Bitwa pod Lwowem (1695)

Bitwa pod Lwowem

wojna polsko-turecka 1683-1699 wojna Osmanów z Ligą Świętą
{{{opis grafiki}}}
Czas	{{{czas}}}
Miejsce	Lwów
Terytorium	Podole
Przyczyna	najazd tatarski na Rzeczpospolitą
Wynik	zwycięstwo Polaków
Strony konfliktu
I Rzeczpospolita Imperium osmańskie Chanat krymski
Dowódcy
Stanisław Jan Jabłonowski Schebas Girej
Siły
ok. 4 000 żołnierzy oraz ochotnicy 8–12 tys. Tatarów
Straty
400 ludzi 400 ludzi
Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|}

{{Wojna infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | commons = | czas = | współrzędne = | opis grafiki = Nieznane pola: "data" oraz "opis".

Szablon:Wojna polsko-turecka 1683-1699 Bitwa pod Lwowem – starcie zbrojne, które miało miejsce w dniach 11–12 lutego 1695 roku podczas wojny polsko-tureckiej (1683–1699) toczonej w ramach wojny Turcji z Ligą Świętą (Austrią, Polską, Wenecją, Państwem Kościelnym, Rosją).

Opis wydarzeń

Na początku 1695 roku Tatarzy przeprowadzili kolejny najazd na ziemie Rzeczypospolitej, którego celem była próba sterroryzowania Polski i zmuszenia jej do zawarcia separatystycznego pokoju z Osmanami.

Tatarzy wyruszyli 18 stycznia z Budziaku, a prowadził ich Szlakiem Kuczmańskim kałga sułtan Szehbaz Girej, syn chana Selima I.

Tatarzy pod wodzą Schebasa Gireja (oraz Jałasa Agi, Sahadeta i Kazego Gireja) w sile 8-12 tysięcy ordyńców (Nogajów i Tatarów krymskich) przełamali 29 stycznia polską blokadę Kamieńca Podolskiego dostarczając tzw. zachar (czyli transport żywności) do wygłodzonej twierdzy, następnie ruszyli dalej, mijając 8 lutego miasto Złoczów. Ku powszechnemu zaskoczeniu armia krymska szła zwartą kolumną prosto na Lwów, wbrew swemu obyczajowi nie rozpuszczając po drodze żadnych zagonów.

W tym czasie zaskoczony hetman wielki Stanisław Jabłonowski na wieść o pojawieniu się Tatarów wydał zarządzenia mobilizacyjne i przystąpił do pospiesznej koncentracji wojsk pod Lwowem, dzięki czemu zdołał pod miastem zgromadzić około 4 tys. żołnierzy.

Tatarzy, chcąc wykorzystać zaskoczenie, wbrew swym zwyczajom podchodząc pod miasto nie podpalili okolicznych wsi. Będąc blisko celu Tatarzy dowiedzieli się od złapanego szlachcica o koncentracji polskich wojsk, postanowili więc zaatakować Lwów od północy. Tak postępując, swoim nagłym pojawieniem się 11 lutego naprawdę zaskoczyli Polaków, a ułatwieniem był fakt, że w tym czasie we Lwowie odbywały się huczne zabawy na magnackich weselach.

Tatarzy po nieudanych atakach na most częścią sił obeszli stanowiska polskie na przedmieściach, zmuszając zagrożone otoczeniem wojsko polskie do cofnięcia się pod same mury Lwowa. Odwrót przyniósł Polakom znaczące straty, a duża grupa Tatarów zdołała wedrzeć się do samego miasta. Sytuacja stała się dramatyczna, toteż na mury i baszty ruszyły tłumy mieszczan i okolicznych chłopów. Strzelano do Tatarów nie tylko z broni ręcznej, ale także z hakownic i śmigownic. Doszło do zażartych walk, które trwały do 12 lutego. Polska kawaleria musiała walczyć z Tatarami w wąskich uliczkach. Za murami klasztorów spieszona jazda prowadziła ogień wymierzony w napastników.

Tatarów wyparto ze Lwowa dzięki zorganizowanemu przeciwnatarciu, w którym znaczącą rolę odegrali uzbrojeni w cepy chłopi. Uderzeniem cepa zwalonych zostało kilkunastu Tatarów, którzy potem dostali się do niewoli. Źle czujący się w zabudowaniach najeźdźcy zostali wyrzuceni z miasta. Orda podjęła jeszcze próby opanowania Lwowa z innej strony, jednak bez powodzenia.

Straty polskie, nie licząc strat wśród ochotników, wyniosły ok. 400 żołnierzy i były prawdopodobnie porównywalne z tatarskimi.

Dopiero w drodze powrotnej orda rozpuściła tradycyjne zagony, plądrując wsie i biorąc jasyr. Gdy droga powrotna stała się udręką z powodu zimna i głodu, brańców bezlitośnie wymordowano.

Generalnie najazd tatarski był zupełnie nieudany, a powrotna droga przez pokryty pustyniami i śniegami Budziak naraziła Tatarów na te same udręki, jakich doznawały wojska polskie w trakcie wypraw na Mołdawię. W drodze powrotnej Tatarzy stracili dużą ilość koni. Generalnie nie bitwa, a ciężkie warunki atmosferyczne, jakie panowały w odwrocie, zadały ordzie bardzo ciężkie straty – już w okolicach Okopów Świętej Trójcy większość Tatarów wracała pieszo.

Wyprawa tatarska, która miała zmusić Polskę do zawarcia pokoju, zakończyła się katastrofą.

Bibliografia

• Leszek Podhorodecki, Chanat krymski, Książka i Wiedza, Warszawa 1987, s. 231-232, ISBN 83-05-11618-2.