Karol Mátyás
.jpg)
| |
| Data i miejsce urodzenia |
22 stycznia 1866 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
28 maja 1917 |
| Zawód, zajęcie |
prawnik, etnograf |
| |
Karol Mátyás (ur. 22 stycznia 1866 w Myślenicach, zm. 28 maja 1917 w Krakowie) – polski etnograf i folklorysta, autor wielu prac publikowanych w czasopismach naukowych i ogólnych.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Franciszka i Franciszki Jakubowicz. Ojciec był c.k. radcą w sądzie obwodowym w Nowym Sączu, a potem c.k. Sądu Wyższego w Krakowie. Karol naukę rozpoczął w Nowym Sączu, a po przeniesieniu ojca do Krakowa kontynuował w Gimnazjum św. Anny[1]. W 1888 roku ukończył prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim[2]. Z zawodu był prawnikiem i urzędnikiem administracyjnym. Praktykował w Żywcu, Brzesku, Tarnobrzegu i Limanowej. W latach 1904-10 był komisarzem starosty w Bochni, potem starostą brzozowskim w latach 1911-1913. Starosta w Kolbuszowej od 1913 do 1914 roku. Tu zastała go inwazja rosyjska w wyniku której utracił całość zebranych książek[1]. W 1916 roku przeniesiony do Lwowa[3]. W 1917 pracował w Białej. Zmarł w Krakowie i został pochowany na cmentarzu Rakowickim[4].
W 1894 roku został członkiem komisji Antropologicznej Akademii Umiejętności. Od 1895 roku był członkiem Towarzystwa Ludoznawczego, a od 1901 Historycznego[1].
Do podjęcia badań etnograficznych zachęcił go nauczyciel Bronisław Gustawicz. Zbierał bajki ludowe (warianty publikował w pismach "Świat" (1889) i "Wisła" (1894) oraz tatrzańskie i sandomierskie podania. Pisał też o zwyczajach świątecznych, dorocznych i domowych obrzędach, a także o gwarach i ich składnikach onomastycznych.
Wybrane publikacje[edytuj | edytuj kod]
- Zza krakowskich rogatek
- Dwa cmentarze (1884)
- Cholera w górach (1887)
- Dramat gminny polski. Kolęda, "Wisła" (t. 1:1887)
- Z historycznych podań górali podpienińskich (1889)
- Podania i baśnie krakowskie (1890)
- Oryla Michała Haliniaka wspomnienia z podróży Wisłą do Gdańska (1906)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Kurzeja-Świątek M. Materiały do Słownika Biograficznego Małopolski Małopolska 2013 nr XV s. 261-264
- ↑ Z uniwersytetu jagiellońskigo, Kuryer Lwowski (Lemberger Courier), 1888-11-14, s. 3 [online], anno.onb.ac.at [dostęp 2019-04-29].
- ↑ Zmiany w starostwach, Kuryer Lwowski (Lemberger Courier), 1916-07-10, s. 5 [online], anno.onb.ac.at [dostęp 2019-04-29].
- ↑ Z kroniki żałobnej Ilustrowany Kuryer Codzienny. 1917, nr 148 z 31 maja s. 5
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Słownik folkloru polskiego, J. Krzyżanowski (red.), Warszawa 1965.
- Krzysztof Hajduk – "Administracja państwowa i samorządowa w powiecie brzozowskim w latach 1867-1914", w: "Rocznik Przemyski", t. XLV: 2009 z. 4, Historia
- Maria Kurzeja-Świątek, Folklorysta Karol Matyas i jego prace o Sądecczyźnie, "Rocznik Sądecki", t. XLII, 2014, s. 251-268.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Dzieła Karola Mátyása w bibliotece Polona