Ophrys sphegodes subsp. taurica

*Ophrys sphegodes* subsp. *taurica*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	storczykowate
Podrodzina	storczykowe
Rodzaj	dwulistnik
Gatunek	dwulistnik pajęczy
	Nazwa systematyczna
	Ophrys sphegodes subsp. taurica (Aggeenko) Soó ex Niketic & Djordjevic; Bull. Nat. Hist. Mus. Belgrade 11: 106 (2018)
Synonimy
	Ophrys adonidis A.Camus & Gomb.; Ophrys aesculapii subsp. pseudoaraneifera Renz; Ophrys alasiatica Kreutz, Segers & H.Walraven; Ophrys amanensis subsp. antalyensis (Kreutz & Seckel) Kreutz; Ophrys amanensis subsp. iceliensis (Kreutz) Kreutz; Ophrys antalyensis Kreutz & Seckel; Ophrys aranifera subsp. boissieri (Soó) Soó; Ophrys aranifera subsp. macedonica H.Fleischm. ex Soó; Ophrys aranifera subsp. mammosa (Desf.) Soó; Ophrys aranifera subsp. taurica (Aggeenko) K.Richt.; Ophrys aranifera subsp. vierhapperi (Soó) Soó; Ophrys caucasica Woronow; Ophrys caucasica subsp. cyclocheila Aver.; Ophrys chaonica P.Delforge; Ophrys ciliciana (Kreutz) P.Delforge; Ophrys cretensis subsp. samica A.Alibertis; Ophrys cyclocheila (Aver.) P.Delforge; Ophrys doerfleri subsp. mouterdeana (B.Baumann & H.Baumann) Paulus & M.Hirth; Ophrys grammica (B.Willing & E.Willing) Devillers-Tersch. & Devillers; Ophrys grammica subsp. knossia A.Alibertis; Ophrys hansreinhardii M.Hirth; Ophrys herae M.Hirth & H.Spaeth; Ophrys herae f. janrenzii (M.Hirth) P.Delforge; Ophrys herae subsp. janrenzii (M.Hirth) M.Hirth; Ophrys herae subsp. osmaniaca Kreutz; Ophrys hittitica Kreutz & Ruedi Peter; Ophrys hystera Kreutz & Ruedi Peter; Ophrys iceliensis Kreutz; Ophrys janrenzii M.Hirth; Ophrys knossia (A.Alibertis) P.Delforge; Ophrys leucophthalma Devillers-Tersch. & Devillers; Ophrys macedonica (H.Fleischm. ex Soó) Devillers-Tersch. & Devillers; Ophrys mammosa Desf.; Ophrys mammosa subsp. caucasica (Woronow) Soó; Ophrys mammosa subsp. ciliciana Kreutz; Ophrys mammosa subsp. cyclocheila (Aver.) B.Baumann, H.Baumann, R.Lorenz & Ruedi Peter; Ophrys mammosa subsp. falsomammosa B.Baumann & H.Baumann; Ophrys mammosa f. falsomammosa (B.Baumann & H.Baumann) P.Delforge; Ophrys mammosa subsp. grammica B.Willing & E.Willing; Ophrys mammosa subsp. janrenzii (M.Hirth) Kreutz; Ophrys mammosa subsp. leucophthalma (Devillers-Tersch. & Devillers) Kreutz; Ophrys mammosa subsp. macedonica (H.Fleischm. ex Soó) Kreutz; Ophrys mammosa subsp. mouterdeana B.Baumann & H.Baumann; Ophrys mammosa subsp. parviflora Kreutz & H.Heitz; Ophrys mammosa subsp. posteria B.Baumann & H.Baumann; Ophrys mammosa subsp. serotina B.Willing & E.Willing; Ophrys mammosa subsp. taurica (Aggeenko) Soó; Ophrys mammosa subsp. vierhapperi (Soó) Soó; Ophrys morio Paulus & Kreutz; Ophrys mouterdeana (B.Baumann & H.Baumann) P.Delforge; Ophrys osmaniaca (Kreutz) P.Delforge; Ophrys paphlagonica (Kreutz) P.Delforge; Ophrys posteria (B.Baumann & H.Baumann) Devillers & Devillers-Tersch.; Ophrys prespaensis M.Hirth & Paulus; Ophrys pseudomammosa Renz; Ophrys sintenisii H.Fleischm. & Bornm.; Ophrys sphegodes subsp. alasiatica (Kreutz, Segers & H.Walraven) H.Baumann & R.Lorenz; Ophrys sphegodes subsp. grammica (B.Willing & E.Willing) Kreutz; Ophrys sphegodes subsp. herae (M.Hirth & H.Spaeth) Kreutz; Ophrys sphegodes subsp. janrenzii (M.Hirth) Kreutz; Ophrys sphegodes subsp. mammosa (Desf.) Soó ex E.Nelson; Ophrys sphegodes subsp. parnassica Soó ex J.J.Wood; Ophrys sphegodes subsp. sintenisii (H.Fleischm. & Bornm.) E.Nelson; Ophrys taurica (Aggeenko) Nevski; Ophrys transhyrcana subsp. morio (Paulus & Kreutz) Kreutz; Ophrys transhyrcana subsp. mouterdeana (B.Baumann & H.Baumann) Kreutz; Ophrys transhyrcana subsp. paphlagonica Kreutz; Ophrys transhyrcana subsp. sintenisii (H.Fleischm. & Bornm.) Kreutz; Ophrys willingii Paulus & M.Hirth;

Ophrys sphegodes subsp. taurica – podgatunek dwulistnika pajęczego z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). W wielu ujęciach systematycznych opisywany jako samodzielny gatunek (pod różnymi nazwami) lub podgatunek różnych gatunków. Występuje we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego i w rejonie Kaukazu.

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Podgatunek występuje na Półwyspie Bałkańskim, w Azji Mniejszej, w Syrii, Jordanii, w Iraku oraz w regionie Kaukazu^[1].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Roślina wieloletnia. Bulwy są prawie kuliste, o średnicy 0,8-1,5 cm. Łodyga osiąga wysokość 12-35 cm.
Liście: Skupione u podstawy łodygi, podłużno-lancetowate, wyżej o blaszkach zaostrzonych.
Kwiaty: Zebrane w szczytowy kwiatostan. Przysadki jajowato-lancetowate, dłuższe od zalążni. Zewnętrzne listki okwiatu długości 10-12 mm, podłużno-lancetowate, żółtawozielone, wewnętrzne równowąsko-lancetowate, z jedną wiązką, zielonkawobrązowawe. Warżka aksamitna, w zarysie szeroko jajowata, ciemnobrązowa, z niebieskofioletowym wzorem w kształcie litery H, całobrzega lub trójklapowa, z płatem środkowym nerkowato-czworokątnym, z małym przydatkiem, z bocznymi klapami krótkimi podłużno-trójkątnymi. Kwitnie i wydaje nasiona między kwietniem a czerwcem^[2].

Znaczenie w kulturze[edytuj | edytuj kod]

Podgatunek nazywany jest kwiatem miłości i pokoju i związany z legendą o słowiku i wietrze^[3]. Jest oficjalnym kwiatem regionu Karabachu^[4]. W 2007 Poczta Azerbejdżanu wydała znaczek z tym storczykiem^[5]. W 2019 był wpisany do Czerwonej Księgi Azerbejdżanu^[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c Ophrys sphegodes subsp. taurica (Aggeenko) Soó ex Niketic & Djordjevic. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-27].
↑ ^a ^b NigarN. Mursal NigarN., Naiba PirverdiN.P. Mehdiyeva Naiba PirverdiN.P., Studies on the botanical and ecological aspects of a rare species Ophrys caucasica from Azerbaijan (Orchidaceae), 15 września 2019, DOI: 10.15413/ajmp.2019.0153, ISSN 2315-7720 (ang.).
↑ B.Zarifa, The homeland garden is colorful — legend about Ophrys Caucasica [online], Medium, 5 grudnia 2020 [dostęp 2022-04-27] (ang.).
↑ Karabakh’s Khari Bulbul presented in U.S. [online], AzerNews.az, 19 marca 2014 [dostęp 2022-04-27] (ang.).
↑ Stamp 2007, Azerbaijan Flowers s/s, 2007 - Collecting Stamps - Freestampcatalogue.com - The free online stampcatalogue with over 500.000 stamps listed [online], freestampcatalogue.com [dostęp 2024-04-24] (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Mursal Nigar, Mehdiyeva Naiba Pirvedi, Studies on the botanical and ecological aspects of a rare species Ophrys caucasica from Azerbaijan (Orchidaceae), Academia Journal of Medicinal Plants 7(9) 2019, s. 206-217

[powo-1] Ophrys sphegodes subsp. taurica (Aggeenko) Soó ex Niketic & Djordjevic. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-27].

[:0-2] NigarN. Mursal NigarN., Naiba PirverdiN.P. Mehdiyeva Naiba PirverdiN.P., Studies on the botanical and ecological aspects of a rare species Ophrys caucasica from Azerbaijan (Orchidaceae), 15 września 2019, DOI: 10.15413/ajmp.2019.0153, ISSN 2315-7720 (ang.).

[3] B.Zarifa, The homeland garden is colorful — legend about Ophrys Caucasica [online], Medium, 5 grudnia 2020 [dostęp 2022-04-27] (ang.).

[4] Karabakh’s Khari Bulbul presented in U.S. [online], AzerNews.az, 19 marca 2014 [dostęp 2022-04-27] (ang.).

[5] Stamp 2007, Azerbaijan Flowers s/s, 2007 - Collecting Stamps - Freestampcatalogue.com - The free online stampcatalogue with over 500.000 stamps listed [online], freestampcatalogue.com [dostęp 2024-04-24] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]