Piewik podolski
| Cicadetta concinna | |||
| (Germar, 1821) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
piewik podolski | ||
| Synonimy | |||
| |||
Piewik podolski[1], piewik pstroskrzydły[1], cykada podolska[2] (Cicadetta concinna) – gatunek pluskwiaka z rodziny piewikowatych. Zamieszkuje siedliska kserotermiczne Eurazji. W Polsce znany z trzech stanowisk, objęty ścisłą ochroną gatunkową.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Pluskwiak o ciele długości od 16 do 20 mm i rozpiętości skrzydeł od 43 do 50 mm[2][3]. Podstawowe ubarwienie ma czarnobrązowe z gliniastożółtym spodem, zwykle żółtobrązową tarczką i czerwonawym obrzeżeniem tergitów odwłoka[3]. Wierzchołki przednich skrzydeł odznaczają się przydymionymi żyłkami, tworzącymi zygzakowaty wzór[2]. Śródtułów ma szerokość około 5,3 mm. Wieczkowate wyrostki (operculi) zatułowia samca są ku środkowi ciała szeroko rozpłaszczone. Genitalia samca różnią się od tych u pokrewnego piewika gałązkowca szerokim wyrostkiem brzuszno-bocznym pygoforu oraz edeagusem o niepółksiężycowatej podstawie i nieco tylko przekraczającym połowę długości pygoforu wyrostku[3].
Biologia[edytuj | edytuj kod]
Jaja składane są w tkankach roślin zielnych. Wyklute larwy schodzą do ziemi, gdzie żywią się, ssąc soki z korzeni roślin dwuliściennych i wiechlinowatych. Ich rozwój trwa od 2 do 3 lat[2][1]. Owady dorosłe pojawiają się pod koniec maja i spotykane są do połowy lipca[3]. W słoneczne i ciepłe dni samce wabią samice głośnymi, słyszalnymi z odległości 10 metrów dźwiękami. Składają się na nie powtarzane naprzemiennie: ostre cykanie przypominające zegarek i głośne brzęczenie[2]. Ze względu na głosy piewika tego zalicza się do grupy kryptycznych gatunków wraz z C. macedonica i trzema gatunkami greckimi[4]. W dni pochmurne i deszczowe piewiki te kryją się pod liśćmi przylegającymi do podłoża[1].
Występowanie i zagrożenie[edytuj | edytuj kod]
Gatunek południowo-eurosyberyjski i kserotermofilny. Zamieszkuje ciepłe, nawapienne, kwieciste murawy kserotermiczne ze związku Cirsio-Brachypodion pinnati i zespołów Thalictro-Salvietum pratensis oraz Inuletum ensifoliae. Występuje na Nizinie Węgierskiej, Ukrainie, Krymie, południowej Rosji (m.in. na Nizinie Nadkaspijskiej i Kaukazie Północnym) i zachodnim Kazachstannie do 60°E. Izolowane stanowiska znajdują się w Polsce, Rumunii i rosyjskim Kraju Ałtajskim[1][2]. W Polsce występuje na trzech stanowiskach położonych w Niecce Soleckiej i na Garbie Pińczowskim[2] – przypuszczalnie stanowi relikt interglacjalny[1].
Owad ten objęty jest w Polsce ścisłą ochroną gatunkową[5], a w Polskiej czerwonej księdze zwierząt ma status narażonego na wyginięcie (VU). Zagraża mu zanikanie i zarastanie muraw, w związku z czym zasiedlane przez niego stanowiska wymagają stosowania zabiegów ochrony czynnej[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Jacek Szwedo: Cicadetta podolica (Eichwald, 1830). [w:] Polska czerwona księga zwierząt. Bezkręgowce [on-line]. Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie. [dostęp 2017-07-14].
- ↑ a b c d e f g Michał Brodacki. Występowanie cykady podolskiej Cicadetta concinna (Germar, 1821) (Hemiptera, Cicadidae) w Polsce. „Naturalia”. 2, s. 81–88, 2014.
- ↑ a b c d Wolfgang Schedl. Taxonomie, Biologie und Verbreitung der Singzikaden Mitteleuropas (Insecta: Homoptera: Cicadidae et Tibicinidae). „Ber. nat.-med. Verein Innsbruck”. 87, s. 257–271, 2000.
- ↑ Matija Gogala, Sakis Drosopoulos, Tomi Trilar. Present status of mountain cicadas Cicadetta montana (sensu lato) in Europe. „Bulletin of Insectology”. 61 (1), s. 123 i 124, 2008. ISSN 1721-8861.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2016 r., poz. 2183). [dostęp 2017-01-16]..