naukowej, Technicznej i Ekonomicznej, 1987,
• Nobel i laureaci fundacji. Warszawa : Towarzystwo Wiedzy Powszechnej – Zarząd Główny, 1987,
• Jaka biblioteka publiczna. Warszawa: SBP, 2001. ISBN 83-87629-60-X,
• Meandry polskiego bibliotekarstwa 1991-2011. Warszawa: SBP, 2012. ISBN 978-83-61464-43-3

Wybrane artykuły (wg chronologii)

• Księgozbiory wiejskich punktów bibliotecznych. „Rocznik Biblioteki Narodowej” T. 1, 1965, s. 44-66,
• Niektóre uwarunkowania działalności i rozwoju Biblioteki Narodowej. „Przegląd Biblioteczny”1984, z. 3/4, s. 279-289,
• Problemy bibliotek naukowych w perspektywie czterdziestolecia. „Kwartalnik Historyczny” 1984, nr 4, s. 657-670,
• Międzynarodowa współpraca bibliotek polskich. Potrzeby i możliwości. „Przegląd Biblioteczny”1988, z. ¾, s. 313-324,
• Współpraca bibliotekarzy polskich z IFLA. „Bibliotekarz” 1990, nr 5/6, s. 20-26,
• The role of national libraries and the centralized management system in the countries of Eastern Europe. „Alexandria” 1991, nr 3, s. 131-148,
• Central services of the National Library in Warsaw. „ISBN Review” 1996, vo. 17, s. 114-122,
• Dlaczego bibliografia regionalna? W: Bibliografie regionalne – dokonania – dylematy – wnioski. Materiały z konferencji Puławy 15-16 września 1994 r. Warszawa: SBP, s. 13-20,
• O sytuacji polskich czasopism kulturalnych i naukowych. „Rocznik Biblioteki Narodowej” T. 32, 1996, s. 33-47,
• Biblioteki publiczne w świetle standardów zagranicznych. W: Funkcje ponadlokalne bibliotek publicznych – poziom powiatowy. Warszawa: SBP, 2000, s. 14-24,
• Polityka biblioteczna państwa – oczekiwania i nadzieje. „EBIB” 2001, nr 2, dok. elektroniczny, http://www.ebib.pl/biuletyn-ebib/20/a.php?wolosz
• Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich a standardy biblioteczne. W: Biblioteki publiczne wobec Unii Europejskiej. Red. Jan Krajewski, Dorota Sawicka. Toruń 2002, s. 9-23,
• Efektywna biblioteka publiczna w społeczeństwie informacyjnym. W: Standaryzacja kosztów w bibliotekach publicznych. Red. Witold Sulimierski, Warszawa, 2003, s. 14-25,
• Changes in Public Librarianship in Poland after the Political Transformation of 1989. „Polish Libraries Today”, 2007, vol. 7, s. 139-144,
• Nowa struktura organizacyjna Biblioteki Narodowej – i co dalej? „Przegląd Biblioteczny” 2008, z. 2, s. 277-294,
• Fenomen Profesor Jadwigi Kołodziejskiej. W: Profesor Jadwiga Kołodziejska. Badaczka i promotorka bibliotek i czytelnictwa. Księga pamiątkowa. Pod red. Jadwigi Sadowskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe i Edukacyjne, 2020, s. 29-46.

Odznaczenia i wyróżnienia

• Srebrny i Złoty Krzyż Zasługi (1975, 1987),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2001),
• Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”” (2007),
• Medal Towarzystwa Polonia,
• Członek Honorowy Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich (2005).

Bibliografia (wg chronologii)

• Wokół bibliotek i bibliotekarstwa. Księga Jubileuszowa dedykowana Janowi Wołoszowi. Red. Jadwiga Sadowska. Warszawa : SBP, 2005. ISBN 83-89316-46-3,
• Kronika Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich 1917-2007. Oprac. Andrzej Kempa. Warszawa : Wydawnictwo SBP, 2007. ISBN 978-83-89316-84-4,
• Współtwórcy bibliotekarstwa polskiego. Z Janem Wołoszem rozmawia Jadwiga Sadowska. „Przegląd Biblioteczny” 2008, z. 4, s. 583-610,
• Sadowska Jadwiga: Sylwetki ludzi książki – spotkanie z redaktorem „Bibliotekarza” Janem Wołoszem, „Zagadnienia Informacji Naukowej” 2011, nr 2, s. 129-131,
• Filipowicz Anna: Wywiad EBIB z Janem Wołoszem. „EBIB” 2012, nr 2 (129), http://www.ebib.pl/images/stories/numery/129/129_filipowicz.pdf
• Jan Wołosz, przewodniczący z latach 2001-2005. W: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. Przeszłość i teraźniejszość 1917-2017. Red. Jadwiga Konieczna. Warszawa: Wydawnictwo SBP, 2017, s. 438-439. ISBN 978-83-64203-83-1.