Kowal (gromada)
| gromada | |||
| 1954–1973 | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Powiat | |||
| Data powstania |
5 października 1954 | ||
| Data likwidacji |
1 stycznia 1973 | ||
| Siedziba | |||
| Szczegółowy podział administracyjny (1954) | |||
| |||
| Liczba reprezentantów | |||
| |||
Kowal – dawna gromada, czyli najmniejsza jednostka podziału terytorialnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w latach 1954–1972.
Gromady, z gromadzkimi radami narodowymi (GRN) jako organami władzy najniższego stopnia na wsi, funkcjonowały od reformy reorganizującej administrację wiejską przeprowadzonej jesienią 1954[1] do momentu ich zniesienia z dniem 1 stycznia 1973[2], tym samym wypierając organizację gminną w latach 1954–1972[3][4].
Gromadę Kowal z siedzibą GRN w mieście Kowalu (nie wchodzącym w jej skład) utworzono – jako jedną z 8759 gromad na obszarze Polski[3] – w powiecie włocławskim w woj. bydgoskim, na mocy uchwały nr 24/17 WRN w Bydgoszczy z dnia 5 października 1954. W skład jednostki weszły obszary dotychczasowych gromad[5] Dębniaki, Grodztwo Kowal, Kukawy (wieś południowa) i Rakutowo ze zniesionej gminy Kowal oraz obszar dotychczasowej gromady Kukawy (wieś północna) ze zniesionej gminy Dobiegniewo w tymże powiecie[6]. Dla gromady ustalono 23 członków gromadzkiej rady narodowej[7].
31 grudnia 1959 do gromady Kowal włączono wsie Grabkowo, Bogusławice, Dąbrówka Połajewska, Ossóweczek i Grabkowo Poduchowne oraz miejscowości Bogusławice Folwark, Czerniewiczki Parcele, Czerniewiczki Folwark, Ossówek Folwark, Grabkowo Folwark, Dziardonica Parcele, Dąbrówka AB i Dąbrówka C ze zniesionej gromady Grabkowo w tymże powiecie[8]; z gromady Kowal wyłączono natomiast grunty stanowiące własność skarbu Państwa o nazwie Grodztwo Kowal-Folwark (17,44 ha) oraz część gruntów o nazwie Probostwo (3,92 ha), włączając je do miasta Kowala w tymże powiecie[9].
1 stycznia 1961 z gromady Kowal wyłączono (a) oddziały leśne nr nr 147, 168, 189, 210, 231, 252, 253 i część oddziałów leśnych nr nr 148, 169, 190, 211, 232, 233, 234 o ogólnej powierzchni 241 ha, włączając je do gromady Nakonowo, (b) grunty wsi Plantoszczyzna położone między oddziałami leśnymi nr nr 91 i 102, część oddziałów leśnych nr nr 80, 91, 92, 103, 117, 131 i oddziały leśne nr nr 102, 116, 130 o ogólnej powierzchni 135 ha, włączając je do gromady Modzerowo oraz (c) część oddziałów leśnych nr nr 138, 159, 180, 201 (wchodzących w skład nadleśnictwa Czarne) o powierzchni 36 ha, włączając je do gromady Smólnik – w tymże powiecie[10].
31 grudnia 1961 do gromady Kowal włączono wieś Dobrzelewice, Strzały, Więsławice i kolonia Więsławice oraz miejscowości Dobrzelewiczki i Zakrzewiec ze zniesionej gromady Więsławice w tymże powiecie[11].
1 stycznia 1969 z gromady Kowal wyłączono grunty o powierzchni ogólnej 35,60 ha, włączając je do miasta Kowala w tymże powiecie; do gromady Kowal z Kowala włączono natomiast grunty rolne o powierzchni ogólnej 680,50 ha[12] oraz sołectwa Przydatki Gołaszewskie, Warząchewka Królewska i Warząchewka Polska ze zniesionej gromady Nakonowo – w tymże powiecie[13].
1 stycznia 1970 z gromady Kowal (retroaktywnie) wyłączono wieś Warząchewka Nowa o ogólnej powierzchni 139,11 ha, włączając ją do gromady Kruszynek w tymże powiecie[14].
1 stycznia 1972 do gromady Kowal włączono sołectwa Nakonowo, Kępa Szlachecka i Gołaszewo ze zniesionej gromady Czerniewice oraz sołectwo Unisławice ze zniesionej gromady Kłóbka w tymże powiecie[15].
Gromada przetrwała do końca 1972 roku, czyli do kolejnej reformy gminnej[16]. 1 stycznia 1973 w powiecie włocławskim reaktywowano gminę Kowal[17].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
- ↑ a b Podział administracyjny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Warszawa: Urząd Rady Ministrów – Biuro do spraw Prezydiów Rad Narodowych, 1956.
- ↑ Mała Encyklopedia Powszechna PWN. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959.
- ↑ Gromady istniały także po II wojnie światowej jako jednostka pomocnicza gmin.
- ↑ Uchwała Nr 24/17 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu włocławskiego; w ramach Zarządzenia Nr 9 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 18 listopada 1954 w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 5 października 1954 dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 12, Poz. 63)
- ↑ Ogłoszenie uchwały Prezydium Powiatowej Rady Narodowej we Włocławku z 1. X. 1954, ustalającej liczbę członków gromadzkich rad narodowych powiatu włocławskiego (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 9 października 1954 r., Nr. 10, Poz. 51)
- ↑ Uchwała Nr 24/59 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 2 września 1959 r. w sprawie utworzenia i zniesienia niektórych gromad w województwie bydgoskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 21 grudnia 1959 r., Nr. 8, Poz. 93)
- ↑ Dz.U. z 1959 r. nr 66, poz. 398
- ↑ Uchwała Nr 14/60 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 22 listopada 1960 r. w sprawie zmiany granic niektórych w wojew. bydgoskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 30 grudnia 1960 r., Nr. 14, Poz. 101)
- ↑ Uchwała Nr 16/61 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy w sprawie utworzenia i zniesienia niektórych gromad w województwie bydgoskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 15 grudnia 1961 r., Nr. 13, Poz. 103)
- ↑ Dz.U. z 1968 r. nr 45, poz. 330
- ↑ Uchwała Nr XVI/87/88 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 28 czerwca 1968 r. w sprawie zniesienia i utworzenia niektórych gromad w wojew. bydgoskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 20 lipca 1968 r., Nr. 12, Poz. 95)
- ↑ Uchwała Nr IV/17/70 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 9 stycznia 1970 r. w sprawie zmiany granic niektórych gromad w województwie bydgoskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 15 marca 1970 r., Nr. 5, Poz. 34)
- ↑ Uchwała Nr XII/61/71 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 29 września 1971 r. w sprawie łączenia, zniesienia oraz utworzenia niektórych nowych gromad w województwie bydgoskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 11 listopada 1971 r., Nr. 19, Poz. 188)
- ↑ Wykaz miast, osiedli i gromad: stan z dn. 1 I 1971 r., Cz. 1. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny – Biuro Spisów, 1971.
- ↑ Uchwała Nr XVIII/88/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie bydgoskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 9 grudnia 1972 r., Nr. 17, Poz. 200)