Krzysztof Jung

Krzysztof Jung

Data i miejsce urodzenia	11 lipca 1951 Warszawa
Data i miejsce śmierci	5 października 1998 Warszawa
Alma Mater	Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
Dziedzina sztuki	malarstwo, performance
Strona internetowa

Grób Krzysztofa Junga na Wojskowych Powązkach. Rzeźba na nagrobku Narcyz autorstwa Barbary Falender, do której Krzysztof Jung pozował

Krzysztof Jung (ur. 11 lipca 1951 w Warszawie, zm. 5 października 1998 tamże) – polski malarz, grafik, performer, pedagog, twórca koncepcji teatru plastycznego.

Życiorys

Studiował na Wydziale Architektury Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 1971-1976. Po studiach związał się z Galerią Repassage, którą prowadził w latach 1978-1979 (nosiła wtedy nazwę Repassage 2) i w której działał aż do jej zamknięcia w grudniu 1981. Tworzył w pierwszym okresie polskiego performance. W 1983, pod wpływem namów Wojciecha Karpińskiego i nawiązanego wtedy kontaktu z Józefem Czapskim, zajął się poważnie malarstwem. Zainteresował go przede wszystkim pejzaż, obrazy o mocnym, nasyconym kolorze, któremu artysta nadawał też rolę symboliczną. Od 1988 artysta tworzył i publikował w Zeszytach Literackich rysunkowe portrety wybitnych twórców, m.in. Józefa Czapskiego, Zbigniewa Herberta, Konstantego Jeleńskiego, Czesława Miłosza.

Twórczość i koncepcja teatru plastycznego

Najbardziej charakterystycznym elementem działań i performances Krzysztofa Junga była koncepcja teatru plastycznego, tzw. nitkowania – omotania nicią ludzi, przedmiotów, pomieszczeń. Po raz pierwszy zastosował je w pracy dyplomowej Wizualne i niewizualne aspekty przestrzeni (1976). Składał się na nią environment – zanitkowanie przestrzeni oraz performance – nagi mężczyzna siedzący na krześle uwalniał się z „kokonu”, którym omotał go artysta. Najlepszym przykładem nitkowań jest tryptyk wykonany w marcu 1978 w Galerii Repassage. Złożyły się na nie environment Krzesło – rama krzesła zawieszona tuż nad podłogą na nieregularnej sieci utkanej z cienkiej nici, oraz dwa performances – Przemiana oraz Miłość. Ideą koncepcji teatru plastycznego było poszukiwanie wspólnego, wizualnego i zarazem sensualnego odpowiednika doznań zmysłowych. W opinii Pawła Leszkowicza: (...) Właśnie performance, czyli działania Krzysztofa Junga z końca lat 70. w kontrkulturowej warszawskiej galerii Repassage (1971-1981) uważam za jego najwybitniejszy wkład w eksperymentalną sztukę w Polsce i w przestrzeń płciowej i seksualnej odmienności. (...) Trudno w całej kulturze wizualnej PRL-u o inną równie homoerotyczną obecność. Pomijam oczywiście wszelkie homofobiczne, poniżające przywołania homoseksualizmu, produkowane w celu patologizacji tożsamości. W ich kontekście poważne i poetyckie akcje Junga mają w sobie psychiczną i analityczną głębię refleksji nad związkiem i męskością. Skupienie i rytualny aspekt teatru plastycznego, chronił również te działania przed śmiesznością zarezerwowaną dla homoerotyzmu w komediach polskich tego okresu. (...) Centralne miejsce w polskiej artystycznej i homoerotycznej męskości należy do Krzysztofa Junga, który został przez Grzegorza Kowalskiego uznany za pioniera sztuki ciała, która tak zdominowała polską scenę artystyczną w latach 90.

W okresie współpracy z galerią Repassage aranżował też działania uliczne, w których krytycznie komentował otaczającą rzeczywistość społeczno-polityczną. Drugim wątkiem jego sztuki było malarstwo i rysunek. Artysta od czasów studenckich stale rysował, w latach 70. tworząc serie stylizowanych, perfekcyjnych w detalach przedstawień owadów, motywów erotycznych czy scen inspirowanych literaturą (m.in. Przemianą Kafki). W latach 80. czerpie inspirację z licznych podróży po Europie, o czym pisze Wojciech Karpiński: Potrzebowałem pomocy w ożywieniu głosu, ożywieniu spojrzenia. Takim momentem wewnętrznego rozluźnienia i skupienia zarazem, „oderwania się od nieprzyjaciela” (jak to nazywam w swoim prywatnym języku) i zwrócenia się ku sobie i ku światu, było pojawienie się Krzysztofa Junga w Paryżu. Mój przyjaciel malarz miał w sobie, w dobrych chwilach, władzę rozjaśniania świata. W takim nastroju pojechałem w końcu grudnia 1984 roku do Rzymu, razem z Krzysztofem Jungiem, również zaproszonym przez Miriam Chiaromonte. Powróciłem na via Ofanto. Pokazywałem z radością Wieczne Miasto młodemu artyście, który pierwszy raz oglądał je swoimi intensywnymi oczami, a wtedy właśnie powrócił po okresie skrajnie nowoczesnych działań do klasycznych form wypowiedzi plastycznych. Pod wpływem obrazów Józefa Czapskiego namalował serię wspaniałych pejzaży (przywiózł je do Paryża z Warszawy). On także potrzebował odnowienia i wzmocnienia języka, który umożliwiłby mu twórczą rozmowę ze światem. Byłem jednak w czasie tego pobytu rozdarty między chęcią spacerów z Krzysztofem Jungiem po Rzymie a pokusą, nie mniej silną, zamknięcia się w gabinecie Nicoli Chiaromontego i skupienia nad jego tekstami.

Zmarł na astmę. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera K-1-35).

Wybrane wystawy i działania indywidualne

• 1974 – wystawa w budynku przy al. Jerozolimskich 44, Warszawa
• 1976 – Wizualne i niewizualne aspekty przestrzeni – Galeria Repassage, Warszawa
• 1977 – Publiczne motanie przestrzeni – Galeria Repassage, Warszawa
• 1978 – Dwa czerwone, czyli poemat przestrzenny o systemie – Galeria Repassage 2, Warszawa
• 1979 – Odpowiedzialność – działanie na branie Uniwersytetu Warszawskiego; performance Kokonienie – Galeria Repassage 2, Warszawa
• 1980 – performance Rozmowa – Galeria Re'Repassage, Warszawa; Stwarzanie poprzez innych i horyzont wolności – Galeria Re'Repassage, Warszawa
• 1981 – działanie Martwa natura – Galeria Re'Repassage, Warszawa
• 1982 – performance Pouczcie mnie, a będę milczał i w czym zbłądziłem pokażcie – pracownia Barbary i Wiktora Guttów, Warszawa; performance Caprichos XIII – Gdy rozum śpi, budzą się upiory – pracownia Barbary i Wiktora Guttów, Warszawa
• 1989 – Raj – Galeria Dziekanka, Warszawa; „Drzewa w środku świata” – Galeria Pokaz, Warszawa
• 1992 – Krajobraz ze świętym Sebastianem – Galeria Dziekanka, Warszawa
• 1999 – Krzysztof Jung 1951-1998 – wystawa pośmiertna w Muzeum im. Xawerego Dunikowskiego w Królikarni, Warszawa
• 2016 – Krzysztof Jung. Przemiana – Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie
• 2017 – Krzysztof Jung : Arbres et visages – Bibliothèque Polonaise, Paryż
• 2019 – Krzysztof Jung : Zeichnungen | Drawings – Schwules Museum, Berlin

Wybrane wystawy zbiorowe:

• 1978 – VII Festiwal Sztuk Pięknych – Warszawa
• 1979 – Erotyka – Dom Artysty Plastyka, Warszawa; Dokumentacja wybranych działań 1977-79 – Galeria Repassage 2, Warszawa
• 1980 – Ogólnopolskie Konfrontacje Sztuka młodych, Ośrodek Propagandy Sztuki, Łódź; Niewydrukowany katalog. Pokaz dokumentacji z lat 1974-80 – Galeria Re'Repassage, Warszawa
• 1989 – Polak Niemiec Rosjanin – Zakłady Norblina, Warszawa
• 1993 – Sigma. Galeria. Repassage. Repassage 2, Re'Repassage – Galeria Zachęta, Warszawa
• 1997 – CARTOGRAPHERS. GEO-GNOSTIC PROJECTION FOR THE 21ST CENTURY – Zagrzeb, Chorwacja; Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa (1998); Budapeszt, Węgry (1998); Maribor, Słowenia (1998)
• 2010 – Ars HomoErotica, Muzeum Narodowe w Warszawie
• 2023 – Multiple Realities: Experimental Art in the Eastern Bloc, 1960s-1980s, Walker Art Center, Minneapolis

Bibliografia

• Maryla Sitkowska (red.), Sigma, Galeria Repassage, Repassage 2, Rerepassage, katalog wystawy, Galeria Zachęta, Warszawa 1993.
• Krzysztof Jung (1951-1998), katalog wystawy, Muzeum im.Xawerego Dunikowskiego w Królikarni -Oddział Muzeum Narodowego w Warszawie, Warszawa 2001.
• Katarzyna Urbańska (red.), Krzysztof Jung. Przemiana, katalog wystawy, Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, 2016
• Krzysztof Jung. Peintures, dessins, photographies, Paryż 2017
• Krzysztof Jung. The Male Nude | Der männliche Akt, Berlin 2019
• Paweł Leszkowicz, Performance pożądania. Po nitce do kłębka, czyli erotyka Krzysztofa Junga, w: Parametry pożądania, Universitas, Kraków 2006.
• Paweł Leszkowicz, Inni chłopcy z tamtych lat, w: Barbara Fazender. Rzeźba, Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, Orońsko 2007.
• Grzegorz Piotrowski, Krzysztof Jung - reaktywacja, „Zeszyty Literackie” 2011, nr 4.
• Tamara Brzostowska, Wstąp w ten krajobraz, w: Latarnik, nr 27/2001
• Maryla Sitkowska, Sylwetki. Sztuki wizualne. Krzysztof Jung, Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, 2003 w: www.culture.pl
• Karol Sienkiewicz, Uzupełnienie do sylwetki Krzysztofa Junga, 2006 w: www.culture.pl
• Karol Sienkiewicz, Sylwetki. Sztuki wizualne. Roman Woźniak, 2006 w: www.culture.pl
• Michał Ksawery Schwarz, Portfolio, w: www.sztuka.net.pl
• Wojciech Karpiński, Czytanie Chiaromontego, „Gazeta Wyborcza”, również w wersji online.
• Wspomnienie w rocznicę odejścia Krzysztofa Junga, „Gazeta Wyborcza - Gazeta Stołeczna” 1999, nr 233 (05.10.1999), s.10.
• Raimund Wolfert, Płomień. Krzysztof Jung, prekursor polskiej sztuki gejowskiej, „Zeszyty Literackie” 2011, nr 113, s. 104-110 (również w wersji online: www.homiki.pl).

Zobacz też

• Galeria Repassage

Linki zewnętrzne

• Strona poświęcona twórczości Krzysztofa Junga
• Prace artysty w „Zeszytach Literackich”. zeszytyliterackie.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
• Krzysztof Jung, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-22] [zarchiwizowane z adresu 2008-06-02] .
• Esej Pawła Leszkowicza nt. Krzysztofa Junga
• Krzysztof Jung w artykule Wojciecha Karpińskiego
• Tekst Pawła Leszkowicza pt. Performance pożądania. Po nitce do kłębka, czyli erotyka Krzysztofa Junga
• Rozmowa z Dorotą Krawczyk-Janisch o Krzysztofie Jungu
• Wspomnienia o Krzysztofie Jungu w „Palimpseście”, internetowym piśmie „Zeszytów Literackich”