Sobór św. Michała Archanioła w Lidzie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
merytoryczne, źródła/przypisy |
drobne merytoryczne, Wikizacja |
||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
|data zamknięcia = 1957 |
|data zamknięcia = 1957 |
||
|aktualne przeznaczenie = czynna świątynia prawosławna |
|aktualne przeznaczenie = czynna świątynia prawosławna |
||
|data zniszczenia = |
|data zniszczenia = 1842 |
||
|zniszczona przez = |
|zniszczona przez = pożar |
||
|data odbudowy = |
|data odbudowy = 1855 |
||
|data reaktywacji = 1996 |
|data reaktywacji = 1996 |
||
|poprzednie wyznanie = prawosławne ( |
|poprzednie wyznanie = [[Kościół łaciński|rzymskokatolickie]] (1824-1842);<br/>prawosławne (1855–1919);<br/>[[Kościół łaciński|rzymskokatolickie]] (1919–1957) |
||
|fundator = |
|fundator = |
||
|plan świątyni = |
|plan świątyni = |
||
| Linia 79: | Linia 79: | ||
Sobór znajduje się przy ulicy Sowieckiej. |
Sobór znajduje się przy ulicy Sowieckiej. |
||
Do Lidy zakon pijarów sprowadził w 1756 roku starosta lidzki Ignacy Scipio del Campo wraz z ich kolegium z Werenowa założonego z fundacji jego dziadków. Pijarzy swoją siedzibę zlokalizowali na placu przy ul. Wileńskiej zakupionym od stolnikowej pińskiej Ludwiki Godebskiej. W 1758 roku na placu tym stanął niewielki drewniany kościółek pw. św. Józefa Kalasantego oraz drewniany budynek szkoły. W ciągu następnych lat zbudowali drewniany klasztor dla 12 zakonników. Teren wkrótce został powiększony o dwa sąsiednie place dzięki darowiznom mieszczan lidzkich. W 1789 roku otrzymali od sędziego ziemskiego lidzkiego Jerzego Adamowicza otrzymali darowiznę w wysokości 20 tys. zł na budowę nowego kościoła. W 1792 roku pijarzy ukończyli budowę murowanego klasztoru. W związku z tym, że był to najsolidniejszy budynek w mieście, nocował w nim w 1797 roku car [[Paweł I]], a w 1802 roku car [[Aleksander I]]. W 1800 roku rektor kolegium i architekt ksiądz Sebastian Dąbrowski rozpoczął budowę murowanego kościoła, który doprowadził do gzymsów, jednak w z powodu braku funduszów budowa w 1805 roku została przerwana. Do prac przystąpiono ponownie w 1817 roku pod kierunkiem tego samego architekta Sebastiana Dąbrowskiego, który pełnił ówcześnie funkcję |
Do Lidy zakon pijarów sprowadził w 1756 roku starosta lidzki Ignacy Scipio del Campo wraz z ich kolegium z [[Werenowo|Werenowa]] założonego z fundacji jego dziadków. Pijarzy swoją siedzibę zlokalizowali na placu przy ul. Wileńskiej (obecnej Sowieckiej) zakupionym od stolnikowej pińskiej Ludwiki Godebskiej. W 1758 roku na placu tym stanął niewielki drewniany kościółek pw. św. Józefa Kalasantego oraz drewniany budynek szkoły. W ciągu następnych lat zbudowali drewniany klasztor dla 12 zakonników. Teren wkrótce został powiększony o dwa sąsiednie place dzięki darowiznom mieszczan lidzkich. W 1789 roku otrzymali od sędziego ziemskiego lidzkiego Jerzego Adamowicza otrzymali darowiznę w wysokości 20 tys. zł na budowę nowego kościoła. W 1792 roku pijarzy ukończyli budowę murowanego klasztoru. W związku z tym, że był to najsolidniejszy budynek w mieście, nocował w nim w 1797 roku car [[Paweł I Romanow|Paweł I]], którego za darowiznę na rzecz budowy kościoła upamiętniono łacińską tablicą umieszczoną w klasztorze, a w 1802 roku nocował w klasztorze car [[Aleksander I]]. W 1800 roku rektor kolegium i architekt ksiądz Sebastian Dąbrowski rozpoczął budowę murowanego kościoła, który doprowadził do gzymsów, jednak w z powodu braku funduszów budowa w 1805 roku została przerwana. Do prac przystąpiono ponownie w 1817 roku pod kierunkiem tego samego architekta Sebastiana Dąbrowskiego, który pełnił ówcześnie funkcję [[proboszcz]]a w [[Wawiórka|Wawiórce]], jednak śmierć architekta w 1819 roku ponownie wstrzymała prace. Do ukończenia kościoła przystąpił wiosną 1823 roku ks. rektor Kalasanty Sankowski, a prace prowadził Lejzor Dawidowicz Ciesielski z Rosieni. Budowę świątyni ukończono w 1824 roku, po czym przystąpiono do wyposażania wnętrza. Na chórze umieszczono organy pozyskane z pijarskiego kościoła w Witebsku. Tak wyposażoną świątynię 4 lipca 1825 roku poświęcił biskup prowincjał litewski ks. Izydor Sieklucki. |
||
W 1831 roku trzeba było rozebrać i odbudować wadliwie wzniesiony portyk, a w latach 1836-1837 rektor Jozofat Wojszwiłło musiał przeprowadzić gruntowny remont kościoła. W 1838 roku wyremontowano dwuskrzydłowy klasztor. W latach 1831-1832 wzniesiono ogrodzenie. Na północ od kościoła wznosiła się szkoła, a do brzegu rzeki rozciągał się ogród i sad. |
W 1831 roku trzeba było rozebrać i odbudować wadliwie wzniesiony portyk, a w latach 1836-1837 rektor Jozofat Wojszwiłło musiał przeprowadzić gruntowny remont kościoła. W 1838 roku wyremontowano dwuskrzydłowy klasztor. W latach 1831-1832 wzniesiono ogrodzenie. Na północ od kościoła wznosiła się szkoła, a do brzegu rzeki rozciągał się ogród i sad. |
||
W dniu 23 sierpnia 1842 roku pożar strawił dach i kopułę kościoła oraz zabudowania gospodarcze. Spłonęło także całe wyposażenie kościoła wraz z organami, ołtarzami i amboną. Spłonęła także biblioteka klasztorna licząca 1787 tomów. |
W dniu 23 sierpnia 1842 roku pożar strawił dach i kopułę kościoła oraz zabudowania gospodarcze. Spłonęło także całe wyposażenie kościoła wraz z organami, ołtarzami i amboną. Spłonęła także biblioteka klasztorna licząca 1787 tomów. |
||
Rosyjskie władze zaborcze nie zgodziły się na odbudowę i w 1843 roku gubernator grodzieński wydał polecenie przekazania kościoła na cerkiew, a przyległego skrzydła klasztoru na plebanię prawosławną. |
Rosyjskie władze zaborcze nie zgodziły się na odbudowę i w 1843 roku gubernator grodzieński wydał polecenie przekazania kościoła na cerkiew, a przyległego skrzydła klasztoru na plebanię prawosławną. Z adaptacją na cerkiew zwlekano i do prac przystąpiono dopiero około 1855 roku. Wyburzono przy okazji główne wschodnie skrzydło klasztoru pijarów, rozbudowując jednocześnie skrzydło północne. Odbudowano kopułę kościoła w poprzednim kształcie oraz wzniesiono nową dzwonnicę. Do 1919 roku świątynia funkcjonowała jako cerkiew św. Michała Archanioła. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę świątynia została rewindykowana przez Kościół katolicki i zwrócona w 1926 roku zakonowi pijarów. W 1928 roku wykonano remont wg projektu Józefa Zdanowicza. W 1938 roku na fasadzie umieszczono brązową tablicę ku czci [[Ludwik Narbutt|Ludwika Narbutta]], uczęszczającego do szkoły pijarów w Lidzie. Kościół przetrwał II Wojnę światową bez zniszczeń i funkcjonował do 1945 roku, gdy aresztowano ostatniego proboszcza Klemensa Mariana Czabanowskiego, zesłanego następnie do łagru. |
||
W 1958 roku kościół przekazano na siedzibę Muzeum Krajoznawczego. W 1964 roku umieszczono w nim planetarium. W 1996 roku mimo protestów miejscowych katolików władze Białorusi przekazały kościół prawosławnym. Po dokonanym w 2000 roku remoncie pełni funkcję cerkwi pw. św. Michała Archanioła. Tablicę ku czci Ludwika Narbutta, którą odsłonięto w 1989 roku usunięto z fasady i przeniesiono do muzeum<ref>Maria Kałamajska-Saeed "Kościół p.w. Św. Józefa Kalasantego i klasztor Pijarów w Lidzie" [w:]Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa wileńskiego tom III/2, Kraków 2008, s.140-151</ref> |
W 1958 roku kościół przekazano na siedzibę Muzeum Krajoznawczego. W 1964 roku umieszczono w nim planetarium. W 1996 roku mimo protestów miejscowych katolików władze Białorusi przekazały kościół prawosławnym. Po dokonanym w 2000 roku remoncie pełni funkcję cerkwi pw. św. Michała Archanioła. Tablicę ku czci Ludwika Narbutta, którą odsłonięto w 1989 roku usunięto z fasady i przeniesiono do muzeum krajoznawczego<ref>[[Maria Kałamajska-Saeed]] "Kościół p.w. Św. Józefa Kalasantego i klasztor Pijarów w Lidzie" [w:]''Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa wileńskiego'' tom III/2, Kraków 2008, s.140-151</ref> |
||
== Galeria == |
== Galeria == |
||
Wersja z 10:41, 19 sty 2016
| sobór katedralny | |||||||||||||||||||||||||||
 Widok ogólny | |||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||||||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||
| Adres |
{{{adres}}} | ||||||||||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||||||||||
| Eparchia | |||||||||||||||||||||||||||
| Katedra |
od 2014 | ||||||||||||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
8/21 listopada | ||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Białorusi  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||||||||||||||||||||||||
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building} | |||||||||||||||||||||||||||
Sobór św. Michała Archanioła w Lidzie – sobór prawosławny, od 2014 katedra eparchii lidzkiej Białoruskiego Kościoła Prawosławnego. Dawny kościół Pijarów pw. św. Józefa Kalasantego.
Sobór znajduje się przy ulicy Sowieckiej.
Do Lidy zakon pijarów sprowadził w 1756 roku starosta lidzki Ignacy Scipio del Campo wraz z ich kolegium z Werenowa założonego z fundacji jego dziadków. Pijarzy swoją siedzibę zlokalizowali na placu przy ul. Wileńskiej (obecnej Sowieckiej) zakupionym od stolnikowej pińskiej Ludwiki Godebskiej. W 1758 roku na placu tym stanął niewielki drewniany kościółek pw. św. Józefa Kalasantego oraz drewniany budynek szkoły. W ciągu następnych lat zbudowali drewniany klasztor dla 12 zakonników. Teren wkrótce został powiększony o dwa sąsiednie place dzięki darowiznom mieszczan lidzkich. W 1789 roku otrzymali od sędziego ziemskiego lidzkiego Jerzego Adamowicza otrzymali darowiznę w wysokości 20 tys. zł na budowę nowego kościoła. W 1792 roku pijarzy ukończyli budowę murowanego klasztoru. W związku z tym, że był to najsolidniejszy budynek w mieście, nocował w nim w 1797 roku car Paweł I, którego za darowiznę na rzecz budowy kościoła upamiętniono łacińską tablicą umieszczoną w klasztorze, a w 1802 roku nocował w klasztorze car Aleksander I. W 1800 roku rektor kolegium i architekt ksiądz Sebastian Dąbrowski rozpoczął budowę murowanego kościoła, który doprowadził do gzymsów, jednak w z powodu braku funduszów budowa w 1805 roku została przerwana. Do prac przystąpiono ponownie w 1817 roku pod kierunkiem tego samego architekta Sebastiana Dąbrowskiego, który pełnił ówcześnie funkcję proboszcza w Wawiórce, jednak śmierć architekta w 1819 roku ponownie wstrzymała prace. Do ukończenia kościoła przystąpił wiosną 1823 roku ks. rektor Kalasanty Sankowski, a prace prowadził Lejzor Dawidowicz Ciesielski z Rosieni. Budowę świątyni ukończono w 1824 roku, po czym przystąpiono do wyposażania wnętrza. Na chórze umieszczono organy pozyskane z pijarskiego kościoła w Witebsku. Tak wyposażoną świątynię 4 lipca 1825 roku poświęcił biskup prowincjał litewski ks. Izydor Sieklucki. W 1831 roku trzeba było rozebrać i odbudować wadliwie wzniesiony portyk, a w latach 1836-1837 rektor Jozofat Wojszwiłło musiał przeprowadzić gruntowny remont kościoła. W 1838 roku wyremontowano dwuskrzydłowy klasztor. W latach 1831-1832 wzniesiono ogrodzenie. Na północ od kościoła wznosiła się szkoła, a do brzegu rzeki rozciągał się ogród i sad.
W dniu 23 sierpnia 1842 roku pożar strawił dach i kopułę kościoła oraz zabudowania gospodarcze. Spłonęło także całe wyposażenie kościoła wraz z organami, ołtarzami i amboną. Spłonęła także biblioteka klasztorna licząca 1787 tomów.
Rosyjskie władze zaborcze nie zgodziły się na odbudowę i w 1843 roku gubernator grodzieński wydał polecenie przekazania kościoła na cerkiew, a przyległego skrzydła klasztoru na plebanię prawosławną. Z adaptacją na cerkiew zwlekano i do prac przystąpiono dopiero około 1855 roku. Wyburzono przy okazji główne wschodnie skrzydło klasztoru pijarów, rozbudowując jednocześnie skrzydło północne. Odbudowano kopułę kościoła w poprzednim kształcie oraz wzniesiono nową dzwonnicę. Do 1919 roku świątynia funkcjonowała jako cerkiew św. Michała Archanioła. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę świątynia została rewindykowana przez Kościół katolicki i zwrócona w 1926 roku zakonowi pijarów. W 1928 roku wykonano remont wg projektu Józefa Zdanowicza. W 1938 roku na fasadzie umieszczono brązową tablicę ku czci Ludwika Narbutta, uczęszczającego do szkoły pijarów w Lidzie. Kościół przetrwał II Wojnę światową bez zniszczeń i funkcjonował do 1945 roku, gdy aresztowano ostatniego proboszcza Klemensa Mariana Czabanowskiego, zesłanego następnie do łagru.
W 1958 roku kościół przekazano na siedzibę Muzeum Krajoznawczego. W 1964 roku umieszczono w nim planetarium. W 1996 roku mimo protestów miejscowych katolików władze Białorusi przekazały kościół prawosławnym. Po dokonanym w 2000 roku remoncie pełni funkcję cerkwi pw. św. Michała Archanioła. Tablicę ku czci Ludwika Narbutta, którą odsłonięto w 1989 roku usunięto z fasady i przeniesiono do muzeum krajoznawczego[1]
Galeria
-
Widok od S–W -
Wnętrze
Bibliografia
- СОБОР АРХИСТРАТИГА МИХАИЛА. Кафедральный собор святого Архангела Михаила в г. Лида. (Informacje na oficjalnej stronie eparchii lidzkiej)
- ↑ Maria Kałamajska-Saeed "Kościół p.w. Św. Józefa Kalasantego i klasztor Pijarów w Lidzie" [w:]Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa wileńskiego tom III/2, Kraków 2008, s.140-151