Stara Synagoga w Wieliczce
 nr rej. A-570 z 20.11.1987
| |
 Stara Synagoga w Wieliczce (2012) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość |
Wieliczka |
| Budulec |
murowana |
| Data budowy |
połowa XVIII wieku |
| Data likwidacji | |
| Tradycja |
ortodoksyjna |
| Obecnie |
nie pełni żadnych funkcji, zamknięta dla zwiedzających |
Położenie na mapie Wieliczki  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wielickiego  | |
Położenie na mapie gminy Wieliczka  | |
 49°58′41,131″N 20°03′02,938″E/49,978092 20,050816
| |
Stara Synagoga w Wieliczce – synagoga znajdująca się w Wieliczce przy ulicy Wiejskiej 11. Jest najstarszą spośród zachowanych wielickich synagog.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Synagoga została zbudowana w połowie XVIII wieku po zachodniej stronie centrum żydowskiej osady na Klaśnie, w historycznych granicach Sierczy. Po raz pierwszy została zaznaczona na planach fortyfikacyjnych Wieliczki z lat 1777-1779. Podczas II wojny światowej hitlerowcy zdewastowali wnętrze synagogi.
Po zakończeniu wojny budynek przeznaczono na magazyn i taką funkcję pełnił on do początku XXI w. Po II wojnie światowej zlikwidowano stropy i ocalałe dekoracje oraz załamano dach. W 1980 roku przeprowadzono remont zabezpieczający synagogę, m.in. położono stropodach na konstrukcji stalowej oraz skotwiono ściany. Obecnie budynek jest nieużywany i zamknięty dla zwiedzających. Mimo podstawowego zabezpieczenia budowlanego w postaci izolacji fundamentów i odprowadzenia wody opadowej obecny stan techniczny synagogi jest bardzo zły.
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Murowany z kamienia łamanego i cegły, jednoprzestrzenny i orientowany budynek synagogi wzniesiono na planie prostokąta. Do dnia dzisiejszego na zewnątrz nad zamurowanym oknem od wschodu zachowały się resztki dekoracji sztukatorskiej, a we wnętrzu fragmenty malowanych inskrypcji hebrajskich i ornamentów roślinnych oraz fragmenty dekoracji sztukatorskiej. Wnęka po Aron ha-kodesz została zamurowana.
Synagoga jest obiektem, który stanowi wartość zabytkową. Została ona wpisana do krajowego rejestru zabytków nieruchomych pod numerem A-570 w dniu 20 listopada 1987 roku.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Stara Synagoga w Wieliczce na portalu Wirtualny Sztetl