Kościół św. Jacka w Chochołowie
 A-65/M z 28.09.2006
| |||||||||||||
 zdjęcie z 2008 roku | |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość |
Chochołów 195 | ||||||||||||
| Wyznanie |
rzymskokatolickie | ||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||
| św. Jacka Odrowąża |
od | ||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie gminy Czarny Dunajec  | |||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |||||||||||||
Położenie na mapie powiatu nowotarskiego  | |||||||||||||
 49°22′18,8″N 19°49′05,2″E/49,371889 19,818111
| |||||||||||||
Kościół św. Jacka w Chochołowie – neogotycki kościół parafii rzymskokatolickiej w Chochołowie.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Drewniana kaplica w Chochołowie powstała w momencie założenia wsi czyli XVII wieku[1]. Dominikanie odprawiający w niej misje ludowe nadali jej wezwanie św. Jacka. Gdy wieś się rozrastała przyłączono ją do parafii w Czarnym Dunajcu. W 1762 roku utworzono tu filię, a w 1817 wydzielono nową parafię. Pochodzący z Chochołowa ks. Wojciech Blaszyński proboszcz w nieodległej Sidzinie już w 1852 roku rozpoczął starania o zgodę na wybudowanie nowego, murowanego kościoła[2]. Również mieszkańcy Chochołowa prosili biskupa o wydanie zgody na budowę, powołując się na ciasnotę starego drewnianego w którym nie mieścili się wszyscy wierni podczas nabożeństw[3].
Kościół został zaprojektowany przez Feliksa Księżarskiego[3]. Budowa rozpoczęto w 1853 roku od poświęcenia 17 sierpnia kamienia węgielnego[4]. Z czasem z budową kościoła związała się legenda. Zanotował ją ok. 1950 r. Jan Pluciński, pracujący wówczas w Chochołowie jako nauczyciel: Opowiadają, że kościół w Chochołowie został zbudowany za pieniądze, co były przewiezione bez pomyłke w beczce zamiast wina. Prziwiózł je chłop z Siziny (Sidziny - przyp.), dzieciom pokupiół hrube gazdowstwo, a cenść co została oddoł ksiendzu poprzednikowi Blaszyńskiego z tym, że wybuduje sie kościół w Sizinie. Pinionsków było chmara, ze Blaszyński za nie mógł spokojnie wybudować 2 kościoły. Jedyn w Sizinie, a drugi w Chochołowie[5].
Ksiądz Blaszyński kierował i finansował prace do 1866 roku, kiedy to zginął w tragicznym wypadku na terenie budowy. Jego dzieło kontynuował (pomimo licznych przeciwności) ksiądz Tomasz Kossek, wikariusz i przyjaciel Blaszyńskiego. On również zlecił wykonanie wymalowania wnętrza świątyni krakowskiemu malarzowi Waleremu Eljaszowi[6]. Kościół ostatecznie ukończono po 20 latach, w roku 1873. 29 lipca 1886 został konsekrowany przez kardynała Albina Dunajewskiego[7].
W 2006 roku kościół wraz z cmentarzem i ogrodzeniem został wpisany do rejestru zabytków w 2006 roku pod nr [A-65/M], z 28.09.2006 r.[8].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Kościół ma trzy nawy i został zbudowany na planie krzyża łacińskiego. Wieża ma 47 m wysokości. Zawieszono w niej 3 dzwony: św. Jacek (450 kg), Maria (245 kg) i Florian (105 kg)[9].
Znajdujące się w świątyni ołtarze powstały w zakopiańskiej Szkole Przemysłu Drzewnego w latach 1883 – 1891, a ich projektantem był Franciszek Neużil, pierwszy dyrektor tej szkoły. Natomiast autorem polichromowanych figur ołtarzowych był Józef Galleth, nauczyciel rzeźby[9]. Freski autorstwa Walerego Eljasza pochodzą z 1871 roku. Jeden z nich przedstawia ks. Wojciecha Blaszyńskiego ofiarowującego Matce Bożej podobiznę kościoła za wstawiennictwem patrona świątyni, św. Jacka[6].
W ołtarzu znajdującym się w prawej nawie kościoła umieszczono pochodzący ze starego (rozebranego) kościoła drewnianego obraz Matki Boskiej Częstochowskiej[9]. Poza freskami w kościele znajdują się jeszcze dwa obrazy autorstwa Eljaszów: „Męczeństwo św. Tomasza”, dzieło Walerego z ok. 1870 r. oraz obraz przedstawiający św. Wojciecha - praca jego ojca, Wojciecha z tego samego okresu[6].
Renowacja[edytuj | edytuj kod]
W 1998 roku kościół został ocieplony styropianem, dlatego prace konserwatorskie wykonane w latach 2008–2014 zostały rozpoczęte od jego demontażu. Następnie uzupełniono ubytki w kamiennych ścianach, umyto je, wypiaskowano i zaimpregnowano. Zostały również poddane konserwacji kamienne figury Świętego Wojciecha biskupa i Świętego Jacka oraz stolarka drzwi w fasadzie kościoła[10].
Nagrody[edytuj | edytuj kod]
W 2018 roku w ramach konkursu "Zadbany zabytek" organizowanego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego kościół otrzymał wyróżnienie za "przywrócenie obiektowi dawnej świetności i wzorową konserwację kamiennych elewacji obiektu zdegradowanego przez niewłaściwe użytkowanie i działania budowlane poprzednich lat"[10].
W kulturze[edytuj | edytuj kod]
W 1954 roku Jan Dobraczyński opublikował książkę Kościół w Chochołowie. Jednym z bohaterów powieści jest ks. Wojciech Blaszyński[11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Górka J. Ks. Wojciech Blaszyński....s. 7
- ↑ Górka J. Ks. Wojciech Blaszyński....s. 119
- ↑ a b Górka J. Ks. Wojciech Blaszyński....s. 120
- ↑ Górka J. Ks. Wojciech Blaszyński....s. 121
- ↑ Marian Gotkiewicz. O dawnych chatach i płóciennikach. „Wierchy. Rocznik poświęcony górom”. 41 (79), s. 258-260, 1973. Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Kraków.
- ↑ a b c Renata Kowalska. Wyprawa do Chochołowa. „Tatry. TPN”. 83, s. 116–119, zima 2022/2023. Zakopane: Tatrzański Park Narodowy. ISSN 0867-4531.
- ↑ Górka J. Ks. Wojciech Blaszyński... s. 266
- ↑ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czarny Dunajec. czarny-dunajec.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-31)]. Czarny Dunajec 2013-2014
- ↑ a b c Kościół w Chochołowie [online], muzeumwitowa.cba.pl [dostęp 2019-01-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-01-31].
- ↑ a b Zabytek zadbany A.D. 2018 Warszawa 2018 ISBN 978-83-66160-16-3
- ↑ Marek Starowieyski, Kapłaństwo w literaturze [online], docplayer.pl [dostęp 2023-01-01].