Janina Tuwan
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
muzealniczka |
| Alma Mater |
Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Warszawskiego |
Janina Tuwan również Tuwanówna (ur. 26 czerwca 1905 w Częstochowie, zm. 23 sierpnia 1959 w Paryżu) – polska muzealniczka, uczestniczka powstania warszawskiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Wedle przedwojennych dokumentów urodziła się 26 czerwca 1905 w Częstochowie. W dokumentacji powojennej pojawia się rok 1907, podobnie w życiorysie i CV, które napisała w latach 50. XX wieku ona sama, a potem pisała siostra Karola Miłodrowska[1].
Janina Tuwan uzyskała tytuł doktorski na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1926–1929 była kustoszką w Muzeum Etnograficznego w Warszawie[1]. Była znawczynią kultury europejskiej i azjatyckiej. Z podróży badawczej do Japonii przywiozła kolekcję przedmiotów ludu Ainów z Hokkaido (44 obiekty). Trafiły do muzeum. Do biblioteki muzealnej nabyła 24 pozycje[2].
W momencie wybuchu II wojny światowej zaangażowała się w ratowanie zbiorów muzeum. W czasie okupacji pracowała w oddziale łączności Komendy Głównej Armii Krajowej. Prowadziła Wydział Łączności Kurierskiej dla wschodnich okręgów Armii Krajowej. Działała w wydziale Przysposobienia Wojskowego Kobiet[2]. Uczestniczka powstania warszawskiego, używała pseudonimu „Ina”[1]. Uzyskała stopień kapitański[3]. Po powstaniu dostała się do niewoli niemieckiej, gdzie trafiła do Stalagu 318 Lamsdorf, Stalagu IV-E Altenburg i Stalagu VI-C Oberlangen. W ostatnim z obozów działała w Radzie Instruktorskiej[1]. Jej celem było zorganizowanie działalności oświatowo-kulturalnej dla więźniarek[2].
Po wyzwoleniu obozu wyjechała do Francji[1], obawiając się aresztowania przez władze stalinowskie[2]. W latach 1946–1950 przebywała na stażu w Musée de l´Homme[1]. Pracowała m.in. przy identyfikacji i opracowaniu polskich eksponatów etnograficznych[4]. Brała udział w kursach doszkalających w dziedzinie muzealnictwa[2]. W 1950 została konsultantką w Wydziale Muzeów i Zabytków Historycznych Międzynarodowej Rady Muzeów[1]. W 1952 zaczęła pracę w Wydziale Muzeów i Zabytków Historycznych UNESCO[2].
Zmarła w Paryżu 23 sierpnia 1959[1].
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
Jest jedną z bohaterek wystawy „Etnografki, antropolożki, profesorki” w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie (2022–2023)[5]. Jej teksty opublikowano w książce Żywe ogniwa. Wybór tekstów polskich etnografek (1888–1939). Wydawcą jest Państwowy Instytut Wydawniczy i Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h Powstańcze Biogramy – Janina Tuwan [online], www.1944.pl [dostęp 2023-03-28] (pol.).
- ↑ a b c d e f Justyna Laskowska-Otwinowska, BLOG: Janina Tuwan. Kustoszka i powstańczyni [online], ethnomuseum.pl [dostęp 2023-03-28].
- ↑ Mar., Uczestniczki Powstania Warszawskiego wśród Emigracji Polskiej w Lotaryngii, „Sztandar Polski”, 1 (27), 1945, s. 2.
- ↑ Wanda Jostowa, Polskie zbiory etnograficzne w Musée de l´Homme w Paryżu, „Lud”, docplayer.pl, 1960, s. 463 [dostęp 2023-03-28].
- ↑ „Etnografki, antropolożki, profesorki” w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie [online], SZUM, 24 października 2022 [dostęp 2023-03-28] (pol.).
- ↑ Żywe ogniwa - - Państwowy Instytut Wydawniczy [online], piw.pl [dostęp 2023-03-28].