Jeruty
53°32′31″N 21°09′59″E/53,541944 21,166389| wieś | |
 Fragment zabudowy miejscowości | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
332[2] |
| Strefa numeracyjna |
89 |
| Kod pocztowy |
12-140[3] |
| Tablice rejestracyjne |
NSZ |
| SIMC |
0489930 |
Położenie na mapie gminy Świętajno  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu szczycieńskiego  | |
| 53°32′31″N 21°09′59″E/53,541944 21,166389[1]
| |
Jeruty (niem. Groß Jerutten[4]) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Świętajno
Wieś znajduje się około kilometra od szosy Szczytno – Rozogi oraz linii kolejowej Szczytno-Pisz.
W latach 1954–1957 wieś należała i była siedzibą władz gromady Jeruty, po jej zniesieniu w gromadzie Olszyny. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Wieś mazurska o pierwotnym ulicowym układzie i zwartej zabudowie. Znajduje się tam szkoła, która w 2003 roku miała 100 lat.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Jeruty założone zostały w 1703[5] r. pośród terenów bagiennych. Wcześniej istniała tu krzyżacka stanica myśliwska. Mieszkańcy trudnili się także produkcja "kurpi" – chodaków z łyka.
Wieś założona w ramach osadnictwa szkatułowego w 1706[6] r. W miejsce starej szkoły, która spłonęła w 1914, wybudowano w 1920 r. nową, murowaną. Zachowało się jeszcze kilka drewnianych domów z końca XIX w. oraz murowanych domów z początku XX w.
W Jerutach posługę duszpasterską niósł pastor Fr. H. Claudius (1832-1901), wydawca pisma "Nowe Ewangelickie Głosy" (pismo wydawane dla Mazurów w latach 1883-1887). W latach 1932-1939 w Jerutach funkcjonowała polska szkoła, a nauczycielem był K. Sikora (w czasie drugiej wojny światowej zesłany został przez władze hitlerowskie do obozu koncentracyjnego).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Iwona Liżewska, Wiktor Knercer: Przewodnik po historii i zabytkach Ziemi Szczycieńskiej. Olsztyn, Agencja Wydawnicza "Remix" s.c., 1998, 171 str., ISBN 83-87031-13-5
- Wacław Kowalski: Województwo olsztyńskie, przewodnik. Olsztyn, Wyd. Sport i Turystyka, 1969, 322 str.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 46314
- ↑ Wieś Jeruty w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2017-06-12], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 405 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ Wacław Kowalski: Województwo olsztyńskie, przewodnik. Olsztyn, Wyd. Sport i Turystyka, 1969, 322 str.
- ↑ Iwona Liżewska, Wiktor Knercer: Przewodnik po historii i zabytkach Ziemi Szczycieńskiej. Olsztyn, Agencja Wydawnicza "Remix" s.c., 1998, 171 str.,
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Jeruty, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 566.
| Siedziba gminy | |
|---|---|
| Wsie sołeckie | |
| Miejscowości niesołeckie |
_COA.svg)