Leon Kahane
| kadet | |
| Data urodzenia |
ok. 1840 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne |
Armia Cesarstwa Austriackiego |
| Jednostki |
77 Pułk Piechoty |
| Stanowiska |
adiutant |
| Główne wojny i bitwy | |
| Miejsce zamieszkania | |
|---|---|
| Rodzice | |
| Krewni i powinowaci |
Leon Kahane[a] (ur. ok. 1840[b], zm. 26 stycznia 1864 w Bodzentynie) – żołnierz, powstaniec styczniowy.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w rodzinie żydowskiej[1]. Był synem Ignacego (lekarz, zm. 1875)[2][3][4]. Miał braci Maurycego (1836-1896), Filipa (1838-1915), Zygmunta (1846-1889) oraz siostrę Ludwikę (w latach 90. XIX wieku w stanie panieńskim członkini sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[5])[6][1][7][3][8][9][c]. Wraz z rodziną przeprowadził się do Sanoka pod zaborem austriackim[10][4], gdzie ojciec rodziny od około 1857 pracował jako lekarz[11][12].
Został zawodowym żołnierzem Armii Cesarstwa Austriackiego. Od około 1861 był kadetem 77 pułku piechoty, stacjonującego w Sanoku[13][14].
W chwili wybuchu powstania styczniowego 1863 służył w Rzeszowie jako kadet-feldwebel (jego przebywający i pracujący w Sanoku bracia Maurycy i Filip przyłączyli się ochotniczo do walk)[1][15][12]. Po otrzymaniu urlopu z armii pod koniec 1863 także on przystąpił do walczących[16][12]. Służył jako adiutant płk. Karola Kality ps. „Rębajło”[17][18][12][3][19]. Został mianowany na stopień porucznika[16]. 22 stycznia 1864 spisywał raport z bitwy pod Iłżą (17 stycznia 1864)[20]. U boku dowódcy brał udział w bitwie pod Radkowicami (23 stycznia 1864)[21][12][3][19]. Po wydaniu przez Kalitę rozkazu otoczenia wroga przez kompanie, pozostała 1 kompania nie usłuchała rozkazu (miała ruszać za nim do ataku), wskutek czego opuszczony dowódca pozostał na stanowisku wyłącznie z adiutantem i trębaczem[21][22][3]. Podczas ostrzału Leon Kahane osłonił swoim ciałem swojego zwierzchnika ratując mu życie[21][22][3]. Sam wtedy został trafiony w klatkę piersiową i miał przestrzelone płuca[21][22][3]. Po przegranej bitwie został wyniesiony na noszach z pola walki, wpierw do lasu obok Michałowa[23]. Został odwiedzony przez Kalitę w szpitalu w Bodzentynie, gdzie nazajutrz 26 stycznia 1864 zmarł[24][25][22][3][19]. Został pochowany na miejscowym cmentarzu[26].
W 1859 Karol Kalita odwiedził Sanok i poznał rodzinę Leona Kahane[7]. Fragment swoich wspomnień dotyczący jej przedstawicielom zakończył słowami: „Cześć tej zacnej polskiej rodzinie”[16].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W ewidencji wojskowych Armii Cesarstwa Austriackiego był określany w języku niemieckim jako „Leon Kahane”.
- ↑ Przybliżony rok urodzenia wynika z rozpoczęcia służby w armii. W jednym ze źródeł powstańczych podano, że Leon Kahane zmarł mając 26 lat, co oznaczałoby, że urodził się około 1838, aczkolwiek w tym roku urodził się jego brat Filip. Bodzentyn. powstanie1863.zsi.kielce.pl. [dostęp 2021-08-01].
- ↑ W niektórych źródłach (Stanisław Feliksiak, sztetl.org.pl) podano, że bratem rodzeństwa Kahane był też Zygmunt, ur. w 1846 w Lisku koło Sanoka. Aczkolwiek o jego istnieniu w swoich wspomnieniach nie wspomnieli przy okazji opisu rodziny zarówno Filip Kahane jak również Karol Kalita, zob. Dzieje Żuawa 1903 ↓, s. 167, 168 Kalita 1913 ↓, s. 125
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Nieco szczegółów biograficznych dotyczących uczestników organizacyi i partyzantki r. 1863/64. W: Józef Białynia Chołodecki: Księga pamiątkowa opracowana staraniem Komitetu Obywatelskiego w czterdziestą rocznicę powstania r. 1863/1864. Lwów: 1904, s. 246-247. Bertold Merwin: Żydzi w powstaniu 1863r.. Lwów: Jedność, 1910, s. 16-17.
- ↑ Księga uchwał Rady miejskiej od lutego 1874 do stycznia 1876. T.V. sanockabibliotekacyfrowa.pl. s. 166. [dostęp 2022-02-05].
- ↑ a b c d e f g h Majer Bałaban. Żydzi w powstaniu 1863 r. Próba bibliografii rozumowanej. „Przegląd Historyczny”. Tom 34 (2), s. 593, 1937-1938.
- ↑ a b Teresa Bagińska-Żurawska: Willa Filipa Sanbra Kahane. lancut.pl. [dostęp 2021-07-31].
- ↑ Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 143. ISBN 978-83-939031-1-5.
- ↑ Dzieje Żuawa 1903 ↓, s. 167, 168.
- ↑ a b Kalita 1913 ↓, s. 125.
- ↑ Stanisław Feliksiak: Słownik biologów polskich. Warszawa: Państwowe Wydaw. Naukowe, 1987, s. 244. ISBN 83-01-00656-0.
- ↑ Zygmunt Kahane. sztetl.org.pl. [dostęp 2021-08-02].
- ↑ J. Rzepka: Filip Sanbra-Kahane. powiatlancut.pl. [dostęp 2021-07-31]. za: Bogdan Stępień. Filip Sanbra-Kahane (1838-20 XI 1915). „Prace Historyczno-Archiwalne”. Tom 17, s. 189-199, 2006.
- ↑ Handbuch des Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1858. Lwów: 1858, s. 240.
- ↑ a b c d e Bałaban 1916 ↓, s. 200.
- ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthumes für 1861-1862. Wiedeń: 1862, s. 287.
- ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthumes für 1863. Wiedeń: 1863, s. 297.
- ↑ Kalita 1913 ↓, s. 125, 126.
- ↑ a b c Kalita 1913 ↓, s. 126.
- ↑ Dzieje Żuawa 1903 ↓, s. 167.
- ↑ Kalita 1913 ↓, s. 98.
- ↑ a b c Andrzej Potocki: Żydzi w Podkarpackiem. Rzeszów: Libra, 2004, s. 171. ISBN 83-89183-05-6.
- ↑ Kalita 1913 ↓, s. 121.
- ↑ a b c d Kalita 1913 ↓, s. 122.
- ↑ a b c d Bałaban 1916 ↓, s. 201.
- ↑ Kalita 1913 ↓, s. -123, 124.
- ↑ Dzieje Żuawa 1903 ↓, s. 167. Tu Filip Kahane podał, że jego brat Leon poległ w bitwie pod Iłżą.
- ↑ Kalita 1913 ↓, s. 125, 126. Karol Kalita podał, że Leon Kahane zmarł w trzy dni po postrzale.
- ↑ Bodzentyn. powstanie1863.zsi.kielce.pl. [dostęp 2021-08-01].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Filip Kahane: Dzieje Żuawa. W: Bronisław Szwarce (red.): W czterdziestą rocznicę powstania styczniowego 1863-1903. Lwów: Komitet Wydawniczy, 1903, s. 160-170.
- IX. Od reakcyi do konstytucyi (1849-1868). „Rok 1863”. W: Majer Bałaban: Dzieje Żydów w Galicyi i w Rzeczypospolitej Krakowskiej 1772-1868. Lwów: Księgarnia Polska Bernarda Połonieckiego, 1916, s. 176-212.
- Karol Kalita: Ze wspomnień krwawych walk. Lwów: Słowo Polskie, 1913, s. 1-168.