Karbieniec pospolity

Karbieniec pospolity
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	jasnotowate
Rodzaj	karbieniec
Gatunek	karbieniec pospolity
	Nazwa systematyczna
	Lycopus europaeus L.; Sp. pl. 1:21. 1753
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Karbieniec pospolity (Lycopus europaeus L.) – gatunek byliny z rodziny jasnotowatych. Występuje w całej niemal Europie oraz w dużej części Azji^[4]. W Polsce jest pospolity na całym obszarze.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Roślina o kłączach pełzających, z rozłogami.
Łodyga: Wzniesiona, gałęzista, wysokości 30-80 cm.
Liście: Ulistnienie nakrzyżległe. Liście szerokolancetowate do eliptycznych, u nasady pierzastoklapowane od 4 cm szerokości i do 10 długości, na brzegu piłkowane lub głęboko ząbkowane.

Kwiaty: Kwiaty w gęstych nibyokółkach w kątach górnych liści. Korona 4-5 mm długości, biała, czerwono nakrapiana, podzielona na 4-5 prawie jednakowych łatek, bez wyraźnych warg. 2 wyraźne pręciki i 2 przekształcone w nitkowate prątniczki. Kielich o 5 szydlastych ząbkach, rurka gardzieli owłosiona.

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina, hydrofit. Kwitnie od lipca do września. Porasta brzegi wód, szuwary i inne miejsca zabagnione lub błotniste. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl/O/All. Alnetea glutinosae^[5].

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Roślina lecznicza: Ziele Herba Lycopi europaei zawiera glikozyd lykopinę, olejek eteryczny, garbniki, kwas galusowy. Działa skutecznie na tarczycę. Obniża wydzielanie tyroksyny (hormon tarczycy) i reguluje obieg jodu, przy stwierdzonej nadczynności tarczycy i wynikających z niej schorzeniach, jak palpitacje serca, pocenie się i ogólny niepokój. Termin zbioru: Od lipca do września.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).
↑ Lycopus europaeus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-01-02].
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6.
Jürke Grau: Zioła i owoce leśne. Reinhard Jung, Bertram Münker. Warszawa: Świat Książki, 1996. ISBN 83-7129-274-0.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).

[iucn-3] Lycopus europaeus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[grin-4] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-01-02].

[5] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]