Naramiennik
.png)
Naramiennik (potocznie, niepoprawnie pagon, dawniej epolet, galon) – element odzieży (zwłaszcza mundurów), który stanowi pasek materiału wszyty z jednej strony między górny koniec rękawa kurtki mundurowej a samą kurtkę, a drugim końcem przypinany, najczęściej guzikiem, w pobliżu kołnierza, tak że nakrywa ramię wzdłuż obojczyka osoby ubranej w tę kurtkę.
Opis
Naramienniki stanowią element umundurowania, na których są umieszczane różnego rodzaju naszywki (paski, gwiazdki, wężyki, prostokąty – tzw. belki, krokiewki, diamenty) odróżniające żołnierzy (także policjantów, strażaków, niektórych harcerzy itp.) różnych stopni bądź funkcji, niekiedy także cyfry lub symbole oznaczające przynależność do jednostki (w wojsku szkoły wojskowej, rodzaju służb, pułku lub dywizji, w harcerstwie drużyny lub szczepu).
Naramienniki po raz pierwszy zastosowano w pierwszej połowie XVII w. we Francji jako kokardy, tzw. węzły noszone na ramieniu. W Polsce wprowadzono je w XVIII w. pod nazwą szlify lub szlufy[1]. Od 1755 wykonywane z taśmy srebrnej lub złotej z frędzlą. Od 1778 zaczęto je odrzucać a guziki określały województwo[2]. W mundurach wojewódzkich sejm 1780 roku skasował szlify[3]. Od 1789[potrzebny przypis], po dodaniu poprzecznych belek oraz gwiazdek naszytych na taśmie, stanowiły jednocześnie oznakę stopni wojskowych. W okresie Księstwa Warszawskiego nazywano je epoletami. Także w armiach dziewiętnastowiecznych ten element umundurowania (zwany nadal epoletem lub galonem) bywał, zwłaszcza u oficerów, ozdobny, suto obszyty frędzlami. Do dziś moda ta utrzymała się praktycznie wyłącznie w strojach paradnych arystokracji w krajach, w których zachowała się monarchia.
W XVIII i XIX w. u doboszy lub fajfrów pod naramiennikami znajdowały się często tzw. ''łapki'' - czyli okrągłe bądź półokrągłe (czasem lekko wygięte) naszycia na mundurze, odznaczające się kolorem, ozdabiane często taśmą(galonem). Służyły do odróżniania muzykantów od zwykłych żołnierzy[potrzebny przypis].
Galeria
-
XIX-wieczne naramienniki wodza naczelnego powstania listopadowego Jana Skrzyneckiego -
Współczesny naramiennik kaprala podchorążego polskiej wyższej szkoły oficerskiej -
Współczesny naramiennik kapitana Marynarki Wojennej -
Harcerski pagon nasuwany na naramiennik
Przypisy
- ↑ "szlufa" oznacza dziś raczej rodzaj pętli, uchwytu lub obejmy; zobacz też szlufka
- ↑ mazowieckie miały W M a rawskie R Geografja; Joachim Lelewel; Poznań 1855 s.80
- ↑ przydawano sobie szlify bogate złote lub srebrne, oba albo jedno ramię przynajmniej zdobiące. Widząc to nadużycie szlify w mundurach wojewódzkich skasowano w 1780 r., a tak skromny lecz szlachcie tylko właściwy mundur stał się galową suknią i najbogatsza szata już jej w powadze sprostać nie mogła (Emil Kierski, "Starożytności polskie", str. 161; nakładem księgarni J.K. Żupańskiego, 1852)
Bibliografia
- Zdzisław Żygulski jun, Henryk Wielecki: Polski mundur wojskowy. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988, s. 412. ISBN 83-03-01483-8.