Stoposkoczek grzebykopalcy
| Paradipus ctenodactylus[1] | |||
| (Vinogradov, 1929) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
Paradipus | ||
| Gatunek |
stoposkoczek grzebykopalcy | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
Stoposkoczek grzebykopalcy[5] (Paradipus ctenodactylus) – gatunek ssaka z podrodziny skoczki (Dipodinae) w obrębie rodziny skoczkowatych (Dipodidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Stoposkoczek grzebykopalcy występuje na pustyniach Kara-kum i Kyzył-kum w Turkmenistanie, w Uzbekistanie i południowym Kazachstanie[6].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1929 roku rosyjski zoolog Boris Winogradow nadając mu nazwę Scirtopoda ctenodactyla[3]. Holotyp pochodził z Repetek, w Turkmenistanie[7]. Jedyny żyjący współcześnie przedstawiciel rodzaju stoposkoczek[5] który opisał w 1930 roku również Boris Winogradow[2].
Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[6].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Paradipus: gr. παρα para „blisko, obok”[8]; rodzaj Dipus A.E.W. Zimmermann, 1780 (skoczek).
- ctenodactylus: gr. κτεις kteis, κτενος ktenos „grzebień”[9]; δακτυλος daktulos „palec”[10].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 140–165 mm, długość ogona 180–225 mm, długość ucha 32–40 mm, długość tylnej stopy 75–84 mm; masa ciała 112–185 g[11].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Stoposkoczek grzebykopalcy potrafi przemieszczać się z prędkością do 9 m/s. Wykonuje skoki o długości do 3 m, na wysokość do 1,5 m. Cechą charakterystyczną tego gatunku jest umiejętność wykonywania pionowych skoków w miejscu[4].
Stoposkoczek grzebykopalcy zasiedla tereny piaszczystych pustyń porośniętych krzewami. Kopie nory o długości do 5 m, do 3 m w głąb poniżej powierzchni terenu. Młode przychodzą na świat 2 razy do roku w miotach po 1–6 (średnio 3–4). Młode samice nie mają miotu w pierwszym roku swojego życia. Stoposkoczek grzebykopalcy chętnie zjada młode pędy krzewów (zwykle z gatunku saksauł biały), trawy i nasiona. Najprawdopodobniej nie jada pokarmów pochodzenia zwierzęcego. Gdy temperatury powietrza spadają poniżej -16 do -18 °C, hibernuje[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Paradipus ctenodactylus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b B.S. Vinogradov. On the classification of Dipodidae(Rodentia). I. Cranial and dental characters. „Известия Академии Наук СССР”. 10, s. 333, 1930. (ros. • ang.).
- ↑ a b B.S. Vinogradov. [On the classification of Dipodidae (Rodentia)]. „Doklady Akademii nauk SSSR”. 4, s. 248, 1929. (ros.).
- ↑ a b c F. Cassola, Paradipus ctenodactylus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-10-29] (ang.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 230. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 322. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Paradipus ctenodactylus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-10-29].
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 161.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 63.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 67.
- ↑ J. Michaux & G. Shenbrot: Family Dipodidae (Jerboas). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 95–96. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062 (ang.).