Kuryłówka (obwód winnicki)
49°29′58″N 28°05′15″E/49,499444 28,087500
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Powierzchnia |
3,3 km² |
| Populacja (2001) • liczba ludności • gęstość |
|
| Nr kierunkowy |
+380 4338 |
| Kod pocztowy |
22068 |
| Tablice rejestracyjne |
AB |
Położenie na mapie obwodu winnickiego  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
| 49°29′58″N 28°05′15″E/49,499444 28,087500
| |
Kuryłówka (ukr. Курилівка, trb. Kuryliwka) – wieś na Ukrainie, w obwodzie winnickim, w rejonie chmielnickim. Według danych na rok 2001 miejscowość zamieszkiwało 797 mieszkańców, a gęstość zaludnienia wyniosła 241,52 os./km²[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś należała do starostwa chmielnickiego. W 1616 jej właścicielem był Mikołaj Struś, starosta chmielnicki. W 1795 Kuryłówka została podarowana księciu Aleksandrowi Biezborodce. Kolejnymi posiadaczami, na przełomie XVIII i XIX w., byli Iwanowscy, m.in. Dionizy Iwanowski[2], brat Piotra Iwanowskiego[3]. W 1860 urodził się tutaj Ignacy Jan Paderewski.
Pałac[edytuj | edytuj kod]
W Kuryłówce znajdował się pałac wybudowany w XIX w. w stylu klasycystycznym przez Dionizego Iwanowskiego lub jego ojca; pałac znany jest tylko z rysunków Napoleona Ordy[4]. Majątek Kuryłówka, nad rzeką Boh, który nazywano "Puławami Podolskimi", był centrum ruchu umysłowego. Bywali tu znani politycy, artyści i, zaangażowani społecznie, ziemianie. Trafił tu, w 1917 r., Stanisław Stempowski, w czasie zenitu gorączki rewolucyjnej. Przyjechał, by ratować bibliotekę, archiwa i dzieła sztuki zbierane przez pokolenia. Część zbiorów zdołał wywieźć do pobliskiej Winnicy. Ogromny obraz autorstwa Henryka Siemiradzkiego pt. Taniec wśród mieczów, którego, z powodu dużych rozmiarów, nie udało się przewieźć na wozie, Stempowski niósł na plecach aż do najbliższego miasteczka, by później przewieźć go, na dachu limuzyny, do muzeum miejskiego w Kijowie. Dziś obraz, prawdopodobnie, znajduje się w Galerii Tretiakowskiej w Moskwie[5].
Klimat[edytuj | edytuj kod]
Średnia temperatura wynosi 8 °C[6]. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec (22 °C)[6], a najzimniejszym grudzień (–10 °C)[6]. Średnia suma opadów wynosi 830 milimetrów rocznie[7]. Najbardziej wilgotnym miesiącem jest maj (100 milimetrów opadów)[7], a najbardziej suchym jest październik (41 milimetrów opadów)[7].
Wielcy związani z Kuryłówką[edytuj | edytuj kod]
W Kuryłówce znajdował się majątek rodziny Paderewskich. Tu przyszedł na świat Ignacy Jan Paderewski pierwszy premier II Rzeczpospolitej, wybitny pianista, kompozytor, mąż stanu i polityk, dzięki któremu Polska odzyskała niepodległość po zaborach.
W Kuryłówce spoczywa matka Paderewskiego, Poliksena z domu Nowicka, córka Zygmunta, filomaty.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ All-Ukrainian population census| [online], www.ukrcensus.gov.ua [dostęp 2023-03-21].
- ↑ Dionizy Iwanowski. genealogia.grocholski.pl. [dostęp 2015-12-26].
- ↑ Pamiętniki T. Bobrowskiego, str. 52
- ↑ Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 9: Województwo podolskie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1996, s. 178-181, ISBN 83-04-04268-1, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
- ↑ Anna Mieszczanek, Przedwojenni, Warszawa: Muza, 2020, s. 36-37.
- ↑ a b c NASA, Browse datasets | NASA Earth Observations (NEO) [online] [dostęp 2021-10-24].
- ↑ a b c NASA, Rainfall (1 month – TRMM, 1998-2016) | NASA [online] [dostęp 2021-10-24].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Kuryłówka, pow. lityński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 942.