Kazimierz Grochmalski

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Kazimierz Grochmalski (ur. 1951) – polski dramaturg, poeta, pisarz, reżyser, performer, aktor, twórca Teatru Maya oraz Teatru Plastyków, wykładowca akademicki.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W 1974 założył w Poznaniu ceniony w świecie Teatr Maya[1], w skład którego weszli aktorzy i plastycy. Był to teatr ruchu, gestu i obrazu, który stworzył indywidualną metodę pracy nad językiem komedii. Autorem koncepcji teatru był Grochmalski, jego metoda pracy teatralnej pt. „kompozycja komediowa”, była prezentowana na całym świecie podczas 106 zagranicznych tournée w 22 krajach[2].

Teatr przez kilkanaście lat działał przy Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza, następnie od 1990 funkcjonował jako teatr prywatny. Zespół wraz z reżyserem uczestniczył w międzynarodowych festiwalach i spotkaniach. Ze względu na liczne tournee w Europie, Azji i Afryce, teatr został nawet nazwany „teatrem podróżującym”. Teatr Maya Grochmalskiego był organizatorem m.in. Międzynarodowych Spotkań Teatru i Sztuki Expanded Theatre[3].

Teatr Grochmalskiego odnosił liczne sukcesy, zdobywał międzynarodowe nagrody oraz ceniony był przez europejską krytykę teatralną, m.in. sukcesy na Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym w Lizbonie za „Sztukę umierania” wg K. Grochmalskiego[4], sukces artystyczny w Japonii[5], Portugalii i Finlandii[6].

Jednym z adeptów teatralnej sztuki Kazimierza Grochmalskiego w Teatrze Maya był Zbigniew Brzoza, późniejszy reżyser teatralny i telewizyjny, wykładowca w łódzkiej Państwowej Wyższej Szkole Filmowej Telewizyjnej i Teatralnej. Po latach Zbigniew Brzoza wspominał: Dopiero, kiedy jako student, założyłem swoją grupę teatralną, przypadkiem trafiłem na warsztaty prowadzone przez Kazimierza Grochmalskiego z alternatywnego, poznańskiego teatru Maya. To było chyba w roku 76. Tam poznałem sposób pracy nad spektaklem oparty na metodzie improwizacji. Tam też, po raz pierwszy zetknąłem się ze środowiskiem zafascynowanym Grotowskim i Teatrem Ósmego Dnia. To środowisko, wywodzące się z inteligencji, zafascynowane konstelacją, miało coś, co odróżniało je od reszty mieszkańców PRL-u – jakąś swobodę i jakąś tęsknotę za wspólnotą, podobną do tej, którą poznałem w domu na Cyganeczki w Warszawie, w którym była słynna komuna hipisów[7].

Grochmalski założył również poznański Teatr Plastyków, działający przy Akademii Sztuk Pięknych (dzisiejszy Uniwersytet Artystyczny im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu, w którym Grochmalski wykładał w latach 2000-2008). Jednym z członków zespołu TP był m.in. Robert Mleczko, twórca wideo i scenografii teatralnej, który w rozmowie dla Dwutygodnika wspominał, iż teatr zajmował się głównie performansem, ingerował w przestrzeń galeryjną i działał w mieście Poznaniu[8].

Oprócz pracy jako reżyser w Teatrze Maya oraz Teatrze Plastyków, Grochmalski reżyserował również w Teatrze Polskim (m.in. „Paradoks o aktorze”, Denis Diderot)[9] oraz wystawiał swoje sztuki w Teatrze Muzycznym[10]. Dokumentacja fotograficzna z pracy teatralnej Kazimierza Grochmalskiego przechowywana jest m.in. w Bibliotece Narodowej, Magazyn Ikonografii F.74094/II oraz w Wirtualnym Muzeum Historii Poznania (fotografie Jacka Kulmy).

Autorską metodę komediową Grochmalski wykładał na europejskich uczelniach, m.in. w Oksfordzie, Brukseli, Tunisie i Lyonie[11]. Jako twórca koncepcji teatru offowego był w II poł. XX w. przez europejską prasę porównywany do dokonań Tadeusza Kantora i Jerzego Grotowskiego[12][13]. W 1986 za animację kultury otrzymał Medal Młodej Sztuki[14].

Swoje wiersze poeta prezentował m.in. na antenie Radio Poznań w galerii Jerzego Piotrowicza[15].

Publikacje książkowe[edytuj | edytuj kod]

Poezja[edytuj | edytuj kod]

Proza[edytuj | edytuj kod]

Ważniejsze omówienia krytycznoliterackie[edytuj | edytuj kod]

  • M. Zimny, „Słowiański fatalizm” Mistrza Grochmalskiego [w:] „Zeszyty Poetyckie”
  • J. Mikołajczyk, Zanim opadnie kurtyna. Esej pisany wierszem [w:] „Popcentrala. Magazyn Kultury”
  • A. Musiał, Poetyka łagodności [w:] „Wyspa”, 2019, nr 1, s. 161-163;
  • I. Paczyńska, Przeciw bylejakości [w:] „Elewator. Kwartalnik literacko-kulturalny”, 2018, nr 4, s. 158-159;
  • J. Grupiński, Czy świata jest za dużo [w:] „Akant”, r. 24, nr 6, s. 35;
  • N. Dziuba, Autor (nie)znany – szkic krytyczny o Kazimierzu Grochmalskim [w:] „Obszary Przepisane”, nr 8/19

Ważniejsze wywiady[edytuj | edytuj kod]

  • Teatr Maya, z Kazimierzem Grochmalskim rozmawia Wojciech Makowiecki [w:] Szczelbaczechowa. Co było, a nie jest. Poznań artystyczno-towarzyski lat 70/80 zeszłego wieku, Poznań 2016[19]
  • Modlitwę swoją już zbudowałem... z Kazimierzem Grochmalskim rozmawia Lech Mergler [w:] "Mandragora"[20]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • E. Csató, Almanach sceny polskiej 1976/77, wyd. 1978, s. 204;
  • Skład osobowy UAM (red. zbiorowa), Poznań 1988, s. 124;
  • Encyklopedia. Świat w przekroju 1989-90, Wyd. Wiedza Powszechna 1990, s 557;
  • V. Julkowska, Między historią a edukacją historyczną, Instytut Historii UAM 2003, s. 145-152;
  • I. Skórzyńska, Teatry poznańskich studentów, 1953-1989. Konteksty, historie, interpretacje, Poznań 2020, s. 120-220.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ M. Zaradniak, Świat „Marionetek” według Kazimierza Grochmalskiego
  2. ↑ Biografia (w:) „Helikopter”, wyd. 3/2019
  3. ↑ 30 lat Malta Festival Poznań. Artyści i artystki. Teatr Maya
  4. ↑ „Kronika Wielkopolska”, wyd. 48, Poznań 1988
  5. ↑ B. Kusztelski, Teatr MAYA odniósł w Japonii artystyczny sukces [w:] „Gazeta poznańska”, 1989, nr 233, s. 2.
  6. ↑ B. Kusztelski, „Gazeta poznańska”, 1989, nr 188, s. 2.
  7. ↑ Z. Brzoza, Zawsze stawać po stronie skrzywdzonych. Notatki z rozmowy (w:) „pARTisan”, 12/04/2018
  8. ↑ M. Węgrzyn, Projekt spektakl: Autor wideo. Rozmowa z Robertem Mleczką (w:) „Dwutygodnik. Strona kultury”, wyd. 174, 12/2015
  9. ↑ Kazimierz Grochmalski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2021-10-04].
  10. ↑ Archiwum Teatru Maya
  11. ↑ Wykłady na zagranicznych uczelniach
  12. ↑ M. Zimny, „Słowiański fatalizm” Mistrza Grochmalskiego (w:) „Zeszyty Poetyckie”
  13. ↑ P. Stelmak, Requiem dla przyjaciela (w:) „Biblionetka. Opiniotwórcza strona książki”
  14. ↑ Laureat Medalu Młodej Sztuki
  15. ↑ Galeria Jerzego Piotrowicza, Polskie Radio Poznań
  16. ↑ Kazimierz Grochmalski, Traktat o marionetkach, Poznań: Naumow CEE, 2018, ISBN 978-83-949995-0-6, OCLC 1077459153 [dostęp 2022-01-25].
  17. ↑ Kazimierz Grochmalski, Zanim opadnie kurtyna (esej pisany wierszem), Brzezia Łąka: Wydawnictwo Poligraf, 2021, ISBN 978-83-8159-526-1, OCLC 1272950861 [dostęp 2022-01-25].
  18. ↑ Kazimierz Grochmalski, Uśmiech, Brzezia Łąka: Wydawnictwo Poligraf, 2020, ISBN 978-83-8159-359-5, OCLC 1228840810 [dostęp 2022-01-25].
  19. ↑ Praca zbiorowa: Szczelbaczechowa. Co było, a nie jest. Poznań artystyczno-towarzyski lat 70/80 zeszłego wieku. Poznań: Galeria Miejska Arsenał, 2016, s. 238-250. ISBN 978-83-947270-7-9.
  20. ↑ Lech Mergler. Modlitwę swoją już zbudowałem... Rozmowa z Kazimierzem Grochmalskim. „Mandragora”. 8 (1), s. 64-85, 1990. Zrzeszenie Studentów Polskich. ISSN 0860-3634. 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kazimierz_Grochmalski&oldid=72911783”