Przełęcz Karpowska
| Państwo | |
|---|---|
| Wysokość |
753[1] m n.p.m. |
| Pasmo | |
| Sąsiednie szczyty |
Bukowa Kopa i góra Czernik |
Położenie na mapie Sudetów  | |
 50°23′57,10″N 16°50′31,94″E/50,399194 16,842206
| |
Przełęcz Karpowska (753 m n.p.m.) – przełęcz górska w południowo-zachodniej Polsce w Sudetach Wschodnich w Górach Złotych na granicy z Czechami.
Położenie i opis[edytuj | edytuj kod]
Przełęcz położona jest na granicy z Czechami, na obszarze Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego, w południowo-wschodniej części pasma Gór Złotych, około 4,5 km na południowy wschód od centrum Lądka Zdroju[1].
Przełęcz stanowi wyraźne, rozległe i zalesione obniżenie, płytko wcinające się w południową część grzbietu Gór Złotych o niesymetrycznych i łagodnie nachylonych skrzydłach oraz średnio stromych podejściach[1]. Oś przełęczy przebiega na kierunku NW-SE. Przełęcz oddziela wzniesienie Bukowa Kopa położonego po północnej stronie od wzniesienia Czernik położonego po południowej stronie przełęczy[1]. Podłoże przełęczy tworzą gnejsy gierałtowskie należące do jednostki geologicznej metamorfiku Lądka i Śnieżnika pokryte niewielką warstwą młodszych osadów z okresu zlodowaceń plejstoceńskich[1]. Najbliższe otoczenie przełęczy porośnięte jest lasem świerkowym regla dolnego z niewielką domieszką drzew liściastych[1]. W dolnej części przełęczy po wschodniej stronie położona jest czeska miejscowość Nové Vilémovice a po zachodniej stronie Lądek Zdrój. Przez przełęcz prowadzi droga lokalna[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Przełęcz w średniowieczu odgrywała już ważną rolę w komunikacji pomiędzy ziemią kłodzką a Śląskiem, Czechami i Morawami. W przeszłości przez przełęcz prowadził stary trakt handlowy uważany za odnogę Solnej Drogi, która z czasem stała się jedną z ważniejszych dróg handlowych[1]. Traktu handlowego na Przełęczy Karpowskiej strzegł Zamek Karpień, położony na pobliskim wzniesieniu Karpiak[1]. Do końca XVIII wieku była to bardzo uczęszczana droga.
Przed 1945 r. przełęcz miała strategiczne znaczenie i stanowiła naturalną drogą wyjścia na wschód z Kotliny Kłodzkiej. Po II wojnie światowej przez przełęcz, wzdłuż granicy państwowej prowadził szeroki zaorany pas graniczny[2]. Do 1945 roku na przełęczy funkcjonowało niewielkie przejście graniczne zwane Domki Czarnogórskie (niem Schwarzeberg Häuser, czes. Černy Kůt)[1]. Przejście zrewitalizowano dopiero w 2004 roku[3]. Obecnie Przełęcz Karpowska (753 m n.p.m) należy do ważniejszych przełęczy leżących na terenie gminy Lądek Zdrój.
Szlaki komunikacyjne[edytuj | edytuj kod]
Przez przełęcz prowadzi lokalna droga łącząca Lądek Zdrój i Stronie Śląskie z Javorníkiem, droga jest zamknięta dla ruchu samochodów.
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Przez przełęcz przechodzą piesze szlaki turystyczne[4]:
zielony z Przełęczy Gierałtowskiej do Przełęczy Lądeckiej.
niebieski - po czeskiej stronie z Javorník do Travná.
Na terenie przełęczy znajduje się okazała wiata dla turystów.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 17: Góry Złote. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1993, s. 180. ISBN 83-85773-01-0.
- ↑ Pas drogi granicznej
- ↑ Architektura krajobrazu - Góry Złote str.9-10
- ↑ Mapa turystyczna. [dostęp 2018-06-08].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Mapa turystyczna, Ziemia Kłodzka, skala 1:60 000, Wyd. ExpressMap, Warszawa 2005 r. ISBN 83-8811-29-45.
- Marek Staffa, Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 17 Góry Złote, Wydawnictwo I-BIS, Wrocław 1993, ISBN 83-85773-01-0.
- Masyw Śnieżnika, Góry Bialskie, Góry Złote, Krowiarki, mapa w skali 1:40 000, Wydawnictwo "Plan", Wrocław 2006, ISBN 83-60180-51-2.