Marcelo Zammenhoff
| Prawdziwe imię i nazwisko |
Piotr Wygachiewicz |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
1970 |
| Zawód |
performer, |
| Lata aktywności |
od 1992 |
Marcelo Zammenhoff, właśc. Piotr Wygachiewicz, również Marcelo[1][2] (ur. 1970 w Łodzi[3]) – polski artysta, twórca sztuki wideo, fotografii oraz elektro-instalacji, performer, muzyk eksperymentalny i animator kultury[3]. Działacz na rzecz zwiększania dostępności pracowni twórczych, zwłaszcza dla młodych artystów[3].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Uznany artysta (jego prace są w zbiorach MSN w Warszawie i MS w Łodzi)[4][5], choć nie skończył żadnej szkoły artystycznej (w latach 1991-1993 studiował na ASP w Łodzi)[potrzebny przypis]. Dyplom z fotografii szkoły policealnej obronił w 1991 r.[brak potwierdzenia w źródle][6] Dorastał w Ciechocinku. W 1992 założył Teatr Elektryczny[7], a w 1996 – grupę filmową Plazma TV, oraz galerię Xylolit w Łodzi (w latach 1995–1996). Wygachiewicz jest również autorem awangardowych programów: „Telewizja Atlantyda” (TVP2, 1993–1994) oraz inicjatorem[8] i dyrektorem artystycznym Festiwalu (Święta) Myśli Cyfrowej Cyfroteka (od 2020)[potrzebny przypis][9][10].
Na początku lat 90. XX wieku, w Łodzi, był prekursorem muzyki z gatunku postindustrialnego live-electronic. W ramach tego gatunku powołał do życia grupy performersko-muzyczne[11][12]:
- F.P.Z (działającej w latach 1987–1989)
- Morris Generativ (działającej w latach 1989–1993)
- Protoplazma (działającej w latach 1993–2003)
- E-1 (ok. 1996, początkowo E-1500, projekt solowy)
- Mikrowafle (od 2003)
- Throbbing Wafle (od 2009).
- Psie Kłaki (od 2015)
- BYT (od 2022)
Marcelo jest autorem terminów takich, jak psycho-trance czy Prokadencja (w tym również współzałożyciel Ośrodka Działań Twórczych Forum Fabricum – 1998–2005, siedziby Prokadencji). Stworzył elektro-instalacje, wykorzystujące światło jarzeniowe i świecące diody i dał w okolicach 1990 roku kilkanaście performance’ów w kraju i za granicą. Jest autorem drukowanej w odcinkach (w miesięczniku Kartki), niedokończonej powieści futurystycznej Ziemia – Moskwa. W 2009 otrzymał główną nagrodę za film Wielki powrót Antosia, w konkursie kanału Kino Polska na remake pierwszego polskiego filmu fabularnego Antoś po raz pierwszy w Warszawie z 1908[13].
Wraz z pojawieniem się w 2020 antologii 30 lat polskiej sceny techno[14], często wymieniany, jako pionier i prekursor polskiego rave (również w wielu innych publikacjach wydawniczych, jak i sztukach teatralnych[15], posługujących się cytatami Marcelo Zammenhoffa). W 2024 wszedł na ekrany pełnometrażowy film dokumentalny RAVE (w reż. Ł.Rondudy i D.Nickela), w którym jest on jednym z głównych bohaterów, konfrontującym się z nowym pokoleniam kontynuatorów tradycji rave.
Działalność artystyczna
[edytuj | edytuj kod]
- 1987: 3 koncerty-performance grupy Fioletowe Płyny Zdrowotne, 'Remont' i 'Stodoła', Warszawa
- 1992: 'AVE', Arnhem, Holandia
- 1993: Muzeum Artystów, Łódź
- 1993: Meine Wohnung, festiwal 'Obskurei', Düsseldorf, Niemcy
- 1994: 'Moda Media', Teatr Jaracza, Łódź
- 1995: 'Moda Media', Teatr Jaracza, Łódź
- 1996: wystawa autorska (malarstwo, grafika, obiekty), galeria Xylolit, Łódź
- 1996: Wir besseren die Situation, akcja, Berlin, Niemcy
- 1997: Sonax-3, lunapark, Łódź
- 2004: koncert poetycki (Mikrowafle + aktorzy), 'Brunonalia', synagoga, Klimontów
- 2005: Wolność na sprzedaż, Pl.Wolności, Łódź
- 2007: Gryzol, projekt uliczny MySpace, Łódź
- 2008: koncert Mikrowafli na otwarcie Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Warszawa
- 2009: Throbbing Wafle: Birth, 'Audio Art', Teatr Muzyczny, Gdynia
- 2010: Światła Leningradu, galeria C.K. Rondo, Łódź
- 2010: Dane z czarnych skrzynek, podwórko klubu Jazzga, Łódź
- 2011: Throbbing Wafle: Death, Galeria Manhattan, Łódź
- 2012: Mit i melancholia[16][17], Muzeum Współczesne, Wrocław
- 2012: Między ludyzmem a absurdem, wystawa autorska, Galeria Manhattan, Łódź
- 2014: Humanoid, wystawa zbiorowa, galeria Konduktorownia (Zachęta), Częstochowa
- 2014: Ghetto XXI, Zielona Granica, wystawa zbiorowa[18], Monopolis, Łódź
- 2014: Katastrofa rozszerzona, wystawa autorska, galeria RE:MEDIUM, Łódź
- 2015: Słońce nad Lehistanem, wystawa autorska, galeria Wozownia[19], Toruń
- 2015: Niewygodny Komunikat, videopomnik polskich lektorów, praca sfinansowana przez NCK (premiera na Wro Biennale 2015)
- 2016: 140 bpm, wystawa zbiorowa MSN
- 2017: Syrena herbem twym zwodnicza, wystawa zbiorowa na otwarcie nowej siedziby MSN nad Wisłą
- 2017: Nie jestem już psem, wystawa zbiorowa, Muzeum Śląskie[20], Katowice
- 2021: Archiwum Regresywne[21], autorska retrospekcja fotograficzna w ramach Fotofestiwalu w Łodzi
- 2021: Neon Mewa, komin przy ul.Tuwima 10 w Łodzi, nagroda w konkurcie Przecieki Sztuki[22]
- 2023: Nowa Koncepcja Pokoju na Świecie, galeria UKos (J.Kosałki), Wrocław
Filmografia
[edytuj | edytuj kod]- 1989: Anomalia (8 mm) – video-art
- 1999: Orędzie na rok 1999 (VHS) – video-art
- 2003: Porwanie Fafika I
- 2003: Porwanie Fafika II
- 2003: Dwie wieże – eksperyment przestrzenny – video-art
- 2004: Porwanie Fafika III – dramat kryminalny
- 2005: Misja Kiki – lalkowy (główna nagroda Heyah)
- 2006: Problem pana Leona – dokument (II nagroda festiwalu w Krotoszynie)
- 2008: Huragan w Łodzi – paradokument
- 2009: Wielki powrót Antosia (nagroda główna stacji Kino Polska)
- 2011: Ukraiński Nawigator – video-art (premiera: Muzeum Współczesne, Wrocław)
- 2024: RAVE (reż. Ł. Ronduda, D.Nickel) - jako bohater filmu dokumentalnego o polskiej kulturze rave
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Medal 600-lecia Łodzi (2023)[23].
Kontrowersje
[edytuj | edytuj kod]24 kwietnia 2023 rozpoczął się proces sądowy przeciwko artyście – sprawa dotyczy ekspozycji zorganizowanej przez Marcelo Zamenhoffa podczas 20. edycji Fotofestiwalu w czerwcu 2021[24]. Wystawa „Archiwum regresywne” składała się w części z prac z cyklu „Wagina polska”. Ta część przeznaczona była tylko dla osób pełnoletnich i składała się z fotografii kobiecych narządów płciowych w zestawieniu z symbolami religijnymi i narodowymi, m.in. z wizerunkami Lecha Kaczyńskiego, Bronisława Komorowskiego, Jana Pawła II, Matki Boskiej, różańca oraz flagi Polski[24][25]. Prokuratura, powiadomiona przez Agnieszkę Wojciechowską van Heukelom, zarzuciła artyście obrazę uczuć religijnych i publiczne znieważanie symboli narodowych[24]. Zdaniem autora, cykl „Wagina polska” jest „ironiczną i satyryczną krytyką polskich wad i przywar”[24]. Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu (współorganizator Fotofestiwalu) w wydanym oświadczeniu podało, że nie było informowane przez organizatorów o planowanej wystawie Marcelo Zamenhoffa, ani o jej treści i nie finansowało także tej części festiwalu[25]. We wrześniu 2023 sąd podjął decyzję o warunkowym umorzeniu postępowania (na okres 2 lat) i zasądził symboliczne zadośćuczynienie (w kwocie tysiąca złotych) oraz przeprosiny dla jednej osoby[26]. 19 kwietnia 2024 Sąd Apelacyjny w Łodzi potrzymał wyrok pierwszej instancji[27][28].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Marcelo Zammenhoff. artmuseum.pl. [dostęp 2023-09-15].
- ↑ Piotr Wygachiewicz w bazie filmpolski.pl [dostęp 2023-05-01]
- ↑ a b c Filmoteka: Marcelo Zammenhoff. Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (artmuseum.pl). [dostęp 2023-05-01].
- ↑ Marcelo Zammenhoff [online], zasoby.msl.org.pl [dostęp 2024-06-19] (pol.).
- ↑ Filmoteka - Marcelo Zammenhoff - Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie [online], artmuseum.pl [dostęp 2024-06-19] (pol.).
- ↑ Regresja industrialna oddala marzenia (Regresja industrialna zabija marzenia) [online], zasoby.msl.org.pl [dostęp 2024-06-20] (pol.).
- ↑ Teatr Elektryczny: 'Córka nasza - brylant w sercu' [online], zasoby.msl.org.pl [dostęp 2024-06-19].
- ↑ Cyfrowe święto po 20 latach, czyli Cyfroteka 2020 (z notatek kuratora) — SZUM [online], magazynszum.pl [dostęp 2024-06-20] (pol.).
- ↑ Portal, Festiwal Myśli Cyfrowej - CYFROTEKA już po raz czwarty [online], Dzisiaj w Łodzi - Z Ostatniej Chwili Wiadomości Łódź - TuLodz.pl, 10 stycznia 2020 [dostęp 2024-06-20] (pol.).
- ↑ Marcelo Zammenhoff [online], Konteksty [dostęp 2024-06-19].
- ↑ Marcelo Zammenhoff [online], Konteksty [dostęp 2024-02-23] (ang.).
- ↑ ZŁUDNOŚĆ NOWOCZESNOŚCI [online], Kalejdoskop kulturalny regionu łódzkiego [dostęp 2024-02-23] (pol.).
- ↑ Magdalena Komborska, Marcelo Zammenhoff [online], www.artysci-lodzkie.pl [dostęp 2024-02-23] (pol.).
- ↑ 30 lat polskiej sceny techno | Radosław Tereszczuk Łukasz Krajewski Artur Wojtczak [online], Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 17 czerwca 2024 [dostęp 2024-06-17] (pol.).
- ↑ https://nowy.pl/spektakle/moj-pierwszy-rave/
- ↑ MIT I MELANCHOLIA – Muzeum Współczesne Wrocław [online] [dostęp 2024-06-22] (pol.).
- ↑ Wystawa "Mit i melancholia" [online], Culture.pl [dostęp 2024-06-22] (pol.).
- ↑ Getto XXI w Monopolis (foto) – Plaster Łódzki [online], plasterlodzki.pl [dostęp 2024-06-24] (pol.).
- ↑ Wystawa Słońce nad Lehistanem. Marcelo Zammenhoff [online], ownetic.com [dostęp 2024-06-24] (pol.).
- ↑ n, Nie jestem już psem [online], Muzeum Śląskie, 7 kwietnia 2017 [dostęp 2024-06-22] (pol.).
- ↑ Otwarcie wystawy: Marcelo Zammenhoff, ARCHIWUM REGRESYWNE [online], Fotofestiwal 2021 [dostęp 2024-06-22] (pol.).
- ↑ Neon Mewa w Łodzi. Nowy neon świeci na kominie nad dawną fabryką! [online], whitemad.pl [dostęp 2024-06-18] (pol.).
- ↑ Pierwsze medale z okazji 600-lecia Łodzi rozdane! – Muzeum Miasta Łodzi [online], muzeum-lodz.pl [dostęp 2023-06-25].
- ↑ a b c d Wiesław Pierzchała: Kontrowersyjna wystawa z wizerunkami Jana Pawła II i Matki Boskiej na tle waginy. Proces autora zaczął się w sądzie w Łodzi. Co mu grozi?. [w:] dzienniklodzki.pl [on-line]. Polska Press Sp. z o.o., 24 kwietnia 2023. [dostęp 2023-05-01].
- ↑ a b Katarzyna Matczak: Marcelo Zamenhoff stanął przed sądem. Grożą mu 2 lata pozbawienia wolności . [w:] lodz.tvp.pl [on-line]. Telewizja Polska SA, 2023-04-24. [dostęp 2023-05-01].
- ↑ Michał Solarz: Zakończył się proces Marcelo Zamenhoffa. Telewizja Polska SA, 2023-09-14. [dostęp 2024-03-02].
- ↑ Robert Grześkowiak: Marcelo Zammenhoff obraził uczucia religijne. Ale posłanka PiS nie jest pokrzywdzona?. [w:] lodz.wyborcza.pl [on-line]. Agora SA, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-26].
- ↑ Serweryn Potentas: „Wagina Polska” ponownie na wokandzie. Marcelo Zammenhoff skazany prawomocnym wyrokiem. [w:] radiolodz.pl [on-line]. Radio Łódź, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-26].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- tekst Krzysztofa Jureckiego
- wystawa 'Mit i melancholia' w Muzeum Współczesnym we Wrocławiu [martwy link]
- artykuł o pracowniach dla artystów w Dzienniku Łódzkim (2010-12-25)
- rozstrzygnięcie konkursu Kino Polska. kinopolska.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-07)].
- wywiad z artystą w Gazecie Konopnej (28.01.2008) [martwy link]
- wystawa fotograficzna w ramach Fotofestiwalu 2011 w Łodzi
- informacja o wystawie L-Und, Czas Kultury (5/2011) (wersja archiwalna)
- wystawa retrospektywna "L-UND", Galeria Manhattan, Łódź, 06-07/2011
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- strona zespołu Mikrowafle (nieaktualizowana od 2011 roku)
- Marcelo Zammenhoff: Kilka słów w sprawie pracowni dla artystów. Regionalny Kongres Kultury (kongres-kultury.pl). [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-01)].
- strona festiwalu Cyfroteka