Piestrzenica infułowata
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
piestrzenica infułowata |
| Nazwa systematyczna | |
| Gyromitra infula (Schaeff.)Quél. Enchir. fung. (Paris): 272 (1886) | |
.jpg)
Piestrzenica infułowata (Gyromitra infula (Schaeff.) Quèl.) – gatunek grzybów z rodziny krążkownicowatych (Discinaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Gyromitra, Discinaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1774 r. Schaeffer nadając mu nazwę Helvella infula. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1886 r. Quélet, przenosząc go do rodzaju Gyromitra[1].
Synonimów nazwy naukowej ma ok. 20. Niektóre z nich[2]:
- Helvella infula Schaeff. 1774
- Physomitra infula (Schaeff.) Boud. 1907
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Nieregularnie pofałdowany z dwiema, rzadziej z trzema lub czterema skierowanymi ku górze, odwrotnie tutkowatymi fałdami, nadającemu mu wygląd infuły; ciemnokasztanowaty lub czerwonobrązowy[3]. W szczególnie korzystnych warunkach owocnik (kapelusz wraz z trzonem) może osiągnąć wysokość nawet do 20 cm, z reguły jednak jest dużo mniejszy[4].
Biały; zwykle jednakowej grubości na górze i na dole, nieraz spłaszczony, rozdęty u szczytu, a u podstawy trochę sfałdowany i zwężony; za młodu pełny, później komorowaty i pusty[3].
Biały, łamliwy, o niewyraźnym smaku i zapachu[5].
Podłużnie eliptyczne, gładkie, bezbarwne, o rozmiarach 18-24 × 7,5-9 μm[6].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony na wymarcie[7].
Rośnie w lasach iglastych, przeważnie pojedynczo na pniakach i na leżącym w ziemi drewnie, zdarza się także w wyższych strefach górskich[3]. Częściej występuje w górach[6]. Jej owocniki pojawiają się dość późno, dopiero późnym latem i jesienią[4].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Saprotrof. Piestrzenica infułowata uważana jest za jadalną, lecz z powodu rzadkości występowania powinna być oszczędzana. Nie można wykluczyć, że zawiera gyromitrynę[3].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Podobna jest piestrzenica kasztanowata (Gyromitra esculenta), ma jednak bardziej mózgowato pofałdowany kapelusz i występuje tylko wczesną wiosną.
Prawie nierozróżnialna makroskopowo jest piestrzenica pośrednia (Gyromitra ambigua). Zazwyczaj jest mniejsza, ciemniejsza i posiada fioletowo - brązowe zabarwienie, ale pewność daje tylko analiza mikroskopowa. Jest bardzo rzadka i objęta częściową ochroną gatunkową[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2013-11-12]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2015-12-16]. (ang.).
- ↑ a b c d Edmund Garnweidner, Hertha Garnweidner, Alicja Borowska, Alina Skirgiełło: Grzyby : przewodnik do poznawania i oznaczania grzybów Europy Środkowej. Warszawa: MUZA SA, 2006. ISBN 83-7319-976-4.
- ↑ a b Till R. Lohmeyer, Ute Kũnkele: Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie. Warszawa: 2006. ISBN 978-1-40547-937-0.
- ↑ Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Gyromitra ambigua [online], grzyby.pl [dostęp 2019-04-14].