Zespół pałacowo-parkowy w Radziejowicach: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Pałac: ilustracja |
→Pałac: drobne merytoryczne |
||
| Linia 9: | Linia 9: | ||
== Pałac == |
== Pałac == |
||
W [[XV wiek|XV]] wieku, obok istniejącego obecnie pałacu klasycystycznego z XIX wieku, wznosiła się wieża mieszkalna, będąca siedzibą rodu [[Radziejowscy|Radziejowskich]]. Nieopodal wieży, na początku XVII wieku wojewoda łęczycki [[Stanisław Radziejowski (wojewoda łęczycki)|Stanisław Radziejowski]], polecił zbudować wczesnobarokowy pałac z umieszczoną w elewacji długą arkadową galerią z widokiem na ogród. W czasie największej świetności Radziejowic, gdy zarządzał nimi Stanisław Radziejowski bywał tu król [[Zygmunt III Waza]], a od 22 do 25 listopada 1632 roku przebywał król [[Władysław IV Waza]]. Królowi towarzyszyła małżonka, a także [[Jakub Zadzik]], biskup chełmiński i kanclerz wielki królestwa, Maksymilian Przerębski, kasztelan sieradzki, Paweł Sapieha, podkanclerzy Wielkiego Księstwa Litewskiego, Mikołaj Daniłowicz, skarbnik królestwa. W pałacu przebywał także później [[Jan III Sobieski]]. |
W [[XV wiek|XV]] wieku, obok istniejącego obecnie pałacu klasycystycznego z XIX wieku, wznosiła się wieża mieszkalna, będąca siedzibą rodu [[Radziejowscy|Radziejowskich]]. Nieopodal wieży, na początku XVII wieku wojewoda łęczycki [[Stanisław Radziejowski (wojewoda łęczycki)|Stanisław Radziejowski]], polecił zbudować wczesnobarokowy pałac z umieszczoną w elewacji długą arkadową galerią z widokiem na ogród. W czasie największej świetności Radziejowic, gdy zarządzał nimi Stanisław Radziejowski bywał tu król [[Zygmunt III Waza]], a od 22 do 25 listopada 1632 roku przebywał król [[Władysław IV Waza]]. Królowi towarzyszyła małżonka, a także [[Jakub Zadzik]], biskup chełmiński i kanclerz wielki królestwa, Maksymilian Przerębski, kasztelan sieradzki, Paweł Sapieha, podkanclerzy Wielkiego Księstwa Litewskiego, Mikołaj Daniłowicz, skarbnik królestwa. Kolejnej rozbudowy dokonał Hieronim Radziejowski, a po nim Michał Radziejowski, za którego czasów dokonano modernizacji założenia architektonicznego. W pałacu przebywał także później [[Jan III Sobieski]]. |
||
Obecną postać pałac otrzymał na przełomie [[XVIII wiek|XVIII]] i [[XIX wiek|XIX]] wieku po klasycystycznej przebudowie dokonanej staraniem [[Kazimierz Krasiński|Kazimierza Krasińskiego]], oboźnego koronnego, według projektu [[Jakub Kubicki|Jakuba Kubickiego]]. Wtedy też powstał ganek kolumnowy z tarasem przed wejściem głównym. Rozbudowę zespołu pałacowego kontynuował później [[Józef Wawrzyniec Krasiński]], za którego sprawą wokół pałacu powstał istniejący do dziś park krajobrazowy i odbudowano w [[Neogotyk|stylu neogotyckim]] zameczek, będący pozostałościami dawnej wieży Radziejowskich. W ciągu następnych dekad Radziejowice odwiedzali ludzie kultury – m.in. [[Juliusz Kossak]], [[Henryk Sienkiewicz]], [[Lucjan Rydel (poeta)|Lucjan Rydel]], [[Jarosław Iwaszkiewicz]], [[Józef Chełmoński]], [[Stanisław Masłowski]]. |
Obecną postać pałac otrzymał na przełomie [[XVIII wiek|XVIII]] i [[XIX wiek|XIX]] wieku po klasycystycznej przebudowie dokonanej staraniem [[Kazimierz Krasiński|Kazimierza Krasińskiego]], oboźnego koronnego, według projektu [[Jakub Kubicki|Jakuba Kubickiego]]. Wtedy też powstał ganek kolumnowy z tarasem przed wejściem głównym. Rozbudowę zespołu pałacowego kontynuował później [[Józef Wawrzyniec Krasiński]], za którego sprawą wokół pałacu powstał istniejący do dziś park krajobrazowy i odbudowano w [[Neogotyk|stylu neogotyckim]] zameczek, będący pozostałościami dawnej wieży Radziejowskich. W ciągu następnych dekad Radziejowice odwiedzali ludzie kultury – m.in. [[Juliusz Kossak]], [[Henryk Sienkiewicz]], [[Lucjan Rydel (poeta)|Lucjan Rydel]], [[Jarosław Iwaszkiewicz]], [[Józef Chełmoński]], [[Stanisław Masłowski]]. |
||
W czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] pałac został zajęty przez Niemców na szpital dla żołnierzy, a następnie zdewastowany przez żołnierzy [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]]. Po |
W czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] pałac został zajęty przez Niemców na szpital dla żołnierzy, a następnie zdewastowany przez żołnierzy [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]]. Po przeprowadzeniu reformy rolnej w 1945 roku dobra Krasińskich przejęło państwo, a w 1950 roku Ministerstwo Kultury i Sztuki, które powierzyło je Muzeum Narodowemu na składnicę muzealną. W 1956 roku pozostałości radziejowickiego majątku stały się własnością Warszawskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki i postanowiono wówczas utworzyć w pałacu Dom Pracy Twórczej. Z tego powodu w latach 1956-1964 prowadzone były prace remontowe, pod nadzorem architekta Jacka Cydzika. W trakcie restauracji na dachu umieszczono dodatkowe okna, co zaburzyło bryłę pałacu. Dach pokryto blachą, w miejsce położonej na nim wcześniej czerwonej dachówki ceramicznej. Dom Pracy Twórczej funkcjonuje od 1965 roku. Obecnie często bywają tam pisarze, publicyści, aktorzy, filmowcy, muzycy i plastycy. Stałymi bywalcami Radziejowic był m.in. [[Jerzy Waldorff]]. W 2002 roku wykonano remont elewacji. |
||
Pałac był wielokrotnie wykorzystywany do organizacji koncertów muzycznych i do wykładów [[Szkoła Wajdy|Szkoły Wajdy]]. W 2015 i 2016 roku był miejscem pobytu uczestniczek programu [[Projekt Lady]]. |
Pałac był wielokrotnie wykorzystywany do organizacji koncertów muzycznych i do wykładów [[Szkoła Wajdy|Szkoły Wajdy]]. W 2015 i 2016 roku był miejscem pobytu uczestniczek programu [[Projekt Lady]]. |
||
== Zameczek == |
== Zameczek == |
||
W murach tego obiektu znajdują się pozostałości najstarszej siedziby rodu Radziejowskich, która miała formę wieży obronnej. Wieża została rozbudowana w 1512 roku przez [[Mikołaj Radziejowski|Mikołaja Radziejowskiego]], gdy został wojewodą płockim. Po umieszczenie głównej siedziby w nowym pałacu, Zameczek popadł w ruinę, do czasu, gdy na |
W murach tego obiektu znajdują się pozostałości najstarszej siedziby rodu Radziejowskich, która miała formę wieży obronnej. Wieża została rozbudowana w 1512 roku przez [[Mikołaj Radziejowski|Mikołaja Radziejowskiego]], gdy został wojewodą płockim. Po umieszczenie głównej siedziby w nowym pałacu, Zameczek popadł w ruinę, do czasu, gdy na pocz. XIX wieku na polecenie [[Józef Wawrzyniec Krasiński|Józefa Wawrzyńca Krasińskiego]] architekt [[Jakub Kubicki]] odbudował w 1802 roku ruinę w stylu neogotyckim<ref>J. Frycz, ''Restauracja i konserwacja zabytków architektury w Polsce w latach 1795-1918'', Warszawa 1975, s. 27</ref>. Na elewacji wmurowano też wtedy fragmenty starszej kamieniarki i herbów poprzednich właścicieli Radziejowic, co uchroniło te elementy przed zniszczeniem i rozproszeniem. W XIX wieku zbudowano też galerię łączącą "Zameczek" z pałacem. Obecnie jest to budowla mieszcząca pałacową kuchnię i dwa historyczne apartamenty wyposażone w dawne meble i obrazy. |
||
== Dwór == |
== Dwór == |
||
W parku znajduje się niewielki dworek – dawna siedziba administratora [[folwark]]u - o typowej architekturze szlacheckiej. Po 1970 roku podczas przebudowy obiekt został pozbawiony tynków i zmieniono formę ganku wejściowego. Mieści się tam współcześnie 12 pokoi hotelowych i mały salonik z fortepianem. Na miejscu samego folwarku znajduje się natomiast [[XIX wiek|XIX]]-wieczna [[kuźnia]], zaadaptowana na salę konferencyjną. |
W parku znajduje się niewielki dworek – dawna siedziba administratora [[folwark]]u - o typowej architekturze szlacheckiej. Po 1970 roku podczas przebudowy obiekt został pozbawiony tynków i zmieniono formę ganku wejściowego, upodabniając go do pierwotnej formy. Mieści się tam współcześnie 12 pokoi hotelowych i mały salonik z fortepianem. Na miejscu samego folwarku znajduje się natomiast [[XIX wiek|XIX]]-wieczna [[kuźnia]], zaadaptowana na salę konferencyjną. |
||
== Kuźnia == |
== Kuźnia == |
||
| Linia 33: | Linia 33: | ||
== Park == |
== Park == |
||
Obecny park zaczęto kształtować w 1817 roku w formie krajobrazowego [[Park angielski|parku angielskiego]], wg projektu francuskiego pułkownika Aleksandra d’Alphonce’a de Saint Omer. Na terenie parku znajdują się wpisane na listę [[pomnik przyrody|pomników przyrody]] aleja lipowa i aleja jesionowa oraz okaz [[miłorząb dwuklapowy|miłorzębu dwuklapowego]]. W 2 połowie XX wieku rozpoczęto prezentować w nim rzeźby. |
Obecny park o powierzchni 26 ha zaczęto kształtować w 1817 roku w formie krajobrazowego [[Park angielski|parku angielskiego]], wg projektu francuskiego pułkownika Aleksandra d’Alphonce’a de Saint Omer. Na terenie parku znajdują się wpisane na listę [[pomnik przyrody|pomników przyrody]] aleja lipowa i aleja jesionowa oraz okaz [[miłorząb dwuklapowy|miłorzębu dwuklapowego]]. W 2 połowie XX wieku rozpoczęto prezentować w nim rzeźby. W parku znajduje się Wielki Staw i Mały Staw zasilane wodami rzeczki Pisia-Gągolina. |
||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
* {{cytuj stronę| url = http://www.palacradziejowice.pl/ | tytuł = Oficjalna strona Domu Pracy Twórczej w Radziejowicach | data dostępu = 2011-07-29 | autor = | opublikowany = | data = | język =}} |
* {{cytuj stronę| url = http://www.palacradziejowice.pl/ | tytuł = Oficjalna strona Domu Pracy Twórczej w Radziejowicach | data dostępu = 2011-07-29 | autor = | opublikowany = | data = | język =}} |
||
*Barbasiewicz Maria, ''Radziejowskie Theatrum. Dzieje rezydencji'', wyd. DPT, Radziejowice 2007 |
|||
== Linki zewnętrzne == |
== Linki zewnętrzne == |
||
Wersja z 18:45, 25 mar 2019
Zespół pałacowo-parkowy w Radziejowicach – pałac w stylu klasycystycznym wraz z otaczającym go parkiem, położone we wsi Radziejowice w powiecie żyrardowskim. Od 1965 roku pełni funkcję domu pracy twórczej dla twórców kultury. Pałac mieści także sale muzealne i galerię wystaw czasowych.
Pałac
W XV wieku, obok istniejącego obecnie pałacu klasycystycznego z XIX wieku, wznosiła się wieża mieszkalna, będąca siedzibą rodu Radziejowskich. Nieopodal wieży, na początku XVII wieku wojewoda łęczycki Stanisław Radziejowski, polecił zbudować wczesnobarokowy pałac z umieszczoną w elewacji długą arkadową galerią z widokiem na ogród. W czasie największej świetności Radziejowic, gdy zarządzał nimi Stanisław Radziejowski bywał tu król Zygmunt III Waza, a od 22 do 25 listopada 1632 roku przebywał król Władysław IV Waza. Królowi towarzyszyła małżonka, a także Jakub Zadzik, biskup chełmiński i kanclerz wielki królestwa, Maksymilian Przerębski, kasztelan sieradzki, Paweł Sapieha, podkanclerzy Wielkiego Księstwa Litewskiego, Mikołaj Daniłowicz, skarbnik królestwa. Kolejnej rozbudowy dokonał Hieronim Radziejowski, a po nim Michał Radziejowski, za którego czasów dokonano modernizacji założenia architektonicznego. W pałacu przebywał także później Jan III Sobieski.
Obecną postać pałac otrzymał na przełomie XVIII i XIX wieku po klasycystycznej przebudowie dokonanej staraniem Kazimierza Krasińskiego, oboźnego koronnego, według projektu Jakuba Kubickiego. Wtedy też powstał ganek kolumnowy z tarasem przed wejściem głównym. Rozbudowę zespołu pałacowego kontynuował później Józef Wawrzyniec Krasiński, za którego sprawą wokół pałacu powstał istniejący do dziś park krajobrazowy i odbudowano w stylu neogotyckim zameczek, będący pozostałościami dawnej wieży Radziejowskich. W ciągu następnych dekad Radziejowice odwiedzali ludzie kultury – m.in. Juliusz Kossak, Henryk Sienkiewicz, Lucjan Rydel, Jarosław Iwaszkiewicz, Józef Chełmoński, Stanisław Masłowski.
W czasie II wojny światowej pałac został zajęty przez Niemców na szpital dla żołnierzy, a następnie zdewastowany przez żołnierzy Armii Czerwonej. Po przeprowadzeniu reformy rolnej w 1945 roku dobra Krasińskich przejęło państwo, a w 1950 roku Ministerstwo Kultury i Sztuki, które powierzyło je Muzeum Narodowemu na składnicę muzealną. W 1956 roku pozostałości radziejowickiego majątku stały się własnością Warszawskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki i postanowiono wówczas utworzyć w pałacu Dom Pracy Twórczej. Z tego powodu w latach 1956-1964 prowadzone były prace remontowe, pod nadzorem architekta Jacka Cydzika. W trakcie restauracji na dachu umieszczono dodatkowe okna, co zaburzyło bryłę pałacu. Dach pokryto blachą, w miejsce położonej na nim wcześniej czerwonej dachówki ceramicznej. Dom Pracy Twórczej funkcjonuje od 1965 roku. Obecnie często bywają tam pisarze, publicyści, aktorzy, filmowcy, muzycy i plastycy. Stałymi bywalcami Radziejowic był m.in. Jerzy Waldorff. W 2002 roku wykonano remont elewacji.
Pałac był wielokrotnie wykorzystywany do organizacji koncertów muzycznych i do wykładów Szkoły Wajdy. W 2015 i 2016 roku był miejscem pobytu uczestniczek programu Projekt Lady.
Zameczek
W murach tego obiektu znajdują się pozostałości najstarszej siedziby rodu Radziejowskich, która miała formę wieży obronnej. Wieża została rozbudowana w 1512 roku przez Mikołaja Radziejowskiego, gdy został wojewodą płockim. Po umieszczenie głównej siedziby w nowym pałacu, Zameczek popadł w ruinę, do czasu, gdy na pocz. XIX wieku na polecenie Józefa Wawrzyńca Krasińskiego architekt Jakub Kubicki odbudował w 1802 roku ruinę w stylu neogotyckim[1]. Na elewacji wmurowano też wtedy fragmenty starszej kamieniarki i herbów poprzednich właścicieli Radziejowic, co uchroniło te elementy przed zniszczeniem i rozproszeniem. W XIX wieku zbudowano też galerię łączącą "Zameczek" z pałacem. Obecnie jest to budowla mieszcząca pałacową kuchnię i dwa historyczne apartamenty wyposażone w dawne meble i obrazy.
Dwór
W parku znajduje się niewielki dworek – dawna siedziba administratora folwarku - o typowej architekturze szlacheckiej. Po 1970 roku podczas przebudowy obiekt został pozbawiony tynków i zmieniono formę ganku wejściowego, upodabniając go do pierwotnej formy. Mieści się tam współcześnie 12 pokoi hotelowych i mały salonik z fortepianem. Na miejscu samego folwarku znajduje się natomiast XIX-wieczna kuźnia, zaadaptowana na salę konferencyjną.
Kuźnia
Budynek był dawniej zwany Hamerownią i powstał na początku XIX wieku podczas przebudowy majątku przez rodzinę Krasińskich. Wyremontowany w latach 80. XX wieku. Obecnie służy jako miejsce warsztatów artystycznych, konferencji oraz bankietów[2].
Willa Szwajcarska
W latach 60. XX wieku na terenie zespołu pałacowo-parkowego powstała także tzw. "Willa Szwajcarska"; mieści ona zaplecze administracyjne i pokoje gościnne. Podczas bduowy gmachu odkryto mury wcześniejszej budowli istniejącej w tym miejscu, jednak nie zostały one wyeksponowane[3].
Czworaki
Budynki przeznaczone do 1945 roku dla służby pałacowej. Obecnie mieszczą dwupoziomowe apartamenty.
Park
Obecny park o powierzchni 26 ha zaczęto kształtować w 1817 roku w formie krajobrazowego parku angielskiego, wg projektu francuskiego pułkownika Aleksandra d’Alphonce’a de Saint Omer. Na terenie parku znajdują się wpisane na listę pomników przyrody aleja lipowa i aleja jesionowa oraz okaz miłorzębu dwuklapowego. W 2 połowie XX wieku rozpoczęto prezentować w nim rzeźby. W parku znajduje się Wielki Staw i Mały Staw zasilane wodami rzeczki Pisia-Gągolina.
Bibliografia
- Oficjalna strona Domu Pracy Twórczej w Radziejowicach. [dostęp 2011-07-29].
- Barbasiewicz Maria, Radziejowskie Theatrum. Dzieje rezydencji, wyd. DPT, Radziejowice 2007
Linki zewnętrzne
- Radziejowice – galeria zdjęć. [dostęp 2011-07-29].
- ↑ J. Frycz, Restauracja i konserwacja zabytków architektury w Polsce w latach 1795-1918, Warszawa 1975, s. 27
- ↑ Kuźnia [online], Pałac Radziejowice, 17 lutego 2015 [dostęp 2019-03-25] (pol.).
- ↑ Willa Szwajcarska [online], Pałac Radziejowice, 28 kwietnia 2015 [dostęp 2019-03-25] (pol.).