Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Żelowicach
 381/713/W z 26.07.1995 (zespół pałacowy)
| |||||||||||||||
| kościół filialny | |||||||||||||||
.jpg) Kościół i fragment klasztorku po prawej | |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Kościół filialny | |||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie gminy Kondratowice  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu strzelińskiego  | |||||||||||||||
 50°43′36,2316″N 16°54′47,7612″E/50,726731 16,913267
| |||||||||||||||
Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego – rzymskokatolicki kościół filialny zlokalizowany w Żelowicach (powiat strzeliński).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Świątynia powstała z dawnej kaplicy grobowej, którą zbudowano w XVI wieku na terenach przypałacowego parku[1], tzw. Maślanej lub Świętej Górze. W XIX wieku (1865-1866) została ona przebudowana w stylu neogotyckim. Inicjatorką przebudowy była grafini Carolina von Mettich und Mohr, primo voto von Wimmersberg (zmarła 31 maja 1865). Fundatorem robót był natomiast hrabia dr Rudolf Bernhard Stillfried von Alcantara und Rattonitz, m.in. mistrz ceremonii na pruskim dworze. Obiekt konsekrowano 31 maja 1866 (w tym samym roku zawieszono też dzwony). W latach 1866–1867 podczas wojny prusko-austriackiej umieszczono tu lazaret dla żołnierzy. W 1867 dla dwóch sióstr z zakonu szarytek z Nysy zbudowano obok kaplicy mniejszy budynek, nazywany klasztorkiem (pełnił w późniejszym okresie rolę plebanii[2]). Ponownej konsekracji dokonano 9 czerwca 1868. W 1945 kaplica stała się kościołem filialnym parafii dobrzenickiej. Obiekt remontowano w 1966 i 1975. W 1975 dobudowano kruchtę od strony zachodniej oraz emporę organową[3].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Nad wejściem kartusz z herbami Rudolfa Bernharda Stillfried von Alcantara und Rattonitz (P) oraz Caroliny von Mettich und Mohr (L)[4]. W ściany wewnętrznych i zewnętrzne wmurowane są wtórnie tablice nagrobne w stylu renesansowym i barokowym[1].
Epitafia wewnątrz kościoła z herbami szlacheckimi[edytuj | edytuj kod]
- Barbary von Hoffschnorbein z domu von Strachwitz (zm. 1616)[5]
- Bernharda von Stillfried (zm. 1598), z herbami szlacheckimi:
- po lewej z herbami rodowymi, von: Stillfried, Pannwitz
- po prawej z herbami matczynymi, von: P(B)orschnitz, Schweinichen[6]
- Caspara von Tschetschau-Mettich (zm. 1603)[5]
- po lewej z herbami rodowymi, von: Tschetschau-Mettich, Heyde
- po prawej z herbami matczynymi von: Bedaw, Zedlitz.
- Caspara von Tschetschau-Mettich (zm. 1553):
- po lewej z herbami rodowymi, von: Mettich[7]
- po prawej z herbami matczynymi, von: Stolzer
- Caspara Mł. (zm. 1557) oraz Evy von Mettich (zm. 1560)
- na dole: Mettich, Logau, Schindel, Seydlitz[8]
- Hansa Korckwitz von Satteldorf (zm. 1618)[5]
- po lewej z herbami rodowymi, von: Korckwitz, Satteldorf
- po prawej z herbami matczynymi, von: X, Czirin
- Christopha von Mülheim von Domanz na Borzygniewie (zm. 1614)[5]
- po lewej z herbami rodowymi, von: Mülheim
- Daniela von Stosch (zm. 1604)
- po lewej z herbami rodowymi, von: Stosch, Reideburg
- po prawej z herbami matczynymi, von: Unwürde (Unwerth), Stosch[9]
- Evy von Mettich, panny (zm. 1598)[10]
- po lewej z herbami rodowymi, von: Mettich, Adelsdorf, Czirn, Pritwitz
- po prawej z herbami matczynymi, von: Keul, Zedlitz, X, Bradlitz
- Evy von Schindel (zm. 1601)[5]
- po lewej z herbami rodowymi, von: Schindel
- Evy von Stosch z d. Unwürde von Neuhaus (zm. 1613)
- po lewej z herbami rodowymi, von: Unwürde, Porschnitz,
- po prawej z herbami matczynymi, von: Stosch[5], Sebottendorf
- Evy von Tzeschen von Karisch, żony Daniela Stoscha (zm. 1600)
- po lewej z herbami rodowymi, von: Tzeschen von Karisch
- po prawej z herbami matczynymi, von:
- Friedricha von Kuhl (zm. 1599)[5]
- po lewej z herbami rodowymi, von: Kuhl, Schellendorf
- po prawej z herbami matczynymi, von: Mettich, Keul[11]
- Hansa von Gregersdorf (zm. ok. 1600)[12]
- po lewej z herbami rodowymi, von: Gregersdorf, Peterswalde, Niemitz, Czettritz
- po prawej z herbami matczynymi: Unwerth, Borschnitz, Pogrel, Thader
- Hansa Korckwitz von Satteldorf (zm. 1618)
- po lewej z herbami rodowymi, von: Korckwitz von Satteldorf[13]
- po prawej z herbami matczynymi: X, Czirn
- Hedwig von Korckwitz z domu Unwürde von Neuhaus:
- po lewej z herbami rodowymi, von: Unwürde (Unwerth),
- po prawej z herbami matczynymi von: Stosch[14]
- Heinricha von Tschetschau-Mettich (zm. 1597)[5]
- po lewej z herbami rodowymi, von: Mettich, Schindel
- po prawej z herbami matczynymi, von: Mettich
- Heleny von Mettich (zm. 1599)[15], z herbami szlacheckimi:
- po lewej z herbami rodowymi, von: Mettich, Adelsdorf, Czirn,
- po prawej z herbami matczynymi, von: Keul, Zedlitz,
- Kaspra Mł. von Mettich (zm. 1600) i Rebeki Mł. von Mettich (zm. 1600) z domu von Schindel:
- po lewej z herbami rodowymi, von: Mettich, Bedaw
- po prawej z herbami matczynymi, von: Schindel[16]
- Marii von Keul, panny (zm. 1600)[5]
- po lewej z herbami rodowymi, von: Keul, X, Tzeschen von Karisch
- po prawej z herbami matczynymi, von: Zedlitz, X, Nostiz
- Samuela von Stosch (zm. 1604)[17] (mężczyzna):
- po lewej z herbami rodowymi, von: Stosch[18]
- po prawej z herbami matczynymi, von: Reideburg, Pogrel
- Kobiety Unwürde (Unwerth) obok Samuela Stoscha:
- po lewej z herbami rodowymi, von: Unwürde (Unwerth), P(B)orschnitz[18]
- po prawej z herbami matczynymi, von: Stosch,
Epitafia na zewnątrz kościoła z herbami szlacheckimi[edytuj | edytuj kod]
- Barbary (zm. 1542) i Hedwigis (zm. 1561) von Nimitz
- po prawej herb von: Nimitz
- Bartela von Nimitz[19]
- po lewej z herbami rodowymi, von: Nimitz
- po prawej z herbami matczynymi, von: Reibnitz
- Caspara von Gregersdorf na Gregersdorf (zm. 1596)[5]
- po lewej z herbami rodowymi, von: Gregersdorf, Peterswalde
- po prawej z herbami matczynymi, von: Unwert, Borschnitz
- Dietricha von Nimitz (zm. 1597)[19]
- po lewej z herbami rodowymi, von: Nimitz, Reibnitz
- po prawej z herbami matczynymi, von: Seydlitz, Reichenbach
- Dorothei von Nimitz (zm. 1603) z domu Mühlheim, żony Dietricha von Nimitz[19]
- po lewej z herbami rodowymi, von: Mühlheim, Schindel
- po prawej z herbami matczynymi, von: X, Czettritz
- Dziecka Rechenberg, (zm. 1598)
- po lewej z herbami rodowymi, von: Rechenberg, Hermsdorf (nieczytelny),
- po prawej z herbami matczynymi, von: Strachwitz, Ullersdorf[20]
- Evy von Nimitz, żona Bartela II von Nimitz[19]
- po lewej z herbami rodowymi, von: Schoenaich Carolath, Bock
- po prawej z herbami matczynymi, von: Hochberg, Loeben, X, Reibnitz
- Hedewig von Bedaw (zm. 1596)[21], żona Joachima von Netz
- po lewej z herbami rodowymi, von: Bedaw, Wiese
- po prawej z herbami matczynymi, von: Zedlitz, Bock/Gladis?[20]
- Kathariny von Seidlitz (zm. 1596)
- po lewej z herbami rodowymi, von: Seidlitz, Reichenbach
- po prawej z herbami matczynymi, von: Mühlheim, Niemitz
- Marii (zm. 1629) i Eva (zm. 1629) von Niemitz[19]
- po lewej z herbami rodowymi, von: Niemitz, Betsch
- po prawej z herbami matczynymi, von: Czettritz, Czettritz
- Niclasa von Nimitz (zm. 1587)
- po lewej z herbami rodowymi, von: Nimitz, Seydlitz
- po prawej z herbami matczynymi, von: Mühlheim
- Sigismunda von Tschetschau (Cƶetschaw)-Mettich (zm. 1587)[5]
- po lewej z herbami rodowymi, von: Tschetschau-Mettich, Bedaw
- po prawej z herbami matczynymi, von: Walditz, Zedlitz
-
Epitafium Sigismunda von Tschetschau-Mettich -
Epitafium Caspara von Gregersdorf -
![Trzy epitafia[22]](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/%C5%BBelowice%2C_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Podwy%C5%BCszenia_Krzy%C5%BCa_%C5%9Awi%C4%99tego_-_fotopolska.eu_%28111945%29.jpg/120px-%C5%BBelowice%2C_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Podwy%C5%BCszenia_Krzy%C5%BCa_%C5%9Awi%C4%99tego_-_fotopolska.eu_%28111945%29.jpg)
Trzy epitafia[22] -
Herb von Mettich -
Herb Stillfried-Rattonitz -
Herb Stillfried-Mettich
.jpg)
![Trzy epitafia[22]](/wiki/Plik:%C5%BBelowice,_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Podwy%C5%BCszenia_Krzy%C5%BCa_%C5%9Awi%C4%99tego_-_fotopolska.eu_(111945).jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Tablica informacyjna in situ.
- ↑ Wrota Regionu, Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Żelowicach.
- ↑ Vratislawiae Amici, Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego.
- ↑ Bez nas nie wejdziecie. Tajemniczy kościół w Żelowicach.
- ↑ a b c d e f g h i j k Żelowice (Silbitz). [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
- ↑ Żelowice. Płyta nagrobna Bernhardta von Stillfried von Newrodt na Oberwatz (zm. 1598). [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
- ↑ Żelowice. Płyta nagrobna Caspara von Tschetschau-Mettich. [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
- ↑ Żelowice. Płyta nagrobna dzieci Caspara St. von Mettich. [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
- ↑ Żelowice. Płyta nagrobna Daniela von Stosch. [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
- ↑ Żelowice. Płyta nagrobna Evy von Mettich. [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
- ↑ [Żelowice. Jedna z płyt nagrobnych na ścianie kościoła.]. [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
- ↑ Żelowice. Płyta nagrobna Hansa von Gregersdorf. [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
- ↑ Żelowice. Płyta nagrobna Hansa Korckwitz von Satteldorf. [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
- ↑ Żelowice. Płyta nagrobna Hedwig von Korckwitz z d. Unwürde. [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
- ↑ Żelowice. Płyta nagrobna Heleny z d. von Mettich. [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
- ↑ Żelowice. Płyta nagrobna dzieci Kaspara St. von Mettich i Rebeki St. von Mettich. [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
- ↑ Samuela von Stosch und Nieder-Johnsdorf na Ober-Johnsdorf (zm. 1604). [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
- ↑ a b Epitafia z wnętrza świątyni.. [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
- ↑ a b c d e Upamiętnieni w kamieniu. s. 11. [dostęp 2023-09-08]. (pol.).
- ↑ a b Płyty nagrobne na ścianie południowej kościoła. [dostęp 2023-09-07]. (pol.).
- ↑ Hedwigi von Netz z d. Bedaw (zm. 1596). [dostęp 2023-09-08]. (pol.).
- ↑ Caspara von Gregersdorf, Rechenberga, Hedewig von Tschetschaw-Mettich.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- szczegóły historyczne – dostęp 2017-07-30