Trufla czarnozarodnikowa
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
trufla czarnozarodnikowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Tuber melanosporum Vittad. Monogr. Tuberac.: 36 (Mediolan, 1831) | |
Trufla czarnozarodnikowa, trufla perygordzka (Tuber melanosporum Vittad.) – gatunek grzybów należący do rodziny truflowatych (Tuberaceae)[1].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Tuber, Tuberaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Gatunek ten został po raz pierwszy zdiagnozowany taksonomicznie przez Carlo Vittadiniego w „Monographia Tuberacearum”[2] w 1831 r. Zaklasyfikowano tam rodzaj Tuber do sekcji Centrales rodziny Tubereae, należącej do podrzędu Angiogastrum w ówczesnej klasie Gasteromycetum. Został tam opisany m.in. jako „Difforme, angulosum, verrucis nuns majoribus, nunc minoribus polyedris muricatum, [...] Odor Fragriae, subfracidus.”[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Owocnik
Nieregularny, bulwiasty owocnik o wymiarach ok. 2–8 cm. Okrywa askokarpu jest, ciemna, pokryta graniastymi guzkami. Obłocznia ciemnofioletowoczarna, z białawym lub różowym, marmurkowatym wzorem na przekroju[4].
- Zarodniki
Elipsoidalne, o wymiarach 27–55×20–33 μm, z powierzchnią pokrytą grubymi kolcami[4].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Występowanie trufli czarnozarodnikowej potwierdzono we: Francji[5], Hiszpanii[5], Niemczech[5], Nowej Zelandii[5], Słowenii[5] i Stanach Zjednoczonych[5]. Gatunek ten rozwija się pod dębami i leszczynami, na wapiennych glebach. Wytwarza owocniki od października do lutego (w Europie).
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Grzyb mikoryzowy. Askokarpy Tuber melanosporum są jadalne. Na przełomie XIX i XX w. w Europie pozyskiwano około 1000–2000 ton owocników tego gatunku, natomiast sto lat później wartość ta spadła do 50–100 ton w sezonie. Do zbioru trufli wykorzystuje się tresowane psy, które zastąpiły wcześniej używane do tego celu świnie.
Trufla perygordzka jest używana jako grzyb przyprawowy, w celu wzbogacania potraw własnym, silnym aromatem. Jest to, obok trufli białej (piemonckiej), jeden z osiągających najwyższe ceny gatunków grzybów owocnikowych. Klasyczne dania z zastosowaniem askokarpów tej trufli to m.in.: pasztet strasburski (paté de foie gras), tournedos Rossini oraz omlet truflowy[6].
Uprawa[edytuj | edytuj kod]
W południowej Francji jest uprawiana w warunkach naturalnych, na plantacjach trufli nazywanych truffière. Jedna z polskich nazw, trufla perygordzka (także perygordska) pochodzi od francuskiego regionu Périgord, w którym często zbierało się jej owocniki[7]. Od 1987 gatunek ten uprawia się także w Nowej Zelandii, gdzie pierwsze zbiory miały miejsce w 1993. Optymalne warunki do uprawy trufli perygordzkiej obejmują: odpowiedni klimat (ciepłe lata i chłodne zimy), wysoka przepuszczalność gleby, niskie jej zakwaszenie (ponad 7,5 pH, optymalnie 7,9 pH) i dobre napowietrzenie, odpowiednią strukturę gleby (rędziny o miąższości ok. 40 cm na podstawie wapiennej), możliwość sztucznej irygacji, nieobecność przypadkowych drzew (mogących pozostawać w mikoryzie z innymi, konkurującymi z truflami, gatunkami grzybów)[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Index Fungorum. [dostęp 2013-11-12]. (ang.).
- ↑ Carlo Vittadini: Monographia Tuberacearum. 1831, s. 36.
- ↑ „[Owocniki] niekształtne, kanciaste, [pokryte] większymi lub mniejszymi wielobocznymi guzkami, [...] o poziomkowym zapachu.”.
- ↑ a b Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. Warszawa: 2006, s. 662. ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ a b c d e f GBIF: Tuber melanosporum – GBIF Portal. [dostęp 2010-01-24]. (ang.).
- ↑ a b Ian Hall. Tuber melanosporum – Périgord black truffle. „Crop & Food Research”.
- ↑ Marcus Flück: Atlas grzybów – oznaczanie, zbiór, użytkowanie. Warszawa: 1995, s. 107. ISBN 83-7175-337-3.