Antylopka piżmowa
| Nesotragus moschatus | |||
| Von Dueben, 1846 | |||
 Samiec | |||
 Samica | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
antylopka piżmowa | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Antylopka piżmowa[3], także: suni[4] (Nesotragus moschatus) – gatunek ssaka parzystokopytnego z rodziny wołowatych (Bovidae). Występuje we wschodniej i południowo-wschodniej Afryce. Nie jest zagrożony wyginięciem[2].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Antylopka piżmowa występuje we wschodniej i południowo-wschodniej Afryce – od Kenii do prowincji KwaZulu-Natal w Południowej Afryce[2].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisał w 1846 roku szwedzki zoolog Magnus Wilhelm von Düben pod nazwą Nesotragus moschatus, umieszczając go w nowym rodzaju Nesotragus. Miejsce typowe to wysepka Chapani położona około 3 km od Zanzibaru (Tanzania)[5][6]. Później gatunek był umieszczany w rodzaju Neotragus, ale w 2014 roku w oparciu o badania filogenetyczne przywrócono rodzaj Nesotragus, zaliczając doń antylopkę piżmową i antylopkę lilipucią (N. batesi)[7].
Podgatunki[edytuj | edytuj kod]
Wyróżnia się cztery podgatunki antylopki piżmowej[6][8]:
- Nesotragus moschatus kirchenpaueri Pagenstecher, 1885
- Nesotragus moschatus livingstonianus Kirk, 1865
- Nesotragus moschatus moschatus Von Dueben, 1846
- Nesotragus moschatus zuluensis (Thomas, 1898)
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Wymiary
- Długość głowy wraz z tułowiem: 50–60 cm,
Długość ogona: 5–13 cm,
Wysokość w kłębie: 30–38 cm,
Masa ciała: do 4,5 kg[8].
- Umaszczenie
- Ubarwienie sierści z wierzchu w kolorze cynamonowym, od spodu białawe. Spód i nasada ogona białe[4].
- Poroże
- Rogi występują tylko u samców, są gładkie i krótkie o prostej linii, pierścienie występują na całej ich długości[8].
- Dymorfizm płciowy
- Samice posiadają 2 pary sutków[4] i są nieco większe od samców[8].
Ekologia i tryb życia[edytuj | edytuj kod]
Antylopka piżmowa zamieszkuje lasy (w tym lasy górskie) i gęste zarośla. Jest spotykana do 2700 m n.p.m.[2] Zwykle żyje w pojedynkę, niekiedy w parach lub grupach składających się z jednego samca i kilku samic. Jest bardzo zwinna i skoczna. Aktywna o zmierzchu i nocą. Choć może obyć się bez wody długi czas, to preferuje tereny, na których obecne są akweny. Samce są terytorialne, dzielą jednak rewir z samicą, z którą kopulują. Inne samice również spotykają się z akceptacją ze strony samca. Granice terytorium wyznaczają składowiska odchodów. Dodatkowo znaczą roślinność wydzieliną gruczołów zapachowych zlokalizowanych na głowie[8].
Dożywa 10 lat.
Rozród[edytuj | edytuj kod]
Dojrzałość płciową osiąga po 1–1,5 roku. Po ciąży trwającej w przybliżeniu 180 dni wydaje na świat jedno młode[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Neotragus moschatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2023-12-01] (ang.).
- ↑ a b c d Nesotragus moschatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, 2015, s. 297. ISBN 978-83-88147-15-9.
- ↑ a b c Kazimierz Kowalski (redaktor naukowy), Adam Krzanowski, Henryk Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Mały słownik zoologiczny: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991. ISBN 83-214-0637-8.
- ↑ W. von Dueben. Ny Antelop-art. „Öfversigt af Kongl. Vetenskaps-Akademiens Forhandlingar”. 3 (7), s. 221, 1847. (szw. • łac.).
- ↑ a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Neotragus moschatus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-12-01]. (ang.).
- ↑ Eva V. Bärmann, Tim Schikora, The polyphyly of Neotragus – Results from genetic and morphometric analyses, „Mammalian Biology”, 79 (4), 2014, s. 283–286, DOI: 10.1016/j.mambio.2014.01.001 (ang.).
- ↑ a b c d e f José R. Castelló, Bovids of the world : antelopes, gazelles, cattle, goats, sheep, and relatives, Princeton 2016, ISBN 978-1-4008-8065-2, OCLC 933295477 [dostęp 2022-02-01].