Wojciech Zalewski (powstaniec warszawski)
 strzelec
| |
| Data urodzenia |
1933 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
21 sierpnia 1944 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
_01.jpg)
Wojciech Zalewski, nazywany również zdrobniale Wojtkiem Zalewskim ps. „Orzeł Biały”, „Wojtek” (ur. 1933, zm. 21 sierpnia 1944) – uczestnik powstania warszawskiego w szeregach Zgrupowania „Chrobry II”[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Po wybuchu powstania warszawskiego w dniu 1 sierpnia 1944 wstąpił na ochotnika jako łącznik do III plutonu st. sierż. „Grzesia” – 5. kompanii – II batalionu „Lecha Grzybowskiego” – Zgrupowania „Chrobry II” – I Obwód „Radwan” (Śródmieście) Armii Krajowej (był najmłodszym żołnierzem grupy szturmowej st. sierż. „Grzesia”). Mimo młodego wieku zyskał uznanie towarzyszy broni, gdy 2 sierpnia przedarł się przez linie niemieckie na teren silnie obsadzonego Dworca Głównego, skąd powrócił z meldunkiem o siłach, rodzaju uzbrojenia i ugrupowaniu wrogich oddziałów. 15 sierpnia 1944 natomiast wyprowadził sobie tylko znanymi przejściami znajdujący się w okrążeniu pluton st. sierż. „Grzesia”. Za tę ostatnią akcję miał zostać przedstawiony przez dowódcę batalionu do odznaczenia Krzyżem Walecznych, którym prawdopodobnie jednak nie został wyróżniony[1].
Zginął w trakcie przenoszenia meldunku w dniu 21 sierpnia 1944. Jego ciało spod ostrzału niemieckiego wyciągnęli towarzysze broni, co zostało utrwalone przez filmowców z ekipy Biura Informacji i Propagandy KG AK. Powstańczy pogrzeb Wojtka Zalewskiego odbył się na podwórzu domu przy ul. Ceglanej 3[1]. Po wojnie nie udało się odnaleźć i ekshumować jego ciała[2].
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
Kompozytor, poeta i piosenkarz Roman Kołakowski poświęcił mu piosenkę pt. Orzeł Biały. Piosenkę tę wykonywała między innymi Natalia Sikora[3].
Wojtek Zalewski został upamiętniony również na Murze Pamięci w Muzeum Powstania Warszawskiego; Kolumna: 196; Miejsce: 68[1].
21 sierpnia 2019 w 75 rocznicę śmierci Wojtka Zalewskiego w miejscu gdzie zginął w trakcie powstania warszawskiego, z inicjatywy społeczniczki Anny Szarejko, odsłonięto tablicę pamiątkową znajdującą się przy ul. Icchoka Lejba Pereca na warszawskiej Woli[2].
W lipcu 2020 z inicjatywy komitetu „Nie zapomnij o nas, Powstańcach Warszawskich” na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie w kwaterze A-25, rząd 10 odsłonięto odnowiony grób 4 osób poległych w powstaniu warszawskim (Ireny Kańkowskiej, Anny Byś, Romualda Rzepy i jednego NN). Grób ten jest także symbolicznym grobem Wojtka Zalewskiego, którego przedstawiono na rzeźbie nawiązującej do sceny wyniesienia jego ciała spod ostrzału niemieckiego przez Mieczysława Mireckiego ps. „Błyskawica”[4]. Kilka dni później w trakcie uroczystych obchodów 76-rocznicy wybuchu powstania warszawskiego kwiaty na grobie złożył prezydent RP Andrzej Duda[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Wojciech Zalewski. 1944.pl. [dostęp 2021-08-16]. (pol.).
- ↑ a b Upamiętnili bohatera "powstańczej piety". Wojtek zginął od kuli "gołębiarza". tvn24.pl. [dostęp 2021-08-15]. (pol.).
- ↑ Kolekcja Piosenek Armii Krajowej i Piosenek o Armii Krajowej. armiakrajowa.org.pl. [dostęp 2021-08-15]. (pol.).
- ↑ Na Wojskowych Powązkach odsłonięto groby dzieci z Powstania Warszawskiego. warszawa.tvp.pl. [dostęp 2021-08-15]. (pol.).
- ↑ Prezydent RP Andrzej Duda składa kwiaty na symbolicznym grobie Wojtusia Zalewskiego ps. „Orzeł Biały” na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. radiomaryja.pl. [dostęp 2021-08-15]. (pol.).