Szurpek skalny

Szurpek skalny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	mchy
Klasa	prątniki
Rząd	szurpkowce
Rodzina	szurpkowate
Rodzaj	szurpek
Gatunek	szurpek skalny
	Nazwa systematyczna
	Orthotrichum rupestre Schleich. ex Schwägr.; Sp. Musc. Frond. Suppl. 1(2): 72. 1816
Synonimy
	O. sturmii Hoppe & Hornsch;
	O. sturmii Hoppe & Hornsch;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Szurpek skalny (Orthotrichum rupestre Schleich. ex Schwägr.) – gatunek mchu należący do rodziny szurpkowatych (Orthotrichaceae).

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Gatunek występuje w Europie (pogórza i góry) oraz na Kaukazie. Ponadto występuje w Himalajach, w Algierii, Boliwii i Nowej Zelandii. W Polsce dość rzadki, znajdowany w Tatrach, w okolicach Zielonej Góry oraz na Pomorzu^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Mech plagiotropowy o zbitych brunatnozielonych darniach.
Budowa gametofitu: Łodygi czerwone o długości 2-3 cm są widlasto rozgałęzione. Liście o długości 4-4,5 mm są lancetowate i zaostrzone na szczycie. Brzeg liścia jest podwinięty prawie do szczytu. Komórki blaszki liściowej są brunatne przy nasadzie liścia, wyżej są żółte. W przekroju poprzecznym na komórkach występują pojedyncze brodawki. Cienkie żebro kończy się przed szczytem liścia.
Budowa sporofitu: Puszka na bardzo krótkiej secie tylko nieznacznie wystaje ponad liście. Ma barwę jasnobrunatną i jest owalnocylindryczna. Perystom jest podwójny. Czepek owłosiony, ze szczytem o barwie czerwonej^[5].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek rośnie na głazach wapiennych i bezwapiennych^[5].

Zagrożenie i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Roślina objęta w Polsce częściową ochroną gatunkową na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 w sprawie ochrony gatunkowej roślin^[6]. W latach 2004–2014 znajdowała się pod ochroną ścisłą^[7].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2015-06-01] (ang.).
↑ Orthotrichum rupestre Schleich. ex Schwägr.. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2015-06-04]. (ang.).
↑ Ryszard Ochyra, Jan Żarnowiec, Halina Bednarek-Ochyra: Census catalogue of Polish mosses. Kraków: Polish Academy of Sciences. Institute of Botany, 2003, s. 228-229. ISBN 83-85444-84-X.
↑ ^a ^b ^c Bronisław Szafran: Mchy (Musci). T. II. Warszawa: PWN, 1961, s. 23-24.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[goffinet-2] B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2015-06-01] (ang.).

[tpl-3] Orthotrichum rupestre Schleich. ex Schwägr.. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2015-06-04]. (ang.).

[Census-4] Ryszard Ochyra, Jan Żarnowiec, Halina Bednarek-Ochyra: Census catalogue of Polish mosses. Kraków: Polish Academy of Sciences. Institute of Botany, 2003, s. 228-229. ISBN 83-85444-84-X.

[Szafran-5] Bronisław Szafran: Mchy (Musci). T. II. Warszawa: PWN, 1961, s. 23-24.

[rozp2014-6] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).

[rozp2004-7] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]