Onufry Trembecki
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Burmistrz Nowego Sącza | |
| Okres |
od 1870 |
| Poprzednik | |
| Następca |
Johan Johannides |
Onufry Trembecki (Trębecki), zwany ojcem, herbu Prus (ur. 22 kwietnia 1812 w Samoklęskach (ówczesny cyrkuł jasielski) , zm. 11 marca 1892 w Nowym Sączu) – polski lekarz, chirurg, okulista, aptekarz, powstaniec listopadowy, lekarz zakładowy (naczelny lekarz) uzdrowiska w Szczawnicy w latach 1848–1883, burmistrz Nowego Sącza w 1870 roku.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Brał udział w powstaniu listopadowym[1].
Od 1840 roku pracował jako lekarz w Szczawnicy[2], prowadził również pierwszą aptekę w tym mieście[3], w latach 1848–1883 pracował na stanowisku głównego lekarza zakładowego[2].
Po powstaniu styczniowym około 1864 roku ustanowił wspólnie z Józefem Szalayem fundację na rzecz ubogich wojskowych, przeznaczając pokój w jednym z pensjonatów w Szczawnicy dla trzech żołnierzy rodem z Galicji, leczenia potrzebujących[4].
Mieszkał w Nowym Sączu, od 10 lutego 1870 roku był przez kilka miesięcy burmistrzem tego miasta. Przed nim burmistrzem Nowego Sącza był Julian Gutowski, a po nim burmistrzem został Johann Johannides. Zgodnie z wolą Trembeckiego, jego wnuk Józef Wieniawa Zubrzycki podarował miastu Nowy Sącz nieruchomość, gdzie mieszkał Onufry Trembecki, przy ulicy Jagiellońskiej 35, obejmującą tzw. „Dworek", czyli dom murowany z ogrodem, z przeznaczeniem na urządzenie w nim przyszłego Muzeum Miejskiego oraz Biblioteki Publicznej[5].
W 1870 roku Trembecki przeniósł się do nowo wybudowanej willi „Alma” w Szczawnicy, która była jego własnością, i którą po jego śmierci również odziedziczył jego wnuk Józef Wieniawa Zubrzycki. Pracując w Szczawnicy Trembecki przez wiele lat miał swoją kancelarię w willi „Szwajcarka Górna” przy placu Dietla[6].
Po śmierci Józefa Szalaya w 1876 roku Józef Trembecki ufundował poświęconą mu tablicę epitafijną znajdującą się w kaplicy zdrojowej w Parku Górnym w Szczawnicy.
Pod koniec życia został uhonorowany tytułem Honorowego Obywatela Miasta Nowy Sącz[7].
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Trembecki napisał m.in.:
- Przewodnik do wód w Krościenku (1859)
- Przewodnik do zdrojów lekarskich w Szczawnicy (1861).
Ponadto w latach 1862–1883 publikował coroczne Sprawozdania o ruchu i postępie zakładów zdrojów leczniczych w Szczawnicy, dokumentujące historię uzdrowiska.
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Miał żonę Walerię, której imieniem Józef Szalay nazwał jeden ze zdrojów w Szczawnicy, odkryty w 1840 roku przez Trembeckiego: Zdrój Waleryi, udostępniony kuracjuszom w 1853 roku[8].
Onufry i Waleria mieli córkę Zofię zamężną Zubrzycką[8].
Ciekawostka[edytuj | edytuj kod]
Inicjatywa wystawienia popiersia Józefa Szalaya przy głównym deptaku w Parku Górnym została zgłoszona w 1879 roku w czasie przygotowań do obchodów 40-lecia pracy Onufrego Trembeckiego w Szczawnicy[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Barzycka-Paździor 2023 ↓, s. 639.
- ↑ a b Węglarz 2007 ↓, s. 171.
- ↑ Węglarz 2007 ↓, s. 124.
- ↑ Węglarz 2007 ↓, s. 19.
- ↑ Ireneusz Dańko: Spacerownik. Nowy Sącz. 2010-06-14. [dostęp 2012-08-13].
- ↑ Węglarz 2007 ↓, s. 147.
- ↑ Honorowi Obywatele Miasta Nowego Sącza. [dostęp 2012-08-12].
- ↑ a b Barzycka-Paździor 2023 ↓, s. 640.
- ↑ Węglarz 2007 ↓, s. 165.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Agata Barzycka-Paździor: Trembecki (Trębecki) Onufry. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 54. Warszawa – Kraków: Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk, 2023, s. 639–640. ISBN 978-83-66911-33-8.
- Barbara Alina Węglarz: Spacerkiem po starej Szczawnicy i Rusi Szlachtowskiej. Wyd. 3. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2011. ISBN 978-83-62460-17-5.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Publikacje Onufrego Trembeckiego w bibliotece Polona