Pęknięta

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Pęknięta – skała w grupie Kamieni Brodzińskiego[1], znajdująca się na granicy wsi Rajbrot i Lipnica Murowana w województwie małopolskim, w powiecie bocheńskim, w gminie Lipnica Murowana[2]. Pod względem geograficznym rejon ten należy do Pogórza Wiśnickiego w obrębie Pogórza Zachodniobeskidzkiego[3].

Kamienie Brodzińskiego znajdują się w lesie w szczytowych partiach wzniesienia Paprocka (także Paprotna), na obszarze Wiśnicko-Lipnickiego Parku Krajobrazowego i od 1962 roku są pomnikiem przyrody.

Pęknięta to złożona z dwóch bloków skalnych piaskowcowa skała znajdująca się po zachodniej stronie i poniżej położonego na szczycie Wielkiego Kamienia. Wraz ze skałą Skocznia[4] tworzą grupę skalną, która w niektórych publikacjach nazywana jest Okrętem, gdyż w widoku od wschodu przypomina kształtem okręt typu koga. Pomiędzy dwoma blokami skalnymi Pękniętej jest obszerna i rozwarta szczelina, dołem mająca szerokość 3 m, górą kilkadziesiąt cm. Bloki skalne tworzące Pękniętą mają postać grzybów o długości 14 m i 5 m i szerokości odpowiednio 8 m i 4 m. Na pionowym przekroju grzybów widoczne są dwie warstwy piaskowca. Dolną warstwę tworzą nieregularnego kształtu płyty z różnymi typami warstwowania, przedzielone fugami i ciągiem jamistych struktur. Górną część grzybów tworzy zwarty, odporny na wietrzenie piaskowiec. Struktura obydwu grzybów jest bardzo zróżnicowana pod względem mikrorzeźby. Jest pod tym względem jedną z najbardziej oryginalnych skał piaskowcowych w polskich Karpatach, niestety ulega zniszczeniu wskutek uprawiania na niej wspinaczki[1].

Bocheński oddział Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego już w 1938 r. wykupił teren, na którym znajdują się Kamienie Brodzińskiego, by je chronić. Wówczas był to obszar bezleśny i z Kamieni Brodzińskiego rozpościerała się szeroka panorama widokowa[5].

Bouldering[edytuj | edytuj kod]

Na północnych, południowych i zachodnich ścianach obydwu skał Pękniętej, oraz na niskiej ściance po lewej stronie drogi Covboy, uprawiany jest bouldering. Wspinano się tutaj już w latach 90. XX wieku. Jest 25 dróg wspinaczkowych o trudności od 5 do 7b w skali francuskiej. Start do wszystkich z pozycji stojącej lub siedzącej. Skała jest dobrej jakości, lądowisko płaskie[4].

Ściana północna
  1. Prosiaczek; 5
  2. Puchatek; 5+
  3. Dzieciństwo; 6c
  4. Maleństwo; 5+
Trawers
  1. Grande trawerse; 6b+
  2. Bez nazwy; 5+
  3. THC; 6b
  4. J-23; 6b
  5. Boa; 6b+
  6. Cyc; 6a+
  7. Oko; 5
Ściana zachodnia
  1. Mono; 5
  2. Lesio; 5
  3. Sadło Lesia; 6b
  4. Przez brzuszek; 6b+
  5. Sadło świstaka; 6a
Ściana południowa
  1. Covboy; 5+
  2. Rodeo; 7a
  3. Blondi; 7b
  4. Ryzyk psychik; 7b+
  5. Uwolnić orkę; 6b
  6. Balala; 7b
  7. Tralala 7b
Niską ścianką
  1. Dzieci mówią kocham; 7a+
  2. Bez nazwy; 6a[4].

Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]

Do Kamieni Brodzińskiego najłatwiej można dojść ścieżką od położonej przy drodze nr 966 restauracji „Zajazd pod Kamieniem” (10 min)[1].

szlak turystyczny niebieski BochniaNowy WiśniczKamień-Grzyb – Kamienie Brodzińskiego – RajbrotŁopuszePrzełęcz RozdzieleWidoma – góra KamionnaPasierbiecka GóraTymbark[6].
tworząca zamknięta pętlę ścieżka dydaktyczna. Ma początek przy drodze nr 966, obok restauracji „Zajazd pod Kamieniem”.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c Zofia Alexandrowicz, Kamienie Brodzińskiego na Pogórzu Wiśnickim – problem zagrożenia karpackich skałek piaskowcowych działalnością wspinaczkową, „Chrońmy Przyrodę Ojczystą”, 70 (1), 2014, s. 3–18 [dostęp 2022-11-03].
  2. Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2022-11-04].
  3. Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2.
  4. a b c Grzegorz Rettinger, Beskidy Zachodnie i Pogórze. Przewodnik wspinaczkowy, Kraków: wspinanie.pl, 2019, ISBN 978-83-947825-2-8.
  5. J. Dudziak, W dwudziestolecie utworzenia rezerwatu skalnego Kamienie Brodzińskiego, „Chrońmy przyrodę ojczystą”, 14, 1958.
  6. Bocheński i Wielicki. Mapa turystyczna powiatów. Skala 1:70 000, Kraków: Małopolska Organizacja Turystyczna, 2004, ISBN 83-890007-41-X.