Szaul Berezowski

Szaul Samuel Berezowski
Data i miejsce urodzenia	5 czerwca 1908 ; Grodno
Data i miejsce śmierci	2 kwietnia 1975 ; Ramat Awiw
Instrumenty	fortepian
Zawód	kompozytor, pianista, dyrygent
Powiązania	Szymon Dżigan, Izrael Szumacher, Icyk Manger, Mordechaj Gebirtig

Szaul Samuel Berezowski, także Saul Berezowski, Seweryn Berezowski^[1] (ur. 5 czerwca 1908 w Grodnie, zm. 2 kwietnia 1975 w Ramat Awiwie) – polski kompozytor, pianista, dyrygent pochodzenia żydowskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W młodości uczył się muzyki u swojego ojca Fajwla, będącego kantorem. Gry na fortepianie uczyła go Lilia Fidelman. Ukończył studia w warszawskim konserwatorium muzycznym w 1929 r., następnie zamieszkał w Białymstoku, gdzie na scenach żydowskich teatrów akompaniował Szymonowi Dżiganowi i Izraelowi Szumacherowi, a po ich aresztowaniu Annie Nożyk^[2]. Był dyrygentem białostockiego kinoteatru „Apollo” oraz prowadził wojskową orkiestrę jazzową. Po zajęciu Białegostoku przez Armię Czerwoną, objął stanowisko kierownika teatru rozrywkowego Dżigana i Szumachera. Po II wojnie światowej przeniósł się do Łodzi, gdzie tworzył muzykę dla Państwowego Teatru Żydowskiego Idy Kamińskiej, a ponadto założył i kierował żydowskim chórem ludowym Fołks-chor, który działał przy Towarzystwie Społeczno-Kulturalnym Żydów^[2]. Ponadto był dyrygentem chóru w cerkwi św. Aleksandra Newskiego w Łodzi oraz kierował chórem Rosjan „Kalinka” w Łodzi. Założył i prowadził chór łódzkich żydowskich kooperatyw przemysłowych. W 1957 r. wyjechał do Izraela, gdzie tworzył muzykę teatralną i filmową^[2].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Berezowski miał żonę Reginę. Nie mieli dzieci^[2].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Wybrane utwory[edytuj | edytuj kod]

Unter di khurves fun Poyln(inne języki) (pod ruinami Polski), do słów Icyka Mangera,
Ikh Bin Mid (jestem zmęczony), do słów Icyka Mangera,
In geto, do słów Mordechaja Gebirtiga,
Dem Zeydns Nign (melodia dziadka),
Baym Taykh (Nad rzeką), do słów Mani Lejba(inne języki)^[3].

Muzyka filmowa[edytuj | edytuj kod]

Berezowski skomponował muzykę do filmów, m.in. takich jak:

(1947) Żydowskie osadnictwo na Dolnym Śląsku^[4]
(1947) Mir ibergewlibene (My, którzy przeżyliśmy),
(1951) Undzere kinder (Nasze dzieci)^[2],
(1966) Shnei Kuni Leml^[5].

Literatura[edytuj | edytuj kod]

W 1976 r. został wydany zbiór poezji Berezowskiego – Lider Bukh (Książka piosenek)^[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Berezowski Saul | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2023-04-19] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Berezowski Szaul Samuel – Społeczne Muzeum Żydów Białegostoku i regionu [online], jewishbialystok.pl [dostęp 2021-08-17] .
↑ Freedman Catalogue lookup: artist Berezovsky, Shaul [online], digital.library.upenn.edu [dostęp 2021-08-17] .
↑ Berezowski Saul | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2021-08-17] .
↑ שני קוני למל: CastAlbums.org [online], castalbums.org [dostęp 2021-08-17] .
↑ ShaulS. Berezovsky ShaulS., Lider bukh, [Tel-Aviv]: Aroysgegebn durkh dem gezelshafṭlekhn ḳomiṭeṭ tsu fareybiḳn dem ondenḳ fun Shaʾul Berezoṿsḳi, 1976 [dostęp 2021-08-17] .

[1] Berezowski Saul | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2023-04-19] .

[:02-2] Berezowski Szaul Samuel – Społeczne Muzeum Żydów Białegostoku i regionu [online], jewishbialystok.pl [dostęp 2021-08-17] .

[3] Freedman Catalogue lookup: artist Berezovsky, Shaul [online], digital.library.upenn.edu [dostęp 2021-08-17] .

[4] Berezowski Saul | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2021-08-17] .

[5] שני קוני למל: CastAlbums.org [online], castalbums.org [dostęp 2021-08-17] .

[6] ShaulS. Berezovsky ShaulS., Lider bukh, [Tel-Aviv]: Aroysgegebn durkh dem gezelshafṭlekhn ḳomiṭeṭ tsu fareybiḳn dem ondenḳ fun Shaʾul Berezoṿsḳi, 1976 [dostęp 2021-08-17] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]