Szorstkozarodniczka dwupiramidalnokryształkowa

Szorstkozarodniczka dwupiramidalnokryształkowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	Trechisporales
Rodzina	incertae sedis
Rodzaj	szorstkozarodniczka
Gatunek	szorstkozarodniczka dwupiramidalnokryształkowa
Nazwa systematyczna
Trechispora mollusca (Pers.) Liberta Can. J. Bot. 51(10): 1878 (1974) [1973]

Szorstkozarodniczka dwupiramidalnokryształkowa (Trechispora mollusca (Pers.) Liberta) – gatunek grzybów z rzęduTrechisporales.

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Trechispora, Incertae sedis, Trechisporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi.

Takson ten po raz pierwszy opisał w 1801 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Boletus molluscus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał Anthony E. Liberta w 1878 r.

Ma kilkanaście synonimów. Niektóre z nich:

• Cristella mollusca (Pers.) Donk 1967
• Fibuloporia mollusca (Pers.) Bondartsev & Singer 1944
• Polyporus molluscus (Pers.) Fr. 1815

Franciszek Błoński w 1896 r. podał polską nazwę żagiew miękka. Władysław Wojewoda w 2003 r. zaproponował nazwę szortkozarodniczka dwupiramidalnokryształkowa.

Morfologia

Owocnik

Jednoroczny, rozpostarty, o średnicy do 6 cm, bardzo miękki, kruchy i łatwy do oddzielenia od podłoża. Brzeg biały, często bardzo cienki, pajęczynowaty, przechodzący w ryzomorfy. Powierzchnia porów biała, kremowa do jasnosłomkowej, pory okrągłe do nieregularnych, w liczbie 2-5 na mm, z cienkimi, dojrzewającymi wyrostkami, które z wiekiem stają się poszarpane. Kontekst biały, miękki, o grubości poniżej 0,5 mm. Trama ciągła i zrosła z kontekstem, miękka i delikatna, o grubości do 1 mm. Smak łagodny.

Cechy mikroskopowe

System strzępkowy monomityczny. Strzępki subiculum cienkościenne, szkliste, często ampułowane i inkrustowane, o średnicy 2–3 µm, gęsto rozgałęzione, ze sprzążkami. Strzępki tramy podobne; te z septami często pokryte drobnymi, dwupiramidalnymi kryształami. Strzępki we włóknach lub ryzomorfach o szerokości do 6 µm z licznymi ampułkowatymi nabrzmieniami, a liczne z małymi, dwupiramidalnymi kryształami. Brak cystyd i innych sterylnych elementów hymenium. Podstawki krótkie, cylindryczne, często z niewielkim zwężeniem środkowym, 4-sterygmowe, 10–14 × 4,5–5,5 µm, ze sprzążką w podstawie. Bazydiospory jajowate do prawie kulistych, szkliste, gęsto kolczaste, nieamyloidalne, 3,5–4 × 3–3,5 µm.

Występowanie i siedlisko

Jest rozprzestrzeniony na całym świecie. W Europie jest rozprzestrzeniony na całym obszarze z wyjątkiem części południowo-wschodniej. W. Wojewoda w zestawieniu wielkoowocnikowych grzybów Polski przytacza 6 stanowisk i umieszcza go na liście gatunków rzadkich w kategorii R – gatunki potencjalnie zagrożone z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych. Bardziej aktualne, zweryfikowane stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków rzadkich, wartych objęcia ochroną.

Grzyb saprotroficzny. Rozwija się na martwym drewnie. W Polsce notowany na drewnie olszy, sosny, świerka i buka, występuje jednak także na drewnie wielu innych gatunków drzew liściastych; klon, brzoza, leszczyna, buk, topola, dąb, robinia, wierzba, jarząb. Notowany także na martwych owocnikach hubiaka pospolitego i czyreni. Powoduje białą zgniliznę drewna.

Gatunki podobne

Jest wiele podobnych gatunków grzybów o rozpostartych, kolczastych owocnikach. Trechispora mollusca rozpoznaje się głównie po małych zarodnikach, braku ciał pęcherzykowych, dużych nabrzmieniach w strzępkach subiculum i małych druzowatych kryształach, takich jak te obserwowane u Skeletocutis (szkieletnica).