Kąty (powiat brzeski)
49°46′46″N 20°35′49″E/49,779444 20,596944
| wieś | |
 Fragment panoramy Kątów | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
790[2] |
| Strefa numeracyjna |
14 |
| Kod pocztowy |
32-862[3] |
| Tablice rejestracyjne |
KBR |
| SIMC |
0821062 |
Położenie na mapie gminy Iwkowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu brzeskiego  | |
| 49°46′46″N 20°35′49″E/49,779444 20,596944[1]
| |
Kąty – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie brzeskim, w gminie Iwkowa. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnowskiego. Integralne części miejscowości: Góry, Grabie, Pasterniki, Zatoki[4].
Zabudowania i pola Kątów znajdują się w dolinie Białki i na wznoszących się nad nią wzgórzach. Tereny te należą do dwóch regionów geograficznych; do Beskidu Wyspowego i Pogórza Wiśnickiego (Białka tworzy granicę między tymi regionami)[5].
Kąty to jedno z największych skupisk producentów susorek iwkowskich.[6].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z 1363 roku. Wtedy to na prośbę Floriana z Drużkowa (pierwszego właściciela Kątów), a decyzją króla Kazimierza Wielkiego, wieś przeszła z prawa polskiego na niemieckie, czego skutkiem była zmiana własności i sposobu gospodarowania ziemią.
Dzieje Kątów, a także ich nazwa w znacznym stopniu związane są z rodem Kątskich, herbu Brochwicz – biegnący jeleń. To oni od XIV w. przez ponad 300 lat władali tymi ziemiami. Przedstawiciele tego rodu wpisali się nie tylko w historię regionu, ale także kraju. Krzysztof Kątski żyjący na przeł. XVI – XVII w. zasłynął jako biograf biskupów krakowskich. Z kolei Dorota (1591-1643) przeprowadziła odnowę zgromadzenia sióstr Norbertanek w Krakowie. Kolejnym wybitnym przedstawicielem rodu był Marcin Kazimierz Kątski, który jako generał artylerii konnej uczestniczył w bitwie wiedeńskiej w 1683 roku. Główna linia Kątskich wygasła w pocz. XVIII w. Ziemie przeszły we władanie Hrabiego Mieroszowskiego, a następnie Leona Rogoyskiego i jego syna Leonarda Stefana Rogoyskiego.
Od 1900 r. właścicielem została rodzina Sławików h. Prus II, najpierw Jan Sławik, a potem jego syn, Stanisław Lucjan Sławik. W latach 1953–1954 założono spółdzielnię produkcyjną, która zajęła miejscowy dwór.
Sport[edytuj | edytuj kod]
Od 2002 r. działa Sekcja Sportowa Piłki Nożnej "Olimpia". Została ona założona przez grupę miłośników piłki nożnej i sportu. Klub ma za zadanie krzewić kulturę fizyczną i sprawnościową u dzieci oraz dorosłych na terenie całej gminy. Zespół występuje w tarnowskiej lidze okręgowej. Celem drużyny seniorów jest jak najlepsze reprezentowanie gminy na terenie powiatu brzeskiego oraz próba zdobycia awansu do wyższej ligi.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Dwór i spichlerz – znajduje się na skraju wsi. Dwór wzniósł w 1900 r. Jan Sławik, herbu Prus II, ówczesny właściciel tutejszego majątku. Jest to obiekt murowany na planie prostokąta z pomieszczeniami w dwóch traktach. Dwór otacza 2 ha park z grabową aleją dojazdową, wielką polaną, na której wznosi się dwupienna lipa – Soliter i drewniana altanka przed frontem dworu. Po zachodniej stronie owego parku znajduje się niewielki staw oraz ruina kamiennego spichlerza z XVI wieku.[7].
-
Szkoła -
Kościół w Kątach -
Ruina spichlerza z XVI w. -
Dawny dwór
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 52048
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 452 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ Susorki iwkowskie, czyli suszone owoce z terenów Gminy Iwkowa, folder promocyjny, Gmina Iwkowa, 2015
- ↑ Dwór w Kątach. [dostęp 2013-06-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-03)].
| Wsie | |
|---|---|
| Integralne części wsi |
|
