Kryzys finansowy

Kryzys finansowy – sytuacja, w której zachodzą gwałtowne zmiany na rynku finansowym, najczęściej związane z niedostateczną płynnością lub niewypłacalnością banków, instytucji finansowych lub innych podmiotów, czego skutkiem jest spadek produkcji lub pogłębienie już występującego spadku.

Rodzaje kryzysów finansowych

• kryzys bankowy
• kryzys walutowy
• kryzys zadłużenia

Przebieg kryzysu finansowego

Według Władysława Szymańskiego kryzys finansowy często przebiega według następującego schematu:

• liberalizacja przepływów kapitałowych przyciąga kapitał zagraniczny, który ożywia gospodarkę i przyciąga następnych inwestorów;
• pobudzenie akcji kredytu krajowego zwiększa podaż pieniądza;
• wzrost cen akcji i nieruchomości;
• wzrost aktywów przedsiębiorstw, które mogą być zabezpieczeniem dla kredytów;
• dobra koniunktura, wzrost gospodarczy i napływ kapitału powodują wzrost kursu waluty krajowej;
• wzrost gospodarczy i brak możliwości subsydiowania importu produkcją krajową przyspiesza tempo importu;
• wzrost kursu waluty i duży popyt wewnętrzny ograniczają eksport;
• powstaje i rośnie nierównowaga w bilansie handlowym i płatniczym (dalsze podtrzymywanie wzrostu gospodarczego i koniunktury napływającym kapitałem zagranicznym niesie czynniki kryzysogenne);
• obawa dalszego pogorszenia nierównowagi zewnętrznej skutkuje zaostrzeniem polityki pieniężnej (podwyższenie stóp procentowych);
• wysokie stopy procentowe przyciągają nowy kapitał;
• następuje dalszy wzrost waluty krajowej;
• przedsiębiorstwa krajowe zaciągają tańsze kredyty za granicą, następnie zamieniane na walutę krajową;
• skutkiem czego jest dalszy wzrost rezerw walutowych i dalszy napływ kapitału;
• narastanie obsługi długu zewnętrznego przez przedsiębiorstwa krajowe powoduje pogarszanie bilansu płatniczego;
• silna presja walut obcych na krajową, w efekcie wzrostu świadomości o możliwości załamania się pieniądza krajowego;
• gwałtowny spadek wartości waluty krajowej (rezerwy banku centralnego okazują się niewystarczające);
• załamanie kursowe;
• skutki załamania przenoszą się na inne sfery gospodarki;
• deprecjacja waluty zwiększa trudności płatnicze (przedsiębiorstwa mają trudności ze spłatą zadłużenia, pogarszają się ich pasywa);
• spekulanci zwiększają pożyczki krótkoterminowe, zwiększając stopy procentowe;
• wzrost stóp przy spadku kursu waluty pogarsza sytuację finansową banków i przedsiębiorstw;
• wzrost oprocentowania depozytów przy braku możliwości podniesienia oprocentowania udzielonych kredytów;
• spadek cen akcji i nieruchomości oznacza straty dla banków i przedsiębiorstw;
• rosną koszty importu;
• banki nie są w stanie wspierać przedsiębiorstw;
• brak możliwości wywiązywania się przedsiębiorstw z zobowiązań powoduje masowe bankructwa.

Kryzys klimatyczny

Ostatnie dowody wskazują, że kryzys klimatyczny ma znaczący wpływ na wzrost gospodarczy i różne produktywne elementy współczesnych gospodarek. Badania wskazują, że zmiany klimatu zwiększają częstotliwość kryzysów bankowych. Ratowanie niewypłacalnych banków powoduje dodatkowe obciążenie fiskalne w wysokości około 5–15% produktu krajowego brutto rocznie i zwiększa współczynnik długu publicznego do produktu krajowego brutto dwa razy. Szacuje się, że około 20% tych skutków można przypisać pogorszeniu bilansów banków, w których przyczyną są zmiany klimatu. Konsekwencje zmian klimatu są niedoceniane, jeśli system finansowy nie jest analizowany poprzez zintegrowaną ocenę klimatu i gospodarki.

Zobacz też

• Kryzys finansowy (2007–2009)
• kryzys finansowy w Islandii
• azjatycki kryzys finansowy
• kryzys bankowy w Polsce w 1793

Bibliografia

• Adam Budnikowski: Międzynarodowe stosunki gospodarcze. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2006, s. 417
• Davis Polk: Financial Crisis Manual.
• Władysław Szymański: Globalizacja: wyzwania i zagrożenia. Difin, Warszawa 2001, s. 119–120
• Władysław Szymański: Interesy i sprzeczności globalizacji: wprowadzenie do ekonomii ery globalizacji. Difin, Warszawa 2004, s. 152–154