Wilkowyja (powiat jarociński)
52°00′30″N 17°32′35″E/52,008333 17,543056| wieś | |
 Kościół św. Wojciecha w Wilkowyi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
1559[2] |
| Strefa numeracyjna |
62 |
| Kod pocztowy |
63-200[3] |
| Tablice rejestracyjne |
PJA |
| SIMC |
0199556 |
Położenie na mapie gminy Jarocin  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu jarocińskiego  | |
| 52°00′30″N 17°32′35″E/52,008333 17,543056[1]
| |
| Strona internetowa | |
Wilkowyja – wieś sołecka w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie jarocińskim, w gminie Jarocin. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa kaliskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Powstanie wsi datuje się na 1243. We wsi, na lewym brzegu Lutyni, znajduje się nieczynny drewniany młyn wodny, który opisał Jarosław Iwaszkiewicz w opowiadaniu Młyn nad Lutynią (1946). Wilkowyja była w średniowieczu grodem kasztelańskim. W XIV-XV w. była własnością Zarembów Żerkowskich i wchodziła w skład dóbr radlińskich. W 2 poł. XV w. wieś była własnością Łodziów Bnińskich, a następnie Radlińskich, Opalińskich i Włoszakowickich. Ostatnim z Opalińskich był Piotr, wojewoda łęczycki, starosta międzyrzecki. Jego córka Ludwika w 1700 r. poślubiła Jana Kazimierza Sapiehę. Zadłużone dobra koźmińskie i radlińskie przeszły w 1791 r. w ręce hrabiego Adolfa Kalkreutha. Od rządu pruskiego odkupił je w 1840 r. szambelan króla pruskiego Władysław Radoliński. Jemu to zawdzięczamy budowę neogotyckiego kościoła w 1855 roku w miejscu istniejącego wcześniej drewnianego.
Kościół i parafia[edytuj | edytuj kod]
W centrum wsi, na skrzyżowaniu dróg wznosi się neogotycki kościół św. Wojciecha. Na fasadzie wieży herb Leszczyc (Bróg) Radolińskich - fundatorów kościoła i data budowy - 1855.
Parafia w Wilkowyja jest uważana za jedną z najstarszych w Wielkopolsce. Świadczy o tym choćby patronat św. Wojciecha, a kościoły poświęcone Wojciechowi należą do najstarszych. Pierwotny budynek sakralny zapewne drewniany, został wzniesiony w XI, najpóźniej w XII wieku. Co do tego panuje zgoda wśród historyków. Natomiast jest rzeczą wątpliwą, iż istniała tutaj kaplica już w końcu X, w której rzekomo miał Wojciech odprawiać mszę św. Należy to raczej do legendy. Z drugiej strony jest prawdopodobne, że przyszły święty podążał do Gniezna starym szlakiem Śląsk - Pomorze, a ten wiódł przez Wilkowyję. Pierwsza pewna informacja o kościele w Wilkowyi pochodzi z 1276 roku. Wypada jeszcze wspomnieć, że obecną murowaną świątynie wznosił w połowie XIX wieku hr. Władysław Radoliński, a konsekrował w 1892 roku biskup poznański Edward Likowski.
Wieś[edytuj | edytuj kod]
Sama miejscowość jest znacznie starsza od parafii. Najwcześniejsze ślady osadnictwa pochodzą z okresu kultury łużyckiej (1200 - 400 p.n.e). Prawdopodobnie pierwotnie zasiedlone były tereny wyżej położone, dopiero w późniejszym czasie osadnictwo przeniosło się w dół, w dolinę Lutyni.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 148153
- ↑ Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Jarocin 2010. Jarocin: 26.01.2010. Cytat: tabela 8.1. (Zameldowania stan 31.12.2007 r.).
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1471 [zarchiwizowane 2022-10-26].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
| Miasta | |
|---|---|
| Wsie | |
| Pozostałe miejscowości |
