Galindowie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy |
drobne merytoryczne, ilustracja |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Plik:Baltic Tribes circa 1200 ad.png|right|250px|thumb|Plemiona Bałtów ok. [[1200]] roku]] |
[[Plik:Baltic Tribes circa 1200 ad.png|right|250px|thumb|Plemiona Bałtów ok. [[1200]] roku]] |
||
[[Plik:Mapa prus.svg|mały|250x250px|Podział plemienny Prus w XIII wieku]] |
|||
'''Galindowie''' – [[plemię]] [[Bałtowie|bałtyjskie]] zamieszkujące tereny obecnych [[Mazury|Mazur]], w nieokreślonym obszarze pomiędzy dzisiejszym [[Olsztyn]]em i [[Szczytno|Szczytnem]] a południowo-zachodnimi krańcami [[Litwa|Litwy]]. Okres bytowania Galindów na tych terenach datuje się na około [[V wiek p.n.e.|V w. p.n.e.]] – [[XIII wiek|XIII w. n.e.]], a ich ziemie jeszcze później nazywane były [[Galindia|Galindią]]. |
'''Galindowie''' – [[plemię]] [[Bałtowie|bałtyjskie]] zamieszkujące tereny obecnych [[Mazury|Mazur]], w nieokreślonym obszarze pomiędzy dzisiejszym [[Olsztyn]]em i [[Szczytno|Szczytnem]] a południowo-zachodnimi krańcami [[Litwa|Litwy]]. Okres bytowania Galindów na tych terenach datuje się na około [[V wiek p.n.e.|V w. p.n.e.]] – [[XIII wiek|XIII w. n.e.]], a ich ziemie jeszcze później nazywane były [[Galindia|Galindią]]. |
||
Wersja z 16:04, 23 sie 2019
Galindowie – plemię bałtyjskie zamieszkujące tereny obecnych Mazur, w nieokreślonym obszarze pomiędzy dzisiejszym Olsztynem i Szczytnem a południowo-zachodnimi krańcami Litwy. Okres bytowania Galindów na tych terenach datuje się na około V w. p.n.e. – XIII w. n.e., a ich ziemie jeszcze później nazywane były Galindią.
Od nazwy plemienia pochodzi też nazwa Wielkiej Puszczy (Puszcza Galindzka) kompleksu leśnego odgradzającego Prusy od Litwy i Mazowsza, który w XIII wieku był praktycznie bezludny.
Pierwsze wzmianki o Galindach można znaleźć w kronikach Klaudiusza Ptolemeusza[1] i Piotra z Dusburga. W czasie Wędrówki Ludów w połowie pierwszego tysiąclecia n.e., być może grupa Galindów, jako sprzymierzeniec germańskich Gotów i Wandalów wyruszyła na Rzym.
Według przekazów ustnych Galindowie zamieszkiwali głównie tereny podmokłe i bagniste, co miało pozwolić na uniknięcie najazdów ze strony innych plemion. Na takich terenach Galindowie budowali prawdopodobnie drewniane chaty stawiane na palach wbijanych w bagno. Z takich samych pali budowali też ścieżki, tzw. kūlgrindy, które prowadziły przez najbardziej niebezpieczne odcinki bagien. Do osady Galindów prowadziło zazwyczaj kilkanaście takich ścieżek, z czego tylko kilka było ukończonych. Reszta ścieżek urywała się nagle w środku bagna, przez co oddziały innych plemion często nie mogły dotrzeć do osad Galindów.
Nie do końca jasny jest schyłek plemienia Galindów. Według jednej z wielu legend Galindowie zostali wymordowani przez Jaćwingów, którzy najechali ich tereny podczas zimy (gdy łatwiej było przedostać się przez bagna). Wojownicy mieli zostać wymordowani, natomiast kobiety i dzieci zostały wzięte w niewolę i zasymilowane. Według innej legendy, niemal wszyscy mężczyźni zginęli wcześniej podczas walk z Polakami, a Jaćwingowie zastali w osadach tylko kobiety i dzieci. Znane są również przekazy, jakoby to Krzyżacy mieli przyczynić się do ostatecznego upadku Galindów. Według źródeł krzyżackich Galindia była bezludna już przed opanowaniem jej terenów przez Zakon.
Zobacz też
- Puszcza Galindzka
- Galindia
- język galindyjski
- grupa olsztyńska
- Golad` (plemię o etymologicznie identycznej nazwie w Rosji)
Przypisy
- ↑ Galindowie, (Ptolomeusz II w.) – nazwę wywodzi się od wyrazu lit. galas "koniec", (jęz. pruski – galindis 'koniec', galion 'umarły, martwy', gallans 'śmiertelny', golis 'zgon') miała ona oznaczać to samo co ros. украинец tj. (prusu zemes) gale gyvenas" (= "człowiek mieszkający na krańcu – "ukrainiec (ziemi pruskiej)" op. cit. Gerullis, Kazimierz Buga [w:] Aleksander Gieysztor. Studia historica. PWN. 1958 str. 38; Gerard Labuda. Dzeje Zakonu Krzyżackiego w Prusach. 1987. str. 52; Forma spolonizowana Golen(t)z = Golędź (Jerzy Nalepa), pojawia się w 1254 r. Lud 'Golad`', czyli Golędź nad rzeką Protwą, dopływem Oki, jeszcze w XII w., zob. Wiatycze. Nazwa jako toponim znana jest w różnych częściach Prus.; "Galindia, Golędź; balt.-slaw., lit. gãlas, lett. gals »Rand, Ende«, also »die am Ende (der Herrschaft) sitzenden Leute". Hanswilhelm Haefs. Polen. 2008.