Starmachów Groń
 Widok z Jaworzyny Porębskiej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
747 m n.p.m. |
Położenie na mapie Gorców  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°36′11,4″N 20°04′48,0″E/49,603167 20,080000
| |
Starmachów Groń (747 m)[1], Starmachowski Groń[2][3], Starmachowa Góra[4] – wzniesienie w północno-zachodniej części Gorców, w miejscowości Poręba Wielka w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim, w gminie Niedźwiedź[1].
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Nazwa wzniesienia pochodzi od zamożnego rodu góralskiego Starmachów z Poręby Wielkiej, którzy byli właścicielami szeregu ról i łąk położonych na jego stokach. Maciej Starmach był w drugiej połowie XVIII w. nieformalnym przywódcą miejscowej ludności, zwanym w dokumentach „Mojżeszem chłopstwa porębskiego”[2].
Opis szczytu[edytuj | edytuj kod]
Starmachów Groń stanowi zakończenie długiego grzbietu, odchodzącego od Czoła Turbacza w kierunku północnym i schodzącego przez Kopieniec, Turbaczyk, Basielkę i Groń (766 m) ku zbiegowi potoków Porębianka i Konina. Dominuje od strony wschodniej nad centrum zabudowań Poręba Wielka, a od strony północnej nad zabudowaniami Koninek[1].
Starmachów Groń jest porośnięty lasem, podobnie, jak jego stoki południowo-zachodnie, z których spływają do Koninki trzy potoki. Stoki północno-zachodnie natomiast są w większości bezleśne, zajęte przez pola uprawne. Spływa z nich Maciejkowy Potok i jego dopływy. U północnych podnóży wypływa potok Starmachów[1].
Na wschód, niedaleko Starmachowskiego Gronia znajduje się Czechowa Góra (705 m)[4].
Związki z Władysławem Orkanem[edytuj | edytuj kod]
W południowo-wschodnim kierunku od wierzchołka Starmachowskiego Gronia, pod wzgórzem Pustka znajduje się dom rodzinny piewcy Gorców, poety i powieściopisarza Władysława Orkana (muzeum Orkanówka)[3]. W powieści Władysława Orkana pt. Komornicy, jedną z bohaterek jest Satrowa[5], której potomkowie do dziś zamieszkują na Starmachowskim Groniu.
Szlaki turystyki pieszej[edytuj | edytuj kod]
Szlak prowadzi po wschodniej stronie Starmachowskiego Gronia[3].
Niedźwiedź – Orkanówka – Łąki – Turbaczyk – Spalone – Czoło Turbacza – Turbacz. Odległość 10,8 km, suma podejść 970 m, suma zejść 240 m, czas przejścia 3 godz. 25 min, z powrotem 2 godz. 20 min[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2022-01-06].
- ↑ a b Józef Nyka, Gorce. Przewodnik, Sport i Turystyka, 1965.
- ↑ a b c d Gorce. Mapa turystyczna 1: 50 000, Kraków: Compass, 2007, ISBN 83-89472-59-7.
- ↑ a b Geoportal. Mapa topograficzna 1:10 000 [online] [dostęp 2021-12-17].
- ↑ Władysław Orkan, Komornicy i opowiadania wybrane, Warszawa 1975, s. 132.