Kościół Zesłania Ducha Świętego w Simoradzu
49°48′38″N 18°45′25″E/49,810556 18,756944 Kościół Zesłania Ducha Świętego w Simoradzu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Parafia | |
Położenie na mapie gminy Dębowiec  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu cieszyńskiego  | |
| 49°48′38″N 18°45′25″E/49,810556 18,756944
| |
Kościół Zesłania Ducha Świętego w Simoradzu – kościół ewangelicko-augsburski w Simoradzu, w województwie śląskim w Polsce. Należy do parafii ewangelicko-augsburskiej w Skoczowie.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W okresie Reformacji, około 1545 roku ludność Simoradza przyjęła w większości luteranizm. Ewangelickim stał się miejscowy kościół[1], który w 1611 został wyremontowany. 18 kwietnia 1654 świątynia została odebrana parafii ewangelickiej przez Komisję Religijną w wyniku działań kontrreformacji, która rozpoczęła okres ucisku mieszkańców wyznania protestanckiego[2].
Po wybudowaniu Kościoła Jezusowego w Cieszynie miejscowi wierni nadal byli zobowiązani do płacenia duchownym rzymskokatolickim za wydanie zgody na chrzest lub ślub luterański, prowadzili oni również nadal całą ewidencję chrztów, ślubów i pogrzebów. Kartoteki protestanckie nie były uznawane przez władze państwowe[2].
Na skutek ogłoszenia Patentu tolerancyjnego doszło do powstania nowych parafii w mniejszej odległości od wsi. W 1808 Simoradz został przyłączony do parafii w Drogomyślu. Pochówki wiernych z Simoradza odbywały się jednak na miejscowym cmentarzu katolickim[2].
9 lutego 1858 miała miejsce uroczystość poświęcenia cmentarza ewangelickiego na terenie miejscowości, powiększanego w kolejnych latach. Powstała na nim również marownia, jednak z powodu jej niewielkich rozmiarów nabożeństwa pogrzebowe miały miejsce nad grobami. Po budowie kościoła w Skoczowie tamtejsza parafia objęła opieką duszpasterską simoradzkich wiernych[1]. W 1890 miejscowość zamieszkiwały 372 osoby wyznania ewangelickiego, co stanowiło 68% ogółu mieszkańców[2].
W 1906 został założony fundusz w celu gromadzenia środków na budowę kaplicy cmentarnej. Podczas zebrania zorganizowanego 31 maja 1923 został powołany Komitet Budowlany Kaplicy. Latem tego samego roku doszło do kolejnego powiększenia nekropolii w celu pozyskania miejsca pod budowę kaplicy[2].
Projekt świątyni oraz plany zostały przygotowane przez Teleckiego z Cieszyna. Rozpoczęto również zbiórkę środków, która miała miejsce od 6 września 1924 do 26 kwietnia 1927 i była prowadzona przez tzw. zbieraczy, którzy odwiedzili ewangelickie domy w 63 miejscowościach. Zbiórki pieniędzy prowadzone były również w samym Simoradzu, 21% kosztów zostało pokryte przez przewodniczącego komitetu budowlanego, Karola Uhliga. Fundusze napłynęły również z dotacji Ewangelickiego Kościoła Unijnego na polskim Górnym Śląsku, Bratniej Pomocy im. Gustawa Adolfa, a także ofiar zebranych podczas nabożeństw i wesel[2].
Podczas święta Wniebowstąpienia Pańskiego w dniu 13 maja 1926 miało miejsce poświęcenie kamienia węgielnego pod budowę kaplicy[2].
Pierwsze nabożeństwo po ukończeniu prac miało miejsce 17 maja 1928 i połączone było z poświęceniem obiektu przez ks. Pawła Nikodema, proboszcza parafii w Ustroniu. Na uroczystości obecny był również ks. proboszcz Józef Gabryś z parafii w Skoczowie. Budowla miała 115 m² powierzchni i wymiary 15 x 8,5 m. Posiadała 126 miejsc siedzących, z czego 86 w głównej nawie, a 40 na emporze organowej[2].
W kaplicy miały miejsce nabożeństwa pogrzebowe. Poza pogrzebowymi, prowadzone było jedynie nabożeństwo w uroczystość Pamiątki Założenia kaplicy, obchodzonej w drugim dniu święta Zesłania Ducha Świętego. W budynku miały miejsce również posiedzenia zarządu gminy cmentarnej oraz prezbiterstwa, a także spotkania koła Związku Polskiej Młodzieży Ewangelickiej, które organizowało również prelekcje wygłaszane przez odwiedzających je gości[2].
Zaraz po zakończeniu II wojny światowej do kaplicy został doprowadzony prąd. W końcu lat 40. rozpoczęto prowadzenie zajęć szkółki niedzielnej[2].
W latach 50. XX wieku dokonano prac odwadniających teren wokół kaplicy. Od 1951 uroczystość Pamiątki Założenia została przeniesiona na niedzielę Zesłania Ducha Świętego[2].
W 1955 rozpoczęto organizowanie regularnych Godzin Biblijnych. Miały one miejsce raz lub dwa razy w miesiącu[2].
W latach 60. XX wieku drewniane ogrodzenie zostało zastąpione płotem z plecionej siatki, wymiana była jednak rozłożona na okres kilku lat z powodów finansowych. Od 1961 w kaplicy odbywały się lekcje religii dla miejscowych dzieci. Z powodu braku ogrzewania budynku, w okresie zimowym miały one miejsce w domach prywatnych. Dopiero w 1984 zamontowane zostało ogrzewanie gazowe jako dar wiernych niemieckich[2].
W 1962 z jednego z nieczynnych kościołów na Mazurach sprowadzone zostały własne naczynia komunijne dla kaplicy, we wcześniejszym okresie były one przywożone ze Skoczowa przez księży[2].
Pomimo przyjęcia w 1965 Zasadniczego Prawa Wewnętrznego Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej znoszącego filiały i wprowadzającego w ich miejsce stacje kaznodziejskie, w Simoradzu nie wybierano dozoru stacji kaznodziejskiej, a zarząd gminy cmentarnej. Posiadała ona skarbnika i komisję rewizyjną, co nie było zawarte w ustawie kościelnej. Następowało powiększanie się częstotliwości sprawowania nabożeństw w kaplicy, w latach 60. odbywały się one średnio raz w miesiącu. Nabożeństwa komunijne miały miejsce dwa razy w roku, raz w czasie pasyjnym i raz w adwencie[2].
W latach 1976-1979 w pobliżu świątyni powstał budynek mieszczący salkę do nauki religii, prowadzenia szkółki niedzielnej oraz innych spotkań, a także pomieszczenia gospodarcze[2].
Na początku lat 80. XX wieku liczba nabożeństw wzrosła do dwóch w miesiącu[2].
Do remontu kaplicy doszło w latach 1983–1984, kiedy to położony został tynk zawierający wielobarwne kruszywo, wymienione zostały rynny i dach, pomalowano budowlę wewnątrz i z zewnątrz. W nabożeństwie z okazji Pamiątki Założenia po zakończeniu remontu udział wziął ks. biskup Janusz Narzyński[2].
W 1995 r. kaplica została przemianowana na kościół Zesłania Ducha Świętego[1]. Częstotliwość sprawowania nabożeństw w latach 90. XX wieku wynosiła trzy w miesiącu, a od 2000 zaczęto je prowadzić w każdą niedzielę i święta. W adwencie i czasie pasyjnym wprowadzone zostały ponadto nabożeństwa tygodniowe[2].
W 2009 kościół został wyposażony w chrzcielnicę wykonaną przez Andrzeja Klimowskiego z Łączki. W 2010 oddano do użytku parking, co poprzedzone zostało przesunięciem płotu oraz nagrobka Pawła Cywki. W 2016 wymienione zostały okna kościoła, a końcem 2017 zakupiono nowe pianino elektryczne[2].
W 2017 Simoradz zamieszkiwało około 420 ewangelików, co stanowiło około 41% całej ludności miejscowości[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Portal Śląska Cieszyńskiego OX.PL - Kościoły Śląska Cieszyńskiego. Część 24/15 - Kościół Ewangelicki Zesłania Ducha Świętego w Simoradzu
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Stanisław Kubicius: Społeczność ewangelicka w Simoradzu. Simoradz: Parafia Ewangelicko-Augsburska w Skoczowie, 2018. ISBN 978-83-935049-2-3.