Pinus taiwanensis

*Pinus taiwanensis*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	nagonasienne
Klasa	iglaste
Rząd	sosnowce
Rodzina	sosnowate
Rodzaj	sosna
Gatunek	P. taiwanensis
	Nazwa systematyczna
	Pinus taiwanensis Hayata; J. Coll. Sci. Imp. Univ. Tokyo 30(1):307. 1911
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pinus taiwanensis Hayata – gatunek drzewa iglastego z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Endemit, występuje tylko na Tajwanie (m.in. Jiayi, Yilan, Nantou, Taizhong)^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Duże drzewo o poziomych gałęziach.
Pień: Prosty, osiąga do 35 m wysokości i 80 cm średnicy. Kora spękana na małe płaty.
Liście: Równowąskie igły wyrastają po 2 na krótkopędach, mniej lub bardziej sztywne, o długości 8–11 cm, brzegiem drobnoząbkowane.
Szyszki: Szyszki nasienne podłużnie jajowate, o długości 6–7 cm. Nasiona oskrzydlone, ze skrzydełkiem o długości 15–18 mm.
Gatunki podobne: Gatunek ten odróżnia się od P. luchuensis krótszymi igłami, większą liczbą kanałów żywicznych, dłuższymi szyszkami, cieńszą korą^[6].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Dwie wiązki przewodzące w liściu. Pochewki liściowe trwałe. Przewody żywiczne w igłach przeważnie 4. Liście półokrągłe w przekroju poprzecznym^[6].

Gatunek częsty w środkowej części zasięgu na wysokościach 750–3500 m n.p.m. Często tworzy jednogatunkowe lasy porastające duże obszary.

Występuje w mieszanych lasach iglastych, najczęstszych na wysokościach 1900-2400 m n.p.m., razem z gatunkami: Chamaecyparis formosensis, C. obtusa var. formosana, Taiwania cryptomerioides, Pinus armandii var. masteriana, Picea morrisonicola^[7].

Systematyka i zmienność[edytuj | edytuj kod]

Synonimy^[5]: Pinus brevispica Hayata 1913, P. luchuensis sensu Wu 1956 non Mayr 1894, P. luchuensis subsp. taiwanensis (Hayata) D. Z. Li 1997.

Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus^[8]:

podrodzaj Pinus
- sekcja Pinus
  - podsekcja Pinus
    - gatunek P. taiwanensis

P. taiwanensis jest blisko spokrewniona z chińską sosną P. hwangshanensis i japońską P. luchuensis. Bywała traktowana przez różnych autorów jako synonim P. luchuensis lub jej podgatunek^[5]. Włączano także do tego gatunku P. hwangshanensis, których łączny zasięg obejmował wyspę Tajwan i część Chin^[9].

Zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa organizacja IUCN umieściła ten gatunek w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych, przyznając mu kategorię zagrożenia LC (least concern), czyli jest gatunkiem o niższym ryzyku wyginięcia^[4].

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Drzewa tego gatunku są ważnym źródłem drewna na Tajwanie^[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
↑ ^a ^b Y.Y. Yang Y.Y., N.N. Li N.N., T.T. Christian T.T., Pinus taiwanensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2011-09-21] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Christopher J. Earle: Pinus taiwanensis. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2011-09-21]. (ang.).
↑ ^a ^b Li Hui-Lin, Keng Hsuan: Pinaceae. W: Flora of Taiwan. 1994, s. 577.
↑ Hsieh Chang-Fu, Shen Chung-Fu, Yang Kuoh-Cheng: Introduction to the flora of Taiwan, 3: floristics, phytogeography, and vegetation. W: Flora of Taiwan. 1994, s. 14.
↑ Christopher J. Earle: Pinus. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2011-09-21]. (ang.).
↑ ^a ^b Wu i Raven, 1999, Pinus taiwanensis.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Christopher J. Earle: Pinus taiwanensis. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2011-09-21]. (ang.).
Pinus taiwanensis w bazie danych: GRIN (Germplasm Resources Information Network) na http://www.ars-grin.gov (ang.)
Pinus taiwanensis. „Flora of China”. Vol. 4, 1999. Wu Zhengyi, Peter H. Raven, Hong Deyuan (red.). Beijing: Science Press; St. Louis: Missouri Botanical Garden. [dostęp 2011-09-21]. (ang.).
Flora of Taiwan. Huang Tseng-Chieng (red. nacz.). Wyd. 2. Cz. 1. Tajpej: Editorial Committee of the Flora of Taiwan, 1994. ISBN 957-9019-52-5.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[christenhusz2011-3] M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).

[iucn-4] Y.Y. Yang Y.Y., N.N. Li N.N., T.T. Christian T.T., Pinus taiwanensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2011-09-21] (ang.).

[Gymn2-5] Christopher J. Earle: Pinus taiwanensis. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2011-09-21]. (ang.).

[FloraTaiwan1994-577-6] Li Hui-Lin, Keng Hsuan: Pinaceae. W: Flora of Taiwan. 1994, s. 577.

[FloraTaiwan1994-14-7] Hsieh Chang-Fu, Shen Chung-Fu, Yang Kuoh-Cheng: Introduction to the flora of Taiwan, 3: floristics, phytogeography, and vegetation. W: Flora of Taiwan. 1994, s. 14.

[Gymn-8] Christopher J. Earle: Pinus. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2011-09-21]. (ang.).

[Wu-Raven1999-9] Wu i Raven, 1999, Pinus taiwanensis.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]