Saki (rodzaj)
| Pithecia | |||
| Desmarest, 1804[1] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – saki białolica (P. pithecia) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
saki | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Simia pithecia Linnaeus, 1766 | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Saki[3] (Pithecia) – rodzaj ssaków naczelnych z podrodziny saki (Pitheciinae) w rodzinie sakowatych (Pitheciidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w lasach północnej i centralnej Ameryki Południowej[4][5][6].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała samic 32,3–54 cm, samców 28,5–57 cm, długość ogona samic 32,8–50 cm, samców 34–57 cm; masa ciała samic 1,4–2,5 kg, samców 1,4–3,5 kg[5][7].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj zdefiniował w 1804 roku francuski zoolog Anselme Gaëtan Desmarest w słowniku Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle[1]. Na gatunek typowy Desmarest wyznaczył (absolutna tautonimia) saki białolicą (P. pithecia).
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Pithecia: epitet gatunkowy Simia pithecia Linnaeus, 1766; gr. πιθηκος pithēkos „małpa”[8].
- Yarkea: lokalna nazwa yarké lub yarqué dla saki białolicej, zaadaptowana przez Buffona w 1789 roku[9]. Gatunek typowy: Simia leucocephala Audebert, 1797 (= Simia pithecia Linnaeus, 1766).
Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]
Do rodzaju należą następujące gatunki[10][7][4][3]:
- Pithecia monachus (É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1812) – saki szara
- Pithecia hirsuta Spix, 1823
- Pithecia inusta Spix, 1824
- Pithecia milleri J.A. Allen, 1914 – saki kolumbijska
- Pithecia napensis Lönnberg, 1938
- Pithecia cazuzai Marsch, 2014
- Pithecia aequatorialis Hershkovitz, 1987 – saki równikowa
- Pithecia isabela Marsch, 2014
- Pithecia irrorata J.E. Gray, 1842 – saki nagolica
- Pithecia vanzolinii Hershkovitz, 1987 – saki samotna
- Pithecia albicans J.E. Gray, 1860 – saki białostopa
- Pithecia pithecia (Linnaeus, 1766) – saki białolica
- Pithecia chrysocephala I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1850 – saki złotolica
Taksony o nieznanym lub wątpliwym zastosowaniu (nomen dubium)[11]:
- Pithecia capillamentosa Spix, 1823
- Pithecia guapo Schinz, 1844
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b A.G. Desmarest: Tableaux méthodiques d’Histoire naturelle. W: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l’agriculture, à l’économie rurale et domestique, à la médecine, etc. Par une société de naturalistes et d’agriculteurs. T. 24. Paris: Chez Deterville, 1804, s. 8. (fr.).
- ↑ R.P. Lesson: Species des mammifères bimanes et quadrumanes; suivi d’un mémoire sur les Oryctéropes. Paris: J.B. Baillière, 1840, s. 176. (fr.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 42. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 202–208. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b S.F. Ferrari, L.M. Veiga, L.P. Pinto, L.K. Marsh, R.A. Mittermeier & A.B. Rylands: Family Pitheciidae (Titis, Sakis and Uacaris). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 475–477. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Pithecia. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-07].
- ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 131–135. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 539.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 712.
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-13]. (ang.).
- ↑ J.S. Zijlstra: Pithecia. Hesperomys project. [dostęp 2022-11-22]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).