POLRAD

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wieża radaru meteorologicznego Ramża k. Katowic (wysokość ok. 35 m)

POLRAD – polska sieć radarów meteorologicznych, naziemnych urządzeń teledetekcyjnych dokonujących monitoringu struktury oraz przemieszczania się obiektów meteorologicznych w troposferze w zasięgu kilkuset kilometrów (w tym opadu na powierzchnię ziemi). Pomiary te stanowią ważne źródło danych wejściowych do numerycznych modeli meteorologicznych i hydrologicznych.

Wyposażenie i parametry techniczne[edytuj | edytuj kod]

Sieć POLRAD składa się z ośmiu radarów produkcji Gematronik (Niemcy). Są to radary dopplerowskie, pracujące w zakresie C (ok. 5,5 GHz), typów Meteor 360AC, 500C i 1500C. W 2009 roku rozpoczęto stopniową wymianę radarów na radary podwójnie spolaryzowane (dual polarization) Meteor 1600C – nową generację radarów meteorologicznych, o znacznie zwiększonych możliwościach pomiarowych, także w zakresie ich jakości.

Podstawowe parametry radarów typu Meteor (producent: Selex SI Gematronik):

Typ Meteor 360AC Meteor 500C Meteor 1500C Meteor 1600CDP Meteor 735CDP10[1]
średnica anteny (m) 4,2 4,2 4,2 4,2 4,1
dokładność pozycji anteny (°) 0,1 0,1 0,1 0,1 0,05
nadajnik magnetron magnetron klistron klistron magnetron z półprzewodnikowym

przełączaniem IGBT

poziom szumów (dB) 4 2 2 3 2
zakres dynamiki (dB) 85 95 95 105 118
typ procesora sygnału radarowego RVP6 Aspen DRX Aspen DRX Aspen GDRX GDRX® 5
szerokość wiązki (°) 1 1 1 1 1
polaryzacja liniowa poz. liniowa poz. liniowa poz. podwójna (poz./pion.) podwójna (poz./pion.)
moc wysyłanego impulsu (kW) 250 250 250 250 400
szerokość impulsu (długi/krótki) (μs) 0,85 / 2,0 0,83 / 2,0 0,85 / 2,0 0,67 / 0,83 / 1,67 / 3,3 0,33 –3,3
pasmo częstotliwości (GHz) 5,45 – 5,825 5,42 – 5,82 5,60 – 5,65 5,60 – 5,65 5,635 – 5,65
częstotliwość powtarzania impulsów PRF (Hz) 250 / 1200 250 / 1200 250 / 1200 250 / 1300 250 – 2400
rozdzielczość danych (bity) 4 8 8 .
Maksymalna prędkość dopplera (m/s) 47,8 47,8 47,8 128
Zasięg skanowania klasyczny/doppler (km) 250 / 125 250 / 125 250 / 125 250 / 125 250 / 125
Skan atmosfery klasyczny/doppler (min) 10 / 10 10 / 10 10 / 10 10 / 10 5 / 5
Rozdzielczość danych klasyczny/doppler (km/px) 1 / 0,5 1 / 0,5 1 / 0,5 1 / 0,5 0,5 / 0,5
Zysk kierunkowy (dB) 45

Organizacja systemu[edytuj | edytuj kod]

Radary zakupiono z kredytu Banku Światowego dla Polski[2]. Swym zasięgiem obejmują cały kraj. Operatorem radarów jest Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, w ramach którego działa Ośrodek Teledetekcji Naziemnej, nadzorujący pracę operacyjną radarów meteorologicznych i innych systemów teledetekcyjnych, oraz prowadzący prace o charakterze badawczym. Według procedury standardowej, określonej w rozporządzeniu ministra środowiska, obowiązkiem IMGW jest wykonywanie zdjęcia co godzinę[3].

Udostępniane dane publiczne[edytuj | edytuj kod]

Dane z sieci POLRAD, obrazowane w postaci map pola opadu (produkt radarowy CMAX), są dostępne w rozdzielczości czasowej co 5 minut na stronie: meteo.imgw.pl oraz na stronie awiacja.imgw.pl przeznaczonej dla awiacji razem z rozmieszczeniem radarów i animacją ostatnich 5 godzin zachmurzenia i opadów.

Na stronie meteo.imgw.pl dane są prezentowane na podkładach mapowych OSM oraz na stronie: radar-opadow.pl od lipca 2017 r. są dostępne następujące produkty radarowe:

  • CMAX – odbiciowość maksymalna,
  • CAPPI – odbiciowość na wysokości 1 km n.p.m.,
  • SRI – natężenie opadu,
  • EHT – wysokość wierzchołków echa radarowego,
  • PAC – suma opadu 1 h,
  • ZHAIL – prawdopodobieństwo wystąpienia gradu.

Dodatkowe inicjatywy prywatne[edytuj | edytuj kod]

Latem 2020 r. programiści Polskich Łowców Burz stworzyli stronę daneradarowe.pl/, na której dostępny jest produkt radarowy PPI – rozkład odbiciowości / wiatru radialnego na pojedynczej elewacji. Dane te są prezentowane ze skanu dopplerowskiego (125km) oraz klasycznego (250km) dla każdego radaru z osobna.

Wiosną 2023 r. miała miejsce premiera nowej wersji strony daneradarowe.pl/ na której dodane zostały nowe produkty radarowe. Dodano m.in CAPPI 1-8 km oraz CMAX dla każdego radaru oraz mapę zbiorczą dla całej Polski. Nowością jest też aktualizacja danych z częstotliwością 5 min dla radarów po modernizacji.

Rozmieszczenie elementów systemu[edytuj | edytuj kod]

Rozmieszczenie oraz okres pracy operacyjnej radarów sieci POLRAD:[4][5][6]
Radar \ Typ Lokalizacja Meteor 360AC Meteor 500C Meteor 1500C Meteor 1600CDP Meteor 735CDP10[7]
Legionowo k. Warszawy

52°24′19″N 20°57′40″E/52,405278 20,961111

25.09.2002 - 16.05.2022[8] 05.08.2022–[9]
Świdwin k. Szczecina

53°47′44″N 15°50′13″E/53,795556 15,836944

2003 - 30.08.2022[10] 07.10.2022–[10]
Rzeszów Lotnisko Rzeszów

50°06′53″N 22°01′28″E/50,114722 22,024444

2003 - 2015 2015 - 10.10.2022[11] 27.10.2022–
Poznań 52°24′48″N 16°47′43″E/52,413333 16,795278 2003 - 02.11.2022 25.11.2022–[12]
Użranki k. Mrągowa

53°51′23″N 21°24′42″E/53,856389 21,411667

05.04.2023-[10][13][9][14]
Ramża k. Katowic

50°09′05″N 18°43′30″E/50,151389 18,725000

1996 - 2010 2011 - 27.02.2023 25.04.2023–
Pastewnik k. Jeleniej Góry

51°42′22″N 16°41′40″E/51,706111 16,694444

04.09.2000-2009 2009 - 02.01.2016

01.12.2016 - 25.04.2023[15]

16.06.2023–[7]
Góra św. Anny 50°27′44″N 18°09′04″E/50,462222 18,151111 28.11.2023–[16][12][17][14][18]
Brzuchania k. Krakowa

50°23′39″N 20°05′00″E/50,394167 20,083333

2004 - 06.12.2022 18.12.2023–[12][15][19]
Szemud k. Gdyni

54°30′01″N 18°16′25″E/54,500278 18,273611

27.03.2024–[20][21][22]
Gdańsk[a] Lotnisko Gdańsk

54°23′03″N 18°27′23″E/54,384167 18,456389

2003 - 27.03.2024
Rozmieszczenie radarów meteorologicznych sieci POLRAD

W 2017 r. stacje pomiarowe oraz radary meteorologiczne państwowej służby hydrologiczno-meteorologicznej zostały zrównane statusem z budowlami przeciwpowodziowymi[23], co - jak wskazano w odpowiedzi[24] na interpelację poselską - umożliwia skrócenie postępowań administracyjnych w celu wydawania decyzji lokalizacyjnych oraz przyspieszenie procesu uzyskiwania wymaganych prawnie[25] pozwoleń.

W 2019 r. Polska otrzymała pożyczkę z Banku Światowego na sfinansowanie kosztów Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej w Dorzeczu Odry i Wisły i zamierza przeznaczyć część środków z tej pożyczki na płatności związane z kontraktem pn.: Modernizacja sieci radarów meteorologicznych POLRAD. Dzięki tej inwestycji wszystkie radary zostaną wymienione na nowe magnetronowe z funkcjonalnością pomiarów w podwójnej polaryzacji. Dodatkowo zostaną wybudowane 2 nowe radary na Górze Św. Anny w woj. opolskim oraz w miejscowości Użranki w woj. warmińsko-mazurskim niedaleko Mrągowa[26].

6 listopada 2020 r. podpisano umowę na modernizację sieci radarowej pomiędzy IMGW, a INSTAL WARSZAWA S.A. i LEONARDO Germany GmbH (Selex SI Gematronik). Modernizacja potrwa do 2023r[27][28][29].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Po zakończonych testach nowego radaru Szemud radar w Gdańsku zostanie wyburzony.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ METEOR 700C AND 735C WEATHER RADAR [online], electronics.leonardo.com [dostęp 2022-03-23] (ang.).
  2. ↑ 90 lat Państwowej Służby Hydrologiczno-Meteorologicznej w Polsce. Strona IMGW (dostęp 28.07.2011)
  3. ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 listopada 2008 r. w sprawie standardowych procedur zbierania i przetwarzania informacji przez państwową służbę hydrologiczno-meteorologiczną oraz państwową służbę hydrogeologiczną (Dz.U. z 2008 r. nr 225, poz. 1501) (uznane za uchylone).
  4. ↑ Sieć radarów POLRAD – charakterystyka i znaczenie dla pilotów | dlapilota.pl [online], dlapilota.pl [dostęp 2022-06-03] (pol.).
  5. ↑ Rozwój meteorologii radarowej w Polsce | Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowy Instytut Badawczy [online], www.imgw.pl [dostęp 2022-05-17].
  6. ↑ POLRAD i PERUN – integracja danych [online], Obserwator [dostęp 2023-12-05] (pol.).
  7. ↑ a b Radar w Pastewniku z widokiem. Wszystkie 10 radarów już działa po modernizacji
  8. ↑ Zakończenie pracy radaru w Legionowie - 1500C [online], Facebook [dostęp 2022-05-16] (pol.).
  9. ↑ a b Rozpoczęcie prac budowlanych radaru na Mazurach. Wymiana radaru Legionowo.
  10. ↑ a b c Modernizacja sieci radarów meteorologicznych POLRAD – stan aktualny | Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowy Instytut Badawczy [online], www.imgw.pl [dostęp 2022-09-23].
  11. ↑ Redakcja, Trwa renowacja radaru meteorologicznego Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej na lotnisku w Jasionce [online], Rzeszów Nasze Miasto, 19 października 2022 [dostęp 2022-10-22] (pol.).
  12. ↑ a b c Modernizacja stan na 1 marca 2023 r. [online], instalwaw.com.pl [dostęp 2023-03-03].
  13. ↑ Radar Użranki [online], 12 maja 2022.
  14. ↑ a b Radar przy Górze św. Anny już na ukończeniu. Radar Użranki już gotowy i zwiększa bezpieczeństwo tego regionu.
  15. ↑ a b Pastewnik gotowy na wymianę
  16. ↑ IMGW-PIB rozpoczyna budowę nowego radaru meteorologicznego | Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowy Instytut Badawczy [online], www.imgw.pl [dostęp 2022-12-02].
  17. ↑ Radio Opole, Trwa budowa radaru meteorologicznego na Górze św. Anny. Prace zakończą się jesienią [online], Trwa budowa radaru meteorologicznego na Górze św. Anny. Prace zakończą się jesienią, 6 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-18] (pol.).
  18. ↑ Patrycja Leszczyk, Radar na Górze świętej Anny przykryty kopułą. To była skomplikowana operacja [online], Opolska360, 15 października 2023 [dostęp 2023-10-15] (pol.).
  19. ↑ Radar Brzuchania stan budowy na początek lipca 2023r.
  20. ↑ Tomasz Smuga, Na Pomorzu powstanie nowy radar meteorologiczny. Zostanie wybudowany w gminie Szemud [online], Wejherowo Nasze Miasto, 15 lutego 2023 [dostęp 2023-03-18] (pol.).
  21. ↑ W gminie Szemud powstanie radar meteorologiczny [online], nadmorski24.pl [dostęp 2023-06-18].
  22. ↑ Pod Gdańskiem powstał kolejny radar meteorologiczny.
  23. ↑ Ustawa z dnia 25 maja 2017 r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1381)
  24. ↑ Marcin Gajda: Interpelacja nr 13366 w sprawie dotyczącej uwag do ustawy o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych. sejm.gov.pl, 2017-08-01. s. 1-2. [dostęp 2023-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-01)].
  25. ↑ Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz.U. z 1994 r. nr 89, poz. 414)
  26. ↑ Modernizacja sieci radarów meteorologicznych POLRAD / POLRAD Weather Radar Modernization – Biuletyn Informacji Publicznej. [dostęp 2019-11-01].
  27. ↑ Instal – Aktualności – Radary meteorologiczne dla IMGiW – podpisanie umowy. instalwaw.com.pl. [dostęp 2020-12-11].
  28. ↑ Radary meteorologiczne – pierwsze roboty budowlane [online], www.instalwaw.com.pl [dostęp 2022-03-23].
  29. ↑ Modernizacja sieci POLRAD [online], Obserwator [dostęp 2022-05-19] (pol.).

Literatura[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=POLRAD&oldid=73319297”